***

وضعیت صادرات در کشور ما در حال چقدر راضی کننده است؟

وضعیت صادرات نسبت به سال گذشته خوب است. نزدیک به 15% برای شش ماه اول سال افزایش داشته‌ایم. موانع بازدارنده ای وجود دارد که یکی از آنها گرفتاری صادر کننده‌ها است. مسائل صادر کنندگان با اداره مالیات حل نشده است و فشار زیادی روی 8 % و 9% است که طبق قانون باید این را گرفته و پس دهند و نظر ما این است که نگیرند. در این مسئله گرفتاری بزرگی با صادرکنندگان دارند. اکثر صادرکنندگان مایلند کار را رها کنند و همچنین اداره دارایی نیز روی آنها فشار می‌آورد. مانع بازدارنده دیگر نقل و انتقال پول به خارج ایران است که هنوز حل نشده است. هنوز نتوانسته ایم قسمت دوم برجام را اجرا کنیم. در حال حاضر انتقال پول از خارج به ایران و همین طور از بالعکس خیلی سخت است. صراف‌هایی که به بانک مرکزی معرفی شده اند به کمک این کار می‌آیند ولی صراف‌ها در همه کشورها نماینده برای خرید ارز ندارند. مشکل دیگر این است که ما فکر می‌کردیم باید برای صادرکنندگان اعتباراتی در نظر گرفته شود. در بعضی جاها مثل بانک کشاورزی یا وزارت کشاورزی این اعتبارات را داده است و در بعضی جاها بانک‌ها برای تنخواه هم در مضیقه هستند. البته بنده اعتقادی به تنخواه ندارم و از هیچ بانکی هم کمک نمی‌گیرم. اگر از بانک کمک نگیرید خیلی راحت تر است ولی بعضی‌ها به این کمک نیاز دارند. روی هم رفته مشغول به صادرات سنتی هستیم. با روسیه مشکل پول داریم و هنوز حل نشده است. پول آنها روبل و پول ما ریال است. پول هر دو طرف متزلزل و بی ثبات است. مشکل دیگر برای روسیه این است که کالاهایی که ما به روسیه صادر می‌کنیم بیشتر محصولات کشاورزی است. محصولات کشاورزی ما کیفیت لازم که به بازار روسیه تداوم بدهد را ندارد و یا در این قسمت صادرکنندگان خوبی نداریم به طوری که نتوانستیم سطح صادراتمان به روسیه را در سال 1394 از 400 میلیون دلار افزایش دهیم. آهنگ آن در سال 95 هم همین است. در 6 ماه، 300 میلیون دلار صادر کرده ایم در صورتی که 1 میلیارد وارد کرده ایم. صادرات روسیه هم دچار مضیقه است و مشکل آن حل نشده است. روی هم رفته صادرکنندگان تلاش زیادی برای موفقیت می‌کنند ولی در مجموع صادراتمان با پتروشیمی در مرز 40 میلیارد بوده است. البته پتروشیمی موفق بوده و در صادرات آن خوب عمل می‌کنیم. مشکلاتی وجود دارد ولی روی هم رفته خوب است. در سال 2015 میلادی 37 میلیارد دلار صادرات داشته ایم. اگر ان‌شاءالله در سال 2016 که مقارن با سال 95 شمسی است بتوانیم مرزمان را به 45 میلیارد دلار برسانیم توفیق بزرگی کسب کرده ایم.

فرمودید که صادراتمان نسبت به قبل افزایش پیدا کرده است. با توجه به مشکلات زیادی که وجود دارد چطور صادرات افزایش پیدا کرده است؟

قیمت کالاهای صادراتی و پتروشیمی نسبت به قبل افزایش یافته است و وضع بهتری دارد. حجم هم در 4_5 ماهه اخیر 0.6 % افزایش داشته است. آمارها این طور نشان می‌دهد که حجم و قیمت‌ها افزایش یافته است. مشکلاتی نیز داریم ولی تلاش هم می‌کنیم.

ارزیابی شما از بازارهای خارجی که ایران با آنها طرف است چیست؟ آیاکشورهای دیگری هستند که ما هنوز سراغ آنها نرفته ایم و باید برویم؟

آمریکای لاتین برای ما بازار خوبی است ولی امکانات کافی برای حمل و نقل به آنجا را نداریم. بازار چین نیز بازار خوبی است ولی باید به طور منظم در آن حضور پیدا کنیم. ژاپنی‌ها و کره ای‌ها کالاهای ما را می‌خواهند اما در آنجا نیز ضعف‌هایی داریم. ضعف بزرگ ما البته این طور که صحبت شده است سیاسی است. در هیئت‌های مختلف خارجی هم که از سال گذشته تا حالا به کشور ما آمده اند حتی یک خریدار هم نیست، همه برای فروش می‌آیند و این درست نیست. رئیس جمهور به ویتنام رفته و از آنجا به مالزی می‌روند، در میان این هیئت همراهشان چند نفر صادرکننده هستند؟ فقط رئیس اتاق ایران است که رشته ایشان صادرات است ولی به عنوان رئیس اتاق ایران که نمی‌تواند عاملی برای صادرات باشد و در مالزی چیزی صادر کند. باید به فکر مسئولیت‌هایش باشد. توقع ما این است که به خارجی‌ها بگوییم ما می‌آییم که بفروشیم، شما هم بیایید که بفروشید. پس ما باید هیئت‌های فروش اعزام کنیم. سازمان توسعه تجارت که متولی کار صادرات است باید هیئت‌هایی را برای فروش کالا به نقاط مختلف جهان اعزام کند. متأسفانه دولت آقای روحانی برای اعزام هیئت‌ها جهت فروش کالا دچار ضعف است. اتاق تهران هیئتی به خاور دور فرستاده است ولی این هیئت برای خرید کالا رفته بود و نه فروش. ما معتقدیم باید هیئت‌های فروش در نمایشگاه‌های خارج از کشور حضور بیشتر، بهتر و فعال تری داشته باشند تا بتوانیم کالا صادر کنیم. ما در فروش دچار ضعف بوده و بازاریابی ضعیفی داریم. دولت یا جاهایی که باید برای حضور کمک کنند وضع پولی خوبی ندارند. اگر بخواهیم صادر کننده به ونزوئلا، شیلی یا استرالیا بفرستیم باید هر کدام 20 میلیون تومان هزینه کنند. قیمت بلیط و هتل گران و رفت و آمد سخت است. پول کافی ندارند در نتیجه نمی‌روند. این مشکلات برای حضور در بازارهای بین المللی است. بازار استرالیا خوب است. هیئت استرالیایی به ایران آمدند، وزیر تجارت و هیئت همراهش همه فروشنده بودند. وقتی صحبت از این شد که چه چیزی می‌خواهید بخرید؟ هیچ خریداری در بین آنها نبود. گفتند شما به کشور ما بیایید و آنجا کالای خود را بفروشید. وقتی من می‎خواهم یک هیئت راه انداخته و به استرالیا رفته و کالا بفروشم حداقل 200 میلیون تومان هزینه دارد. دولت هم پولی ندارد که بدهد و کسی هم کمک نمی‌کند. بازارهای جدید بازاری رودست است. آفریقای جنوبی بازار خوبی است ولی باید به آنجا رفت. همین طور که آنها می‌آیند و می‌فروشند ما هم باید برویم تا بفروشیم. بازار اروپا، آلمان، فرانسه، انگلستان و روسیه، بازار سنتی و قدیمی ما هستند. ده روز دیگر یک نمایشگاه بزرگ مواد غذایی به نام شیال در فرانسه برگزار می‌شود، تعداد ایرانی‌هایی که به کمک سازمان توسعه تجارت می‌خواهند در این نمایشگاه شرکت کنند 10 نفر هم نمی‌شود در حالی که نمایشگاه بزرگی است و ما باید بتوانیم هیئت‌های 100 نفری به این نمایشگاه شیال بفرستیم. بازارهای بین المللی باز است به شرطی که ما به دنبال آنها برویم. ما اینجا نشسته ایم و می‌خواهیم بیایند از ما بخرند. این که ما برویم و بفروشیم مهم است.

آیا ظرفیت صادرات ما از آن چه که وجود دارد بیشتر است؟

بله هست. امکانات بسته بندی، تولید و فرستادن کالا برای ما خیلی بیشتر از این است. ما 120 میلیون محصولات کشاورزی داریم که 30 میلیون آن قابل صادر کردن است. امکانات وسیعی داریم اما توان مالی ما ضعیف است.