اشاره:در حاشیه مراسم نصب ضریح امام حسین(ع) گپ و گفتی کوتاه داشتیم با عضو ارشد سازمان هلال‌احمر عراق و مشاور استاندار کربلا. در این گپ و گفت کوتاه اما پربار، از همه چیز سخن گفتیم و شنیدیم. از ماجرای سلامت زائران ایرانی در کربلا بحثمان شروع شد و با سیاست های بهداشتی و درمانی کشور عراق به پایان رسید.
اگر تا به امروز به کشور عراق سفر کرده و توفیق زیارت عتبات نصیبتان شده باشد، به طور حتم شما هم مانند بسیاری از زائران از وضعیت بهداشتی و ارائه خدمات در شهرهای زیارتی عراق به ویژه کربلا و نجف ناراضی بوده اید، موضوع مهمی که این روزها دغدغه بسیاری از کاروان های زیارتی است.
تلاش کردیم تا دراین گفت و گو دغدغه زائران ایرانی را از طریق عضو ارشد سازمان هلال احمر عراق پیگیری کنیم. این شما و این هم گفت و گوی ما با « محمد عبدالصاحب الکعبی».
آقای الکعبی! در سال 2005 توافق نامه ای بین ایران و عراق برای توسعه خدمات بهداشتی منعقد شد، اما تا به امروز این توافق نامه اجرایی نشده است! چه مشکلاتی بر سر راه اجرای کامل این توافق نامه وجود داشت که اجرایی شدن آن به تعویق افتاد؟
برای ورود دارو و تجهیزات به عراق و همچنین مداوای بیماران عراقی و ایرانی در درمانگاه ها با مشکلات گوناگونی مواجه بودیم اما خدا را شکر این روزها در حال بر طرف شدن است.
توافق نامه ای بین هلال احمر ایران و وزارت بهداشت عراق در سال 2005 منعقد شده است. در ابتدا پاره ای مشکلات وجود داشت و این توافق نامه به صورت کامل اجرایی نشد، اما این روزها با پیگیری های به عمل آمده بسیاری از مفاد این توافق نامه اجرایی شده است.
در حال حاضر در شهرهای زیارتی عراق به ویژه کربلا و نجف شاخص های بهداشتی که از سوی وزارت بهداشت عراق تعیین شده است، با توجه به وضعیت موجود در چه سطحی است؟
شاخص های بهداشتی در کشور عراق براساس اهداف طلایی بلند مدت تعیین شده است،who برنامه ای دارد که از سال 2000 تا سال 2015 کشور عراق به عالی ترین سطح از نظر سلامت برسد.
عالی ترین سطح سلامت یعنی عراق در چه جایگاهی قرار بگیرد؟
عالی ترین سطح از نظر وزارت بهداشت عراق یعنی پایه اصلی سلامت بر مبنای آموزش بهداشت و درمان قرار بگیرد و از نظر درمان هم چهار هدف را دنبال می کند، مواردی مانند مرگ و میر و بهداشت مادران، تنظیم خانواده، کاهش فوت کودکان زیر پنج سال و کنترل بیماری های واگیردار مانند مالاریا.
جمعیت کربلا یک میلیون و دویست وپنجاه هزار نفر است که سالیانه 35 تا 50 میلیون زائر عراقی و عربی و خارجی از کشورهای گوناگون وارد کربلا می شوند. این روزها مهمترین مشکل ما در بحث درمان مردم و زائران تعداد کم مراکز درمانی و بیمارستانی است.
از سال 1972 که یک بیمارستان به نام «الحسینی» در کربلا ساخته شده است تا به امروز به جز تعداد اندکی درمانگاه و بیمارستان صحرایی، هیچ مرکز بزرگ و مجهزی برای ارائه خدمات درمانی ساخته نشده است. ما آرزو داریم که با کمک ایرانی‌ها شاهد ساخت و توسعه بیمارستان های مجهز و پیشرفته ای در عراق باشیم.
من پاسخ پرسشم را دریافت نکردم، پرسش من این بود که شاخص های بهداشتی درحال حاضر در چه سطحی است؟
نسبت مرگ و میر مادران در زمان صدام از نظر شاخص جهانی، کشور عراق در جایگاه اول قرار داشت، اما این روزها این آمار بسیار پایین آمده است، پیش از این 294 در هزار بود، اما اکنون 24 در هر هزار مرگ و میر مادران شده است.
دولت همه امکانات را فراهم کرده است، اما از ایرانی ها هم انتظار داریم که در قالب همکاری های آموزشی از نظر پرستاری و بهداری کمک حال دولت عراق باشد.در حال حاضر بیش از پنج میلیون کودک یتیم و یک میلیون زن بی‌سرپرست در عراق وجود دارد. هلال‌احمر عراق شش هزار عضو داوطلب دارد که یک سوم آن را جمعیت زنان تشکیل می‌دهد. بیشترین پناهندگان در این کشور در حال حاضر سوری هستند که جمعیتی بالغ بر 100 هزار نفر را تشکیل می‌دهند. البته این جمعیت به صورت روزانه در حال افزایش است.
ایرانی ها حسن نیت خود را بارها در مباحثی مانند ساخت ضریح عتبات نشان داده اند و پس از این هم نشان خواهند داد، اما خود دولت عراق برای همکاری و تعامل با ایران چه کاری انجام داده است، آیا تنها به دنبال پیش قدمی طرف ایرانی هستید؟
سال گذشته در رأس یک هیأتی که به سرپرستی وزیر گردشگری عراق به کشور ایران سفر کردیم و انعقاد یک مجموعه تفاهم نامه که از قبل نوشته شده بود بین ما و سازمان حج و زیارت حاصل این سفر بود.
طی دو هفته ای که درایران بودیم، در ملاقات هایی با مدیران سازمان حج و زیارت و هلال احمر ایران تفاهم هایی برای توسعه منافع مرزی و ارائه خدمات بیشتر در مناطق مرزی داشتیم.
ما پس از این سفر علیرغم وعده هایی که طرف ایرانی به ما داد، شاهد هیچ فعالیت موثری از سوی ایرانی ها نبودیم. در حال حاضر پنج منطقه مرزی داریم و در سال های گذشته شاهد افزایش تعداد ورودی های زائران ایران بودیم، این ورودی ها به درخواست دولت ایران از سه هزار و پانصد نفر به شش هزار نفر افزایش یافته است. ما از هر راه و روشی باشد تلاش می کنیم تا رسم همسایگی با دولت ایران را به خوبی اجرا کنیم تا در راستای تعاملات بین الملل بتوانیم مشکلات کشور عراق را بر طرف کنیم. البته ایرانی ها هم باید به جز مناطق زیارتی در مناطق دیگر هم سرمایه گذاری داشته باشند، در نهایت اینکه فرصت های سرمایه گذرای خوبی در تمام مناطق عراق وجود دارد.
از سوی دیگر در حال حاضر تعداد نیروهای متخصص در کشور عراق بسیار اندک است و ما از هلال احمر و وزارت بهداشت و درمان جمهوری اسلامی ایران انتظار داریم اقدام لازم را در خصوص اعزام کادرهای آموزشی به عراق انجام دهد. البته ما معتقدیم که ایرانی ها در بحث بازسازی عتبات سنگ تمام گذاشته اند.
برخی از کارشناسان وجود فساد اداری در بدنه مدیریتی عراق را عامل یک بام و دو هوا شدن تصمیم‌گیری در این کشور و مشکلات موجود برای زائران می دانند، آیا برای دولت عراق هم این موضوع به اثبات رسیده است؟
بله! متأسفانه فساد اداری و مالی در بدنه مدیریتی کشور عراق وجود دارد و همین موضوع در روابط بین‌المللی هم تأثیرگذار بوده است. این فساد مالی در بخش درمانی عراق و در بحث تبادلات دارویی هم وجود دارد. البته باید به یک نکته مهم هم توجه داشت، درحال حاضر در بدنه مدیریتی و حاکمیتی عراق هنوزهم ریشه‌ها و عناصری از حزب بعث مشاهده می‌شود که این عناصر به هر نحو و با توسل به روش‌های مختلف به دنبال تأثیرگذاری در روابط ایران و عراق هستند.
اما عواقب این مشکلات متوجه زائران و مردم ایران است که برای زیارت به کشور عراق می‌روند، همین الان در فرودگاه نجف از زائران مبالغ غیر قانونی دریافت می شود! فکر نمی‌کنید زمان آن فرارسیده که دولت عراق اقدام جدی در این زمینه داشته باشد؟
واقعیت موضوع این است که بخشی از این مشکلات در قالب تعاملات و رایزنی‌های دیپلماسی دو کشور قابل حل است و تلاش ما هم بر این اصل بوده، اما بخشی از این مشکلات به دلیل رخنه گسترده بعثی‌ها در بدنه مدیریتی و حاکمیتی عراق و خود مختاری برخی احزاب و گروه‌ها در این کشور است که عراق را به کشور هفت قوم تبدیل کرده و مانع گرم شدن روابط و حل مشکلات می‌شود.
برای مثال نحوه برخورد با زائران در مبادی ورودی و خروجی و خدماتی که در هتل‌ها و مراکز اقامتی به زائران ایرانی ارائه می‌شود، آنطورکه باید مطلوب نیست، هرچند که بخشی از مردم عراق تمایل دارند تا ایرانی‌ها به کشورشان سفر کنند، اما همان ریشه‌های بعثی‌ها در بدنه حاکمیت مانع تحقق این موضوع شده است.