با نگاهی به وضعیت سیاسی کشور؛ به نظر شما؛ جایگاه تحزب و تشکل در نظام اسلامی چگونه است؟
شاید در سال‌های پس از انقلاب و به دلیل عدم موفقیت احزاب در ورود به عرصه اداره کشور، این باور در جامعه پیدا شده که ساختار سیاسی نظام حاکم، منافی فعالیت حزبی است اما در اندیشه و رویه امامین امت یعنی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، جایگاه فعالیت حزبی، یک جایگاه رفیع و با اهمیت است. در تعبیری از رهبری با این فرمایش ایشان مواجه می‌شویم که: «به‌طور اجمال بگویم ما با تحزّب مطلقاً مخالف نیستیم. این‌که خیال کنند ما با حزب و تحزّب مخالفیم، نه، این‌طور نیست. قبل از پیروزی انقلاب، پایه‌های یک حزب بزرگ و فعال را خود ما ریختیم؛ اول انقلاب هم این حزب را تشکیل دادیم، امام هم تأیید کردند، چند سال هم با جدیت مشغول بودیم؛ البته بعد به جهاتی تعطیل شد. همان وقت به ما اشکال می‌کردند که تحزّب با وحدت عمومی جامعه مخالف است. تحزّب می‌تواند در جامعه انجام بگیرد، وحدت هم صدمه‌ای نبیند؛ این‌ها با هم منافاتی ندارد. آن حزبی که موردنظر ماست، عبارت است از یک تشکیلاتی که نقش راهنمایی و هدایت آحاد مردم را به سمت یک آرمان‌هایی ایفاء می‌کند» دو شاخصه حفظ وحدت و راهنمایی به آرمان، دو شاخصه ضروری تحزب در نظام است.
با این مقدمه در ساختار کنونی نظام جمهوری اسلامی، فضای سیاسی کشور تا چه اندازه نیازمند تحزب است؟
مطابق با مبانی انقلاب اسلامی اعم از سیره امام خمینی (ره)، منویات رهبر معظم انقلاب، متن قانون اساسی و همچنین قانون فعالیت احزاب و مجموعه قوانین مربوط به فعالیت احزاب، هیچ منعی برای فعالیت گسترده حزبی در کشور وجود ندارد. نمی‌توان دلایل فقدان فعالیت منسجم حزبی را در وجود محدودیت‌های قانونی و یا فقدان ظرفیت‌های سیاسی جست. اما با عنایت به تمامی تجربه‌های ناموفق، به‌ویژه احزاب دولت ساخته، بیش و پیش از هر چیز، نیازمند تشکل حزبی اصیل، وحدت‌گرا و دولت ساز هستیم و نه احزاب دولت ساخته به سبک کنونی.
با توجه به فعالیت‌هایتان در عرصه‌های گوناگون سیاسی به نظر شما نگرش جناحی چه تفاوتی با نگرش حزبی در اداره امور حاکمیت دارد؟
راهبرد، جهان‌بینی، روش، سازمان‌دهی و دانش، ارکان و ریشه‌های یک فعالیت تشکیلاتی و حزبی است. در واقع در مبانی نظری انقلاب اسلامی، هر تشکل و حزبی که این ارکان را منطبق با جهان‌بینی انقلاب اسلامی داشته باشد، یک حزب الهی و موفق خواهد بود. در نقطه مقابل تفکر جناحی، یک تفکر سودمحور، منفعت‌گرا، قبیله‌ای و بسته است که الزاماً به کمتر شاخصهای از شاخصهای کار حزبی وابستگی یا حتی تکیه دارد.
تشکل مطبوع شما یعنی؛ جبهه همبستگی ملی نیروهای انقلاب اسلامی(همنا) تا چه اندازه تلاش دارد تا بر محور و اصول تشکیلاتی کار کند؟
شاید امروز بزرگترین چالش کشور، ناشی از بی‌توجهی و غفلت از کادر سازی و تربیت نیرو برای اداره امور باشد. امروز رویکردها در یک تشکیلات مهم است زیرا گروهی می‌تواند کشور را خوب را اداره کند که پایبند به ارزش‌های انقلاب بوده، شرایط و تحولات اجتماعی را درک کند و برای آن‌ها، در یک ساختار مشخص، نیرو تربیت کند.این اعتقاد در همنا از نگاه مسئولیت‌پذیری اجتماعی نشئت می‌گیرد.
شما در مصاحبه‌ای یکی از اهداف همنا را کاهش فاصله بین نسل اول و سوم انقلاب برشمرده‌اید عمده‌ترین مصادیق این فاصله کجاست و چطور همنا در کاهش این شکاف نقش‌آفرینی می‌کند؟
در زمینه استفاده از توان نسل سومی‌های انقلاب کوتاهی کرده‌ایم. انقطاع بین نسل اولی‌ها با نسل سومی‌ها امروز ازجمله چالش‌های کشور است. در فاصله سال‌های گذشته بر اساس پیچیدگی تحولات اجتماعی تغییر بر تدبیر پیشی گرفته است و این تحولات است که جامعه و جوانان را به دنبال خود می‌برد نه مدیریت ما در جامعه و خانواده و مدیریت عالی کشور. فراهم آوردن بستری برای ورود جوانان به چرخه حاکمیت و مدیریت، شاید از نخستین و مهم‌ترین گام‌ها باشد.
به اعتقاد شما موانع تحقق دولت و مجلس حزبی در کشور چیست؟
عوامل متعدد تاریخی و فرهنگی در این امر دخیل هستند. چه در دوران پیش از انقلاب که دولتهای رانتی، خشونت سیاسی، توسعه ناقص و شکل نظام پادشاهی و چرخه استبداد مانع این امر بود و چه در بعد از انقلاب که وقوع جنگ تحمیلی و سپس تجربه بسیار ناموفق دولت توسعه سیاسی که دل‌زدگی از احزاب جدید دولت ساخته را نهادینه‌تر کرد، مجموع این عوامل در کنار هم تشکیل شبکه درهم‌تنیده‌ای برای تداوم فرهنگ سیاسی سنتی و تبعی بوده و باعث شده که احزاب به معنای حقیقی کلمه شکل نگیرند بلکه گروه‌های سیاسی بنام حزب در ایام انتخابات موقتاً فعالیت کرده و بعد ازآن هیچ رابطه دقیق و تعریف شده‌ای میان نمایندگان حزبی و خود حزب وجود ندارد. پیش از هر چیز، پرداختن به این مشکلات فرهنگی و نهادینه کردن فرهنگ کار تشکلی، از مهم‌ترین مقدمات شکل‌گیری دولت و مجلس حزبی است.
و در آخر نظر شما به‌عنوان یک فعال سیاسی در خصوص حزب موتلفه اسلامی و فعالیت‌های این تشکیلات چیست؟
حزب موتلفه اسلامی از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین تشکل‌های سیاسی تاریخ ایران است که در روند شکل‌گیری احزاب در تاریخ معاصر، نقش بی‌بدیلی دارد. جهان‌بینی الهی، ثانویه بودن مسئله قدرت در اندیشه این حزب، پیوند عمیق و ساختاری با روحانیت، ایفای نقش ویژه در بزنگاه‌های تاریخی، حضور شخصیت‌های منحصربه‌فردی مانند مرحوم عسگراولادی، موتلفه را به تشکلی ویژه در تاریخ ایران بدل می‌سازد. امیدوارم که این سرمایه عظیم تجربی، انسانی و تاریخی در راستای اهداف عالیه نظام اسلامی و گسترش فرهنگ تحزب، به کار گرفته شود.