اخیرا شما در جایی اعمال سهمیه ٣٠درصدی برای خانم ها در انتخابات مجلس را ظلم به آقایان دانسته بودید. دراین باره توضیح می دهید؟
البته آنچه من گفتم این طور نبود. ببینید، برخی کشورها مثل افغانستان و برخی کشورهای اروپایی برای زنان در فهرست های انتخاباتی سهمیه قائل شده اند و می گویند بین ٢٠ تا ٣٠ درصد نماینده ها حتما باید خانم باشند، اما شکل اعمال این سهمیه تفاوت دارد. گاهی اوقات انتخابات به شکل سهمیه ای احزاب برگزار می شود؛ مثلادو حزب با هم رقابت می کنند، یکی موفق می شود ٧٠ درصد کرسی های پارلمان را به دست آورد و دیگری موفق می شود ٣٠ درصد را به دست آورد؛ یعنی مردم به حزب رای می دهند، نه به نماینده و این حزب است که برای آن میزان از کرسی هایی که به دست آورده، نماینده معرفی می کند. در این وضعیت حزب از تعداد کرسی هایی که به دست آورده می تواند درصد مشخصی را به خانم ها اختصاص دهد، اما برخی کشورها هم مثل افغانستان و عراق و برخی دیگر از کشورهای اروپایی سهمیه درصدی مردمی دارند. اینها می گویند مثلادر یک حوزه انتخابیه که ١٢ نماینده دارد، ٢٥ درصد نماینده ها، یعنی سه نفر باید خانم باشند. در این سیستم مثلااگر ٢٠ نفر منتخب اول هم از آقایان باشند، فقط نفر اول تا نهم به عنوان برنده اعلام می شوند و بقیه مردانی که رای آورده اند کنار گذاشته می شوند و فرقی ندارد که سه نماینده خانم بعدی نفر سی ام شده باشند یا چهلم، بلکه چون باید سه نفر از ١٢ نفر خانم باشند، بقیه منتخبان مرد کنار گذاشته می شوند. به نظر من شایسته سالاری این است افرادی که رای آورده اند، وارد مجلس شوند. الان با این سیستم مثلا٢٥ درصد مجلس افغانستان در اختیار نمایندگان زن است. سوال من این است که آیا این مدل، اجحاف در حق مردانی که رای بیشتری آورده اند، نیست؟ اینکه من قبلاگفتم این مدل باعث ظلم می شود، برای این است که معتقدم اگر قرار شود یک نفر که در انتخابات نفر بیستم یا سی ام شده، تنها به دلیل اینکه زن است، به جای نفر دهم وارد مجلس شود، اصل اهمیت آرای مردم زیر سوال می رود.
نظر شما درباره اصل ایده افزایش تعداد نمایندگان زن در مجلس چیست؟
ما می گوییم باید تعداد خانم های مجلس زیاد شود. اولین علتش هم این است که تعداد و تنوع کمیسیون های مجلس زیاد است و باید خانم ها با تخصص های مختلف در مجلس باشند که در هر کمیسیونی یک یا چند نماینده خانم حضور داشته باشد و مسائل را رصد و پیگیری کنند، درحالی که الان در بسیاری از کمیسیون های ما خانم ها حضور ندارند. اما علت چیست؟ آیا ما از نظر قانونی منعی برای حضور خانم ها در مجلس داریم؟ قانون ما از این نظر محدودیتی ندارد و حتی اگر ٥٠ درصد نمایندگان هم خانم باشند مشکلی نیست. مشکل در طرف دیگر ماجراست. مشکل در جایی است که مردم باید رای بدهند و این نیاز به فرهنگ سازی دارد. مردم باید بپذیرند در جامعه ما خانم های مومن و متخصص و متعهد زیادی وجود دارند که می توانند به وسیله احزاب و گروه ها به مردم معرفی شوند و مردم به آنها رای دهند.
این حرف شما منافاتی با آنچه الان فعالان زن اصلاح طلب انجام می دهند، ندارد؛ یعنی متقاعدکردن احزاب برای اینکه در فهرست های خود زنان بیشتری را به عنوان کاندیدا به مردم معرفی کنند. در واقع الان هم فعالیت ها به سمت قائل شدن سهمیه اجباری برای زنان نیست که به قول شما اجحاف باشد، بلکه بحث این است که احزاب، زنان بیشتری را در فهرست های خود قرار دهند.
ظاهر قضیه همین است، ولی در عمل گاهی این نوع فشارها باعث یک وازدگی و حساسیت های پنهان می شود و در نهایت بیم این می رود که در زمان انتخاب به وسیله مردم، تعداد کمتری خانم وارد مجلس شوند. بنده در همین مجلس و چند ماه قبل که بررسی قانون انتخابات در دستور کار بود، به دلیل اینکه موقعیتش فراهم بود، پیشنهاد دادم چون داریم انتخابات را استانی می کنیم و قرار است کاندیداها هم الزاما از طریق فهرست ها معرفی شوند، سهمیه ای برای فهرست ها تعیین شود که این میزان از فهرست ها به خانم ها اختصاص پیدا کند تا احزاب به مردم فهرست های مردانه ارائه نکنند.
این چیزی که الان به وسیله خانم های اصلاح طلب پیگیری می شود هم شبیه همین ایده است، با این تفاوت که شما می خواستید این را به قانون تبدیل کنید و الان که چنین قانونی وجود ندارد، فعالان زن می خواهند با گفت وگو و فعالیت اجتماعی، احزاب را ملزم به رعایت این روش کنند.
بله، این درست است، اما نکته جالب این است که همان زمانی که من این پیشنهاد را دادم، نماینده دولت که آقای خباز بودند، پشت تریبون رفتند و با آن مخالفت کردند و در نهایت هم این پیشنهاد در مجلس رای نیاورد و به تصویب نرسید.
البته فقط به دلیل مخالفت دولت نبود؛ چون خود نمایندگان هم تمایلی نداشتند چنین قانونی تصویب شود.
بالاخره انتخابات یک رقابت است و اگر اجبار به حضور یک خانم در فهرست باشد، جای یکی از آقایان کم می شود و از این نظر شاید بخشی از نمایندگان هم موافق تصویب این قانون نبودند.