***
این بودجه کپی بودجه سال قبل است. به این ترتیب در تیرماه هم می‌شد این بودجه را ارائه داد.
به هر حال بودجه یک زمان قانونی دارد که دولت در همان زمان بودجه را تقدیم مجلس کرده است. اینکه بودجه کپی بودجه سال قبل است یا نیست، طبیعتاً نظام بودجه‌ریزی ما همین است، یعنی قرار نبود نظام بودجه‌ریزی ما تغییری کند. همان نظام بودجه‌ریزی 30، 40 سال گذشته است، با قدری تغییرات جزئی، ولی همان دفترچه‌ها، پروژه‌ها و ردیف‌هاست. حالا یکی سلیقه‌اش این است که به این پروژه اولویت بدهد، یکی به پروژه دیگری. اصل مشکل ما نظام بودجه‌ریزی است، نه زمان تحویل بودجه. نظام بودجه‌ریزی ما غلط است. همه هم اذعان دارند. یعنی فکر نمی‌کنم کسی در کشور پیدا شود که بگوید بهترین نظام بودجه‌ریزی همین است که داریم، چون اگر نظام بودجه‌ریزی ما عملیاتی و بر مبنای صفر بود و از یک جایی هم این کار را شروع می‌کردیم، می‌شد انتظار داشت تحولی در بودجه ایجاد شود.
موضوع دومی که در بودجه داریم این است که متأسفانه عمده رقم بودجه صرف هزینه‌های جاری می‌شود و این بودجه نمی‌تواند یک بودجه تحولی باشد و بخواهد در کشور تحولی را ایجاد کند یا بخواهد توسعه‌ای را باعث شود. این هم که مقدور نیست، چون بالای 90 درصد بودجه هزینه‌ای است. یعنی به‌قدری دولت ما بزرگ و پرهزینه است که هر چه نفت بفروشیم و هر چه مالیات برای درآمد بگیریم، آخرش باید حقوق و دستمزد و اداری عملیاتی کارکنان دولت را بدهیم و این امپراتوری بوروکراسی سنگین به غیر از اینکه کار مردم را عقب بیندازد، حسنی برای مردم ما ندارد. امسال که غیر از سیستم بودجه و منابع مشکل سومی هم داریم که چه بخواهیم چه نخواهیم درصدی از بودجه ما وابسته به نفت است و با تغییراتی که در نفت ایجاد شده است، قاعدتاً بودجه‌ای هم که امروز در مجلس هست درصدی از تحققش جای اما و اگر دارد. به هر حال بودجه که بالای 147 هزار میلیارد آن فقط هزینه‌های جاری یعنی اداری ـ عملیاتی و حقوق و دستمزد است، نقشی در ایجاد تحول نخواهد داشت، ضمن اینکه بودجه امسال یکی دو مغایرت بسیار جدی با برنامه پنجم دارد که اگر بخواهیم به آنها توجه کنیم حتی در حد جاری هم کسری خواهیم داشت.
قرار بود در بودجه 94 تبصره نداشته باشیم، در حالی که باز هم تبصره در آن وجود دارد.
تبصره‌های زیادی هست. بعضی از آنها هم عین یا تغییر یافته چیزی است که در تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت تصویب کردیم، لذا به نظر من مجلس تبصره‌هایی که در تنظیم مقررات تصویب شده است، البته در صورتی که به تصویب شورای محترم نگهبان برسد و قانون شود، باید به‌طور کامل آنهایی را که برایشان تعیین تکلیف کرده‌ایم در یک جلسه همه را حذف کند، والا اگر بخواهیم دو باره بنشینیم و صد دفعه به آنها رسیدگی کنیم، چه کاری است؟ یک ماه و نیم دو ماه وقت مجلس روی تنظیم مقررات گرفته شده است تا آن قوانین دائمی شده‌اند. حالا که بودجه سالانه می‌آید، دو باره یک سال مجلس سر کار باشد و بنشیند اینها را جرح و تعدیل کند که هیچ فایده‌ای هم برای کشور نخواهد داشت. به اعتقاد من هر مورد و تبصره‌ای که در این بودجه آمده است، اگر در تنظیم مقررات مالی دولت هر تصمیمی برایش گرفته‌ایم، باید حذف کنیم و آن قانون به صورت دائم مد نظر قرار بگیرد.
آیا مجلس این کار را خواهد کرد یا این پیشنهاد شماست؟
این پیشنهاد است. بعید است نمایندگان محترمی که یکی دو ماه برای تنظیم مقررات وقت گذاشته‌اند تا دیگر بودجه آنها را نداشته باشد و نشستند و برای آن زحمت کشیدند، دو باره بیایند و کار بیهوده‌ای را در مجلس انجام بدهند و بنشینیم به همان تبصرهها رسیدگی کنیم.
با توجه به اینکه قانون خروج از رکود هنوز تصویب نشده است و بحث تبصرهها هم هنوز ادامه دارد، مجلس چه واکنشی خواهد داشت؟
در قانون خروج از رکود، بخش‌هایی که مقررات‌زدایی و تسهیل‌گر باشد می‌تواند کمک کند، اما اگر در نظام‌های مالی بانکی، گمرکی، مالیاتی و بیمه تحولاتی ایجاد نشود، بودجه معجزه‌ای نخواهد کرد. افراد با دو سه تا فوق‌لیسانس بیکارند و دولت هم هیچ نقشه راهی نشان نمی‌دهد که بگوید برای برون رفت از این موضوع در این مقطع این کار را انجام می‌دهم. یعنی بگوید برابر قانون بودجه‌ای که دارم به مجلس می‌دهم یا این لایحه خارج از رکودی که می‌دهم، ابتدای آن این است و انتهایش مثلاً برنامه پنج ساله و هر سال مثلاً 500 هزار شغل پایدار ایجاد می‌کنم. در قوانین و لوایحی که دارد به مجلس می‌آید، هیچ تعهد عملیاتی و برنامه‌ای در آن نیست، یعنی تعهدی نیست که دولت پذیرفته باشد. بودجه‌ای به مجلس بیاید، ما تصویب می‌کنیم. هرچه هم حقوق و مزایا بود پرداخت می‌کنند. اگر هم ته آن چیزی ماند که صرف بدهی پیمانکاران می‌شود، اگر هم نماند که هیچ. نباید انتظار معجزه داشته باشیم. البته ناگفته نماند انصافاً وضعیت عمومی اقتصادی برای دولت وضعیت مناسبی نیست و باید به دولت کمک کرد. با این توطئه‌هایی که امریکا و کشورهای همسایه علیه ما می‌چینند، باید توجه داشته باشیم، اما اعتقادم این است که چه دولت، چه مجلس، چه فرد فرد ما، اگر حتی یک روز اقتصاد مقاومتی را اجرایی و عملیاتی کنیم، به این کشور خیانت کرده‌ایم، یعنی یک روز تأخیر خیانت است. کما اینکه الان چند ماه است مقام معظم رهبری ابلاغ فرموده‌اند و ما هنوز در خواب خرگوشی هستیم.
آیا بودجه 94 با رویکرد اقتصاد مقاومتی ریخته شده است یا خیر؟
نمی‌تواند ریخته شده باشد، به خاطر اینکه 90 و خرده‌ای از بودجه صرف تعهدات دولت بابت حقوق و دستمرد است و نمی‌شود آن را کاری کرد. زمانی اقتصاد مقاومتی می‌شود که بخواهیم بنیان‌های مالی کشور را تغییر بدهیم. اگر به قانون برنامه سوم به بعد ایمان داشتیم و آن را اجرا می‌کردیم که قرار بود هر سال پنج درصد نیروی دولتی کاهش پیدا کند و از آن طرف بخش خصوصی را فعال کنیم، تغییر ممکن است، ولی چه بخواهیم چه نخواهیم چه شعار بدهیم و چه ندهیم. بخش خصوصی را قبول نداریم و دلمان می‌خواهد امپراتوری‌ها و حیاط خلوت‌های متعددی در نظام دولتی داشته باشیم. هر مدیری دوست دارد چند شرکت زیرمجموعه‌اش باشد و حیاط خلوتش باشند. تا زمانی که اینها هست، تحول و اقتصاد مقاومتی معنا نمی‌دهد، چون رویکرد اقتصاد مقاومتی اعتنا به مردم و واگذاری به آنهاست، در صورتی که الان متأسفانه در کشور چنین برنامه‌ای نداریم.
بحث نفت هنوز در بودجه حل نشده است.
به هر حال باید نفت را با یک تلورانسی در بودجه ببینیم، یعنی حداقل و حداکثر قیمت نفت دامنه‌ای خواهد داشت. لزومی ندارد حتماً بودجه را با عدد مشخصی ببندیم. مشکلی نیست که بودجه را با سه سناریوی قیمت نفت ببندیم و به دولت اجازه بدهیم هر کدام از این شرایط برای نفت پیش آمد، اختیار و قانون داشته باشد که بر اساس سناریوی منطبق با آن عمل کند. آن هم بحث درآمدی است. گذشته از دیدگاه‌های سیاسی یا سلیقه‌ای، انصافاً به خاطر کشور باید به دولت کمک کنیم، مشورت خوب بدهیم و راه‌های بهتری پیدا کنیم که ان‌شاءالله از این پیچ عبور کنیم.
یقین دارم غربی‌ها نمی‌توانند قیمت نف را این قدر نگه دارند، چون معادلات اقتصادی خودشان به هم می‌خورد. این یک لجاجت مقطعی با کشور ماست. ملت، دولت، نظام و همه باید دست به دست هم بدهیم که ان‌شاءالله از این مقطع عبور کنیم. عبور که کردیم به امید خدا به همه مسائل سر جای خودشان رسیدگی خواهد شد.