***

آراء خاکستری در انتخابات مجلس خیلی تعیین کننده بودند و شاید بتوانیم بگوییم که نتیجه انتخابات را مخصوصا در تهران تغییر دادند. چطور باید با حفظ اصول این آراء را جذب کرد؟

همین طور که شما گفتید معمولا آراء خاکستری در هر انتخاباتی تعیین کننده هستند نه تنها این انتخابات بلکه طبیعتا با توجه به این که مخصوصا در شهرهای بزرگ مردم به لیست‌ها و گروه‌هایی که به آنها معرفی می‌شود، اعتماد می‌کنند که گاهی اوقات دوقطبی کردن انتخابات به ضرر یک جناح و به نفع جناح دیگر تمام می‌شود. به دلیل این که همین آراء خاکستری به جناح غالب می‌پیوندند. حالا عوامل مختلفی هستند بحث فقط آراء خاکستری نیست، این که چه شرایط سیاسی در کشور ایجاد می‌شود، آراء خاکستری می‌توانند در سرنوشت انتخابات تعیین کننده باشند. حالا در انتخابات گذشته مجلس بعد از پایان انتخابات و الان با گذشت چند ماه از نتایج انتخابات و تشکیل مجلس جدید خیلی از افراد حتی نخبگان سیاسی اجتماعی کشور، نماینگان فعلی را نمی‌شناسند؛ یعنی این دلیل نمی‌شود که ما بگوییم که هر انتخابی از روی شناخت بوده است. گاهی اوقات فضای سیاسی کشور به گونه ای رقم می‌خورد که مردم از روی شاید خوب نباشد که کلمه لجبازی سیاسی به کار ببریم ولی دست به انتخاب‌هایی می‌زنند که با وجود این که هیچ شناختی از انتخاب خود ندارند، اعتقادشان بر این است که لیست طرف مقابل رأی نیاورد یا هر کس به غیر لیست مقابل رأی آورد. در انتخابات مجلس همین اتفاق افتاد. همان طور که عرض کردم الان نمایندگانی در مجلس شورای اسلامی ورود پیدا کردند که بعضی از آنها هیچ سابقه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در جامعه نداشتند و به صرف دارا بودن مدرک فوق لیسانس توانستند به لیست ورود پیدا کنند و حتی یک سری از مسائل سیاسی هم در این مرحله از انتخابات رقم خورد و افرادی ورود پیدا نمودند، افرادی که فاقد سوابقی بودند، سوابق اجرائی، سیاسی و فرهنگی یکی از نیازهای اولیه مجلس است. کسی که نماینده می‌شود قطعا باید به یک سری از آموزه‌های قبلی آشنا شده باشد تا بتواند ورود پیدا کند و از همان لحظه اول بتواند در روند قانون گذاری مؤثر باشد.

شاید این بحث در انتخابات ریاست جمهوری جا نداشته باشد یعنی افراد شناخته شده اند.

چیز دیگری را می‌خواهم عرض کنم. به نظر می‌رسد که در انتخابات ریاست جمهوری هم همین طور باشد. ایجاد یک موج و فضای سیاسی که قدرت فکر کردن و انتخاب افراد اصلح را از مردم سلب می‌کند، ممکن است که در انتخابات ریاست جمهوری هم رقم بخورد. در زمان انتخابات ریاست جمهوری در دوره اصلاحاتاین اتفاق افتاد. حزب منحله مشارکت یک نوع موجی را در جامعه به وجود آورد، یک جوی را ایجاد کرد که طبیعتا رئیس جمهور وقت در جهت این موج انتخاب شد و این موج را آن حزب حمایت کننده نامزد خاص توانست ایجاد کند و برگ برنده را ببرد.

آیا این احتمال وجود دارد که در انتخابات ریاست جمهوری آرا سلبی باشد؟

بله دقیقا! ایجاد موج و یک فضای سیاسی حاکم که قدرت تصمیم گیری از کسانی که پای صندوق‌های رأی می‌آیند بگیرد و صرفا نگاه سیاسی و از روی رودررویی سیاسی احزاب مختلف یا برخی از افرادی که به این مسئله ورود پیدا می‌کنند، اتفاق می‌افتد. در انتخابات ریاست جمهوری دوران اصلاحات این اتفاق افتاد، حتی در انتخابات ریاست جمهوری دوره قبلی که نامزدهای اصولگرا به تفاهم نرسیدند، یک سردرگمی سیاسی برای برخی از اقشار عمومی از این که به چه کسی رأی دهند، ایجاد شد و رئیس جمهور فعلی با تمام احترامی که برای ایشان قائل هستیم با یک تعداد رأی اندکی از مرز 50% + 1 عبور کردند. بنابراین به نظر من ایجاد یک فضای سالم سیاسی در هر انتخاباتی ضروری است. این که یک گروهی فضا را بر علیه گروه دیگر آلوده کند مثلا در انتخابات مجلس فعلی این اتفاق افتاد.

در اسفند ماه سال 94 فضای انتخاباتی بر علیه یک گروه و به نفع گروه دیگری شد. فضای مجازی به کمک آمد، سیاه نمایی‌هایی که بر علیه برخی از نامزدهای اصولگرا صورت گرفت، حالا نمی‌خواهم بگویم در این باخت فقط فضای مجازی مؤثر بود یا توانست موفق عمل کند، باید آسیب شناسی شود ولی یکی از عوامل، فضای مجازی و تخریب‌هایی بود که بر علیه اصولگراها صورت گرفت. یعنی تمام مشکلات جامعه و کشور ما را بر عهده اصولگراها گذاشتند که اصولگراها مقصر هستند. در صورتی که شما الان می‌بینید که در چند ماه اخیر هنوز این مشکلات ادامه دارد و روز به روز بیشتر می‌شود.

متأسفانه هنوز در همین ماه‌های اخیر در خرداد ماه و تیر ماه که تقریبا یک ماه و نیم از مجلس جدید می‌گذرد، هنوز از مجلس هیچ حرکت مثبت و شایسته که باعث امیدواری و دلگرمی مردم باشد، ندیده ایم. هنوز در مجلس فعلی دستور کاربردی و مورد نیاز جامعه در دستور کار مجلس قرار نگرفته است یا حتی برخی از وعده‌های انتخاباتی که، حالا من با توجه به این که خانم هستم، برخی از نامزدهای خانم داده بودند، می‌بینیم 180 درجه خلاف با آن قضیه در مجلس فعلی اتفاق افتاده است. مثلا در زمان انتخابات، آقای قاضی پور بر علیه نمایندگان خانم مصاحبه کردند و برخی از افراد زمانی که می‌خواستند به مجلس ورود پیدا کنند بر علیه آقای قاضی‌پور شعارهایی دادند ولی در عمل، زمان اعتبارنامه‌ها ما از سوی نمایندگان خانم و آقا در مجلس هیچ اتفاقی را ندیدیم یا خیلی از شعارهای کاری را که می‌دادند شاید عملا همه بیشتر به همان شعار شباهت داشت تا این که بخواهد اقدامات عملیاتی داشته باشد. بنایراین یک فضای سیاسی صرفی را بر علیه نامزدهای اصولگرا و جبهه اصولگرایی درست کردند که در آن فضای غالب و غبار سیاسی توانستند اقداماتی را انجام دهند. این اتفاق قبلا هم در انتخابات ریاست جمهوری افتاده است و به نظر می‌رسد که الان هم این فضا یکی از آسیب‌هایی است که باید دقت نظر داشت و بایدگروه‌های سیاسی و افرادی که مؤثر هستند، چهره‌های مورد وثوق مردم، یک فضای سالمی را ایجاد نمایند که انشاءالله مردم با فراق بال و بینش وسیع دست به انتخاب آگاهانه بزنند نه اینکه به صرف حرکت‌های سیاسی یک انتخاب سیاسی داشته باشند و مردم بلافاصله از انتخابی که انجام داده اند، پشیمان شوند.