دوره ریاست جمهوری چهار سال است و تقریباً 14، صد روز است و بنده بنا دارم گزارش عملکرد هر 100 روز را به مردم ارائه دهم و 100 روز اول بسیار تعیین کننده است چرا که مشکلات گرانی و تورم روز افزون است و نمیشود به مردم وعده آینده دور را داد. درآمد بخش عمدهای از مردم با هزینه هایشان تناسب ندارد و ما باید سریعاً به وضعیت سامان دهیم.
اشاره: صدا و سیما در این روزها نقش پیشرویی در طرح دیدگاه های نامزدها ایفا کرده است و عموم مردم به مواضع دکتر ولایتی آشنا شده اند، اما لازم بود برخی شبهه هایی که از سوی رقبا پیرامون این دیدگاه ها مطرح شده است را بررسی نماییم. آنچه پیش روی شما است حاصل این دغدغه است.
جناب آقای دکتر ولایتی یکی از محورهای مهم سخنان شما که مورد توجه قرار گرفته است، وعده حل مشکلات اقتصادی در 100 روز است؛ برخی معتقدند این عدد واقع بینانه نیست.
دوره ریاست جمهوری چهار سال است و تقریباً 14، صد روز است و بنده بنا دارم گزارش عملکرد هر 100 روز را به مردم ارائه دهم و 100 روز اول بسیار تعیین کننده است چرا که مشکلات گرانی و تورم روز افزون است و نمیشود به مردم وعده آینده دور را داد. درآمد بخش عمدهای از مردم با هزینه هایشان تناسب ندارد و ما باید سریعاً به وضعیت سامان دهیم.
وقتی یک مریض تب دارد، طبیب سعی می کند به موازات بررسی علل بیماری، ابتدا تب را پایین آورد تا عوارض آن همچون تشنج کنترل شود. حالت عمومی را با داروهای تقویتی بهبود می بخشد و همزمان به دنبال بهبود ریشه ای بیماری می رود. لذا ضروری است که گامهای فوری برداشته شود. در حال حاضر مقدار زیادی از موارد مورد نیاز مردم در گمرک است و بین افراد واردکننده و بانکها هم اختلاف وجود دارد. در این راستا یکی از مشکلات، بحث داروست و در حال حاضر میبینیم که برخی داروهای حیاتی به قیمت چند برابر عرضه میشود و مردم مجبورند برای خرید آن به ناصرخسرو بروند. امروز می بینیم که ظرف دو سه ماه اقلام مورد نیاز مردم مثل روغن، برنج، گوشت و حتی اجاره مسکن افزایش داشته و اگر ما ظرف 100 روز نتوانیم آرامشی ایجاد کنیم یعنی جامعه را رها کردهایم.
اولین کار بازسازی اعتماد بین دولت و مردم است. بازگرداندن اعتماد بین مردم و مسئولین کاری طولانی نیست اگر دولت اعلام کند که به قانون عمل می کند اعتماد بین دولت و مردم با اجرای قانون بازگردانده می شود که این اعتمادسازی مجدد بازتاب خود را در خارج از کشور نیز نشان خواهد داد. این خیلی بد است که بین مردم رایج شده است که هرگاه بانک مرکزی حرفی زد خلاف آن را عمل کنید.
یعنی شما مشکل را در شیوه اداره کشور میدانید؟
دو مشکل عمدهای که در کشور وجود دارد، مشکلات اقتصادی و روابط خارجی است که از یکدیگر قابل تفکیک نیستند و ارتباط وسیعی با هم دارند، اگر روابط ما با کشورهای دیگر اصلاح نشود ما در مسائل اقتصادی حتی در فروش نفت و انتقال پول دچار مشکل میشویم و بیجهت از امکانات موجود در صحنه بینالملل استفاده نمیکنیم. اما به هر حال انسان تأسف میخورد که کشوری با این وسعت و امکانات عظیم و با سابقه فرهنگی طولانی نتواند 75 میلیون نفر را اداره کند در حالیکه کشوری مثل چین یک میلیارد و 300 میلیون نفر را اداره میکند، معلوم است که ما در مدیریت اجرایی مشکل داریم.
به جای اینکه شاهد همکاری دولت و مجلس برای اداره کشور باشیم، عملاً کار مجلس این شده که جلوی بیقانونیها را بگیرد. متأسفانه گاهی شاهدیم که قانونی تصویب میشود اما اجرا نمیشود. برخی قوانین بالادستی مثل سند چشمانداز و قانون اصل 44 به درستی اجرا نمیشود، اقتصاد ما به جای اینکه تولیدمحور باشد، توزیعمحور است، ما کالا را توزیع میکنیم و مردم نیز مصرف میکنند. در اقتصاد دو اصل مهم وجود دارد که اگر به این دو اصل توجه کنیم میتوان یک اقتصاد تولیدمحور را ساماندهی کرد. این اصول عبارتند از حمایت از تولید و مردمی کردن تولید بر اساس اصل 44؛ اصلی که توسط مقام معظم رهبری سیاستهای کلیاش ابلاغ شده و در مجلس نیز به تصویب درآمده است، ولی آن طور که باید اجرایی نمیشود.
قوانینی مثل قانون هدفمندی نیز به صورت سلیقهای اجرا میشود و حاصلش این است که ما با گرانی روزافزون و تورم افسارگسیخته مواجه هستیم. با اجرای قانون و بازگرداندن اعتماد به مردم خواهیم دید که این موضوع در خارج از کشور نیز انعکاس پیدا میکند. با توجه به اعتمادی که بهوجود میآید، دنیا شخصی را که روی کار آمده بشناسد یا نشناسد، بازگرداندن این اعتماد جهانی به بازسازی اعتماد ملی هم کمک خواهد کرد.
شاید یکی از دلایل بدبینی برخی نسبت به نسخه شما این است که معتقدند شما سابقه حضور در عرصه های غیردیپلماتیک ندارید.
من به واسطه شرکت در چهار دولت به مدت شانزده سال اشراف نسبی به برخی مسائل دارم، در آن زمان بخش مهمی از روابط خارجی وزارت خارجه به اجزای مختلف تقسیم نشده بود تا هر گوشه آن به دست کسی باشد، حتی فراهم کردن زمینه برای صادرات غیرنفتی از برنامههای ما در آن زمان بود. البته در این موضوع به تجربه های خود بسنده نکرده ام و آنچه امروز به عنوان مسائل اقتصادی مطرح میکنم حاصل برنامههای کارشناسی و مشورت با کارشناسان است.
یکی از رقبای شما در گفتگوی ویژه خبری مدعی شد که دیپلماسی اقتصادی امروز کشور ما حصل عملکرد نامزدهای رقیبش است. شما مقطع مسئولیت خود را چگونه ارزیابی می کنید؟
من وقتی به وزارت خارجه رفتم، 9 سفیر در کشورهای خارجی داشتیم اما بعد از شانزده سال که از آنجا بیرون میآمدم 136 نمایندگی در خارج ایجاد شده بود. تجربه موفقیت در مذاکرات مربوط به قطعنامه 598 و متجاوز اعلام کردن عراق، خلاف این ادعا را ثابت می کند. در اجلاس بیداری اسلامی هم 6 نوبت میزبان 80 کشور بودیم. معتقدم با تجربیاتی که دارم می توان راهی پیدا کرد و روابط خارجیمان را از این حالت انجماد و رکود درآوریم و یک تجدید بنا در روابط خارجی خود داشته باشیم، یکی از نکات دیگری که در راه حل 100 روزه آمده و مهم است، وارد کردن پولی است که در خارج از کشور وجود دارد. ما دهها میلیارد دلار از چین و نزدیک به همین مبلغ از ژاپن و هند بابت نفتی که به آنها فروختهایم طلبکاریم ولی نمیتوانیم این پولها را به داخل کشور وارد کنیم. با بهبود روابط خارجی میتوانیم این پولها را به داخل وارد کنیم و برای آن باید دیپلماسی فعالی داشته باشیم تا شاهد کاهش ارزش پول نباشیم.
شما چند بار در سخنرانی های خود از عنوان «دولت متمم» برای دولتی که تشکیل خواهید داد، نام برده اید. معنی این عبارت چیست؟
نام این دولت را به دو دلیل دولت « متمّم » گذاشتهام. اول اینکه واقعاً در کشور ما اصل ملت است و دولت فرع آن باید باشد ، محور ملّت است و دولت نقش متمم و خدمتگزار ملّت را دارد. دوم اینکه دولتی که انشاءالله تشکیل می دهم 5 ویژگی خواهد داشت که مخفف آن متمم می شود.
اعضای دولت آینده باید «متدیّن» باشند. ویژگی دوّم دولت من" تجربه " است . کابینه من افراد «متخصص»و متعهد به نظام را به همکاری دعوت میکند. «معتدل بودن» شاخصه چهارم کابینه من است. دیگر خصوصیت مهم کابینه من «مشورت پذیری» است. تفصیل این 5 ویژگی را پس از حضور در ستاد انتخابات در بیانیهای اعلام کرده ام.
برخورد شما با تخریبهایی که علیه تان میشود، چیست؟
اوایل دهه 60 که وزیر خارجه بودم، خدمت حضرت امام(ره) رسیدم. در آن جلسهای که خدمت ایشان مشرف شدیم، بعضی از نمایندگان دوره اول یا دوم مجلس نظرات غیر سازندهای علیه وزارت خارجه مطرح میکردند. ما رفتیم خدمت امام گله کردیم که حکومت تازه شکل گرفته و وزارت خارجه آن از زیر صفر شروع شده است، چون ما وزارت خارجه زمان شاه را کاملاً به هم زدیم و وزارت خارجه جدید را با افراد جدید و دیپلماسی جدید راه انداختیم. در آن شرایط که عدهای چوب لای چرخ بگذارند، مصلحت نظام نبود. جلوی حضرت امام بولتنی از بولتنهای مخصوصی بود که خبرگزاری جمهوری اسلامی مخصوص ایشان تهیه کرده بود. ایشان گفتند: «به این نگاه کنید، پر از مطالبی است که علیه من در رسانههای دنیا گفتهاند» منظورشان این بود که به این حرفها توجه نکنید و کارتان را بکنید. الان هم عرض میکنم اگر بین خودمان انسجام وجود داشته باشد و کار را پیش ببریم، نباید به این گفتهها، شایعه پراکنیها، نشر اکاذیب و جنگ روانی که داخل و خارج راه میاندازند، توجه کنیم. اینها ما را از کارمان منصرف نکند، ضمن اینکه با هوشیاری پیش برویم و مراقب باشیم که دشمن یا رقیب میخواهد چه کار کند. چرا گفتم رقیب؟
چون همه کسانی که این چیزها را مینویسند دشمن نیستند، خیلیها در داخل هستند که نظام را قبول دارند، اما در رقابت انتخاباتی رقیب گفتمان ما هستنند. بنابراین نمیتوانیم بگوییم دشمناند. اینها به این راهها از جمله کار مطبوعاتی و روانی متوسل میشوند. ضمن اینکه باید هوشیار، حساس و مراقب باشیم و اگر چیزی را نسبت دادند به موقع تکذیب کنیم تا آن شایعه بیپایه جا نیفتد، در عین حال این نوع حرکات نباید ما را از مسیر اصلی باز بدارد.
جناب آقای دکتر ولایتی یکی از محورهای مهم سخنان شما که مورد توجه قرار گرفته است، وعده حل مشکلات اقتصادی در 100 روز است؛ برخی معتقدند این عدد واقع بینانه نیست.
دوره ریاست جمهوری چهار سال است و تقریباً 14، صد روز است و بنده بنا دارم گزارش عملکرد هر 100 روز را به مردم ارائه دهم و 100 روز اول بسیار تعیین کننده است چرا که مشکلات گرانی و تورم روز افزون است و نمیشود به مردم وعده آینده دور را داد. درآمد بخش عمدهای از مردم با هزینه هایشان تناسب ندارد و ما باید سریعاً به وضعیت سامان دهیم.
وقتی یک مریض تب دارد، طبیب سعی می کند به موازات بررسی علل بیماری، ابتدا تب را پایین آورد تا عوارض آن همچون تشنج کنترل شود. حالت عمومی را با داروهای تقویتی بهبود می بخشد و همزمان به دنبال بهبود ریشه ای بیماری می رود. لذا ضروری است که گامهای فوری برداشته شود. در حال حاضر مقدار زیادی از موارد مورد نیاز مردم در گمرک است و بین افراد واردکننده و بانکها هم اختلاف وجود دارد. در این راستا یکی از مشکلات، بحث داروست و در حال حاضر میبینیم که برخی داروهای حیاتی به قیمت چند برابر عرضه میشود و مردم مجبورند برای خرید آن به ناصرخسرو بروند. امروز می بینیم که ظرف دو سه ماه اقلام مورد نیاز مردم مثل روغن، برنج، گوشت و حتی اجاره مسکن افزایش داشته و اگر ما ظرف 100 روز نتوانیم آرامشی ایجاد کنیم یعنی جامعه را رها کردهایم.
اولین کار بازسازی اعتماد بین دولت و مردم است. بازگرداندن اعتماد بین مردم و مسئولین کاری طولانی نیست اگر دولت اعلام کند که به قانون عمل می کند اعتماد بین دولت و مردم با اجرای قانون بازگردانده می شود که این اعتمادسازی مجدد بازتاب خود را در خارج از کشور نیز نشان خواهد داد. این خیلی بد است که بین مردم رایج شده است که هرگاه بانک مرکزی حرفی زد خلاف آن را عمل کنید.
یعنی شما مشکل را در شیوه اداره کشور میدانید؟
دو مشکل عمدهای که در کشور وجود دارد، مشکلات اقتصادی و روابط خارجی است که از یکدیگر قابل تفکیک نیستند و ارتباط وسیعی با هم دارند، اگر روابط ما با کشورهای دیگر اصلاح نشود ما در مسائل اقتصادی حتی در فروش نفت و انتقال پول دچار مشکل میشویم و بیجهت از امکانات موجود در صحنه بینالملل استفاده نمیکنیم. اما به هر حال انسان تأسف میخورد که کشوری با این وسعت و امکانات عظیم و با سابقه فرهنگی طولانی نتواند 75 میلیون نفر را اداره کند در حالیکه کشوری مثل چین یک میلیارد و 300 میلیون نفر را اداره میکند، معلوم است که ما در مدیریت اجرایی مشکل داریم.
به جای اینکه شاهد همکاری دولت و مجلس برای اداره کشور باشیم، عملاً کار مجلس این شده که جلوی بیقانونیها را بگیرد. متأسفانه گاهی شاهدیم که قانونی تصویب میشود اما اجرا نمیشود. برخی قوانین بالادستی مثل سند چشمانداز و قانون اصل 44 به درستی اجرا نمیشود، اقتصاد ما به جای اینکه تولیدمحور باشد، توزیعمحور است، ما کالا را توزیع میکنیم و مردم نیز مصرف میکنند. در اقتصاد دو اصل مهم وجود دارد که اگر به این دو اصل توجه کنیم میتوان یک اقتصاد تولیدمحور را ساماندهی کرد. این اصول عبارتند از حمایت از تولید و مردمی کردن تولید بر اساس اصل 44؛ اصلی که توسط مقام معظم رهبری سیاستهای کلیاش ابلاغ شده و در مجلس نیز به تصویب درآمده است، ولی آن طور که باید اجرایی نمیشود.
قوانینی مثل قانون هدفمندی نیز به صورت سلیقهای اجرا میشود و حاصلش این است که ما با گرانی روزافزون و تورم افسارگسیخته مواجه هستیم. با اجرای قانون و بازگرداندن اعتماد به مردم خواهیم دید که این موضوع در خارج از کشور نیز انعکاس پیدا میکند. با توجه به اعتمادی که بهوجود میآید، دنیا شخصی را که روی کار آمده بشناسد یا نشناسد، بازگرداندن این اعتماد جهانی به بازسازی اعتماد ملی هم کمک خواهد کرد.
شاید یکی از دلایل بدبینی برخی نسبت به نسخه شما این است که معتقدند شما سابقه حضور در عرصه های غیردیپلماتیک ندارید.
من به واسطه شرکت در چهار دولت به مدت شانزده سال اشراف نسبی به برخی مسائل دارم، در آن زمان بخش مهمی از روابط خارجی وزارت خارجه به اجزای مختلف تقسیم نشده بود تا هر گوشه آن به دست کسی باشد، حتی فراهم کردن زمینه برای صادرات غیرنفتی از برنامههای ما در آن زمان بود. البته در این موضوع به تجربه های خود بسنده نکرده ام و آنچه امروز به عنوان مسائل اقتصادی مطرح میکنم حاصل برنامههای کارشناسی و مشورت با کارشناسان است.
یکی از رقبای شما در گفتگوی ویژه خبری مدعی شد که دیپلماسی اقتصادی امروز کشور ما حصل عملکرد نامزدهای رقیبش است. شما مقطع مسئولیت خود را چگونه ارزیابی می کنید؟
من وقتی به وزارت خارجه رفتم، 9 سفیر در کشورهای خارجی داشتیم اما بعد از شانزده سال که از آنجا بیرون میآمدم 136 نمایندگی در خارج ایجاد شده بود. تجربه موفقیت در مذاکرات مربوط به قطعنامه 598 و متجاوز اعلام کردن عراق، خلاف این ادعا را ثابت می کند. در اجلاس بیداری اسلامی هم 6 نوبت میزبان 80 کشور بودیم. معتقدم با تجربیاتی که دارم می توان راهی پیدا کرد و روابط خارجیمان را از این حالت انجماد و رکود درآوریم و یک تجدید بنا در روابط خارجی خود داشته باشیم، یکی از نکات دیگری که در راه حل 100 روزه آمده و مهم است، وارد کردن پولی است که در خارج از کشور وجود دارد. ما دهها میلیارد دلار از چین و نزدیک به همین مبلغ از ژاپن و هند بابت نفتی که به آنها فروختهایم طلبکاریم ولی نمیتوانیم این پولها را به داخل کشور وارد کنیم. با بهبود روابط خارجی میتوانیم این پولها را به داخل وارد کنیم و برای آن باید دیپلماسی فعالی داشته باشیم تا شاهد کاهش ارزش پول نباشیم.
شما چند بار در سخنرانی های خود از عنوان «دولت متمم» برای دولتی که تشکیل خواهید داد، نام برده اید. معنی این عبارت چیست؟
نام این دولت را به دو دلیل دولت « متمّم » گذاشتهام. اول اینکه واقعاً در کشور ما اصل ملت است و دولت فرع آن باید باشد ، محور ملّت است و دولت نقش متمم و خدمتگزار ملّت را دارد. دوم اینکه دولتی که انشاءالله تشکیل می دهم 5 ویژگی خواهد داشت که مخفف آن متمم می شود.
اعضای دولت آینده باید «متدیّن» باشند. ویژگی دوّم دولت من" تجربه " است . کابینه من افراد «متخصص»و متعهد به نظام را به همکاری دعوت میکند. «معتدل بودن» شاخصه چهارم کابینه من است. دیگر خصوصیت مهم کابینه من «مشورت پذیری» است. تفصیل این 5 ویژگی را پس از حضور در ستاد انتخابات در بیانیهای اعلام کرده ام.
برخورد شما با تخریبهایی که علیه تان میشود، چیست؟
اوایل دهه 60 که وزیر خارجه بودم، خدمت حضرت امام(ره) رسیدم. در آن جلسهای که خدمت ایشان مشرف شدیم، بعضی از نمایندگان دوره اول یا دوم مجلس نظرات غیر سازندهای علیه وزارت خارجه مطرح میکردند. ما رفتیم خدمت امام گله کردیم که حکومت تازه شکل گرفته و وزارت خارجه آن از زیر صفر شروع شده است، چون ما وزارت خارجه زمان شاه را کاملاً به هم زدیم و وزارت خارجه جدید را با افراد جدید و دیپلماسی جدید راه انداختیم. در آن شرایط که عدهای چوب لای چرخ بگذارند، مصلحت نظام نبود. جلوی حضرت امام بولتنی از بولتنهای مخصوصی بود که خبرگزاری جمهوری اسلامی مخصوص ایشان تهیه کرده بود. ایشان گفتند: «به این نگاه کنید، پر از مطالبی است که علیه من در رسانههای دنیا گفتهاند» منظورشان این بود که به این حرفها توجه نکنید و کارتان را بکنید. الان هم عرض میکنم اگر بین خودمان انسجام وجود داشته باشد و کار را پیش ببریم، نباید به این گفتهها، شایعه پراکنیها، نشر اکاذیب و جنگ روانی که داخل و خارج راه میاندازند، توجه کنیم. اینها ما را از کارمان منصرف نکند، ضمن اینکه با هوشیاری پیش برویم و مراقب باشیم که دشمن یا رقیب میخواهد چه کار کند. چرا گفتم رقیب؟
چون همه کسانی که این چیزها را مینویسند دشمن نیستند، خیلیها در داخل هستند که نظام را قبول دارند، اما در رقابت انتخاباتی رقیب گفتمان ما هستنند. بنابراین نمیتوانیم بگوییم دشمناند. اینها به این راهها از جمله کار مطبوعاتی و روانی متوسل میشوند. ضمن اینکه باید هوشیار، حساس و مراقب باشیم و اگر چیزی را نسبت دادند به موقع تکذیب کنیم تا آن شایعه بیپایه جا نیفتد، در عین حال این نوع حرکات نباید ما را از مسیر اصلی باز بدارد.