عملکرد تیم اقتصادی دولت یازدهم را چگونه ارزیابی میکنید؟
با توجه به اینکه هر کدام از اینها سوابق اقتصادی داشتند، مثلاً شریعتمداری یک دوره وزیر بازرگانی بود، اما تأکید همه مخصوصاً خود رئیسجمهور این بود که تیم حتی اگر ضعیف هست هماهنگ باشد. امیدواریم شاهد هماهنگی هر چه بیشتر تیم اقتصادی دولت باشیم. الزامات این امر اجرای خیلی از قوانین است. در سال 1384 ابلاغیه اصل 44 را داریم که 12 سال این اصل مهم زمین مانده است. تا امروز شاهد اجرای بسیار ناچیز این اصل بودیم که همان هم با اشکالات زیادی همراه بود. یکی از الزامات و ابزارهای موفقیت این است که باید بنشینند و این موضوع را سامان بدهند و کار به دست مردم سپرده شود. موضوع بعدی تنظیم بازار است که این امر در دست تیم اقتصادی است. این یکی از مواردی است که به همه دولتها مربوط میشود.
چطور؟
زمانی که عرضه بیشتر از تقاضاست طبعاً باید برای رشد تولید به صادرات توجه شود و موانع صادرات را بردارند. اگر عرضه کمتر از تقاضا باشد برای حفظ مصرفکننده واردات معنی پیدا میکند. تأمین احتیاجات در خود مملکت اشتغال را به دنبال دارد. اگر واردات هر نوع کالایی بدون ضابطه و در نظر گرفتن منافع مصرفکننده صورت بگیرد بهجای رونق دادن بازار داخلی بازار کشورهایی را که از آنها کالا وارد میکنیم رونق میبخشیم. ما بازار چین را آباد کردیم! بهجای اینکه کمک به اشتغال خودمان بکنیم داریم به اشتغال در چین کمک و منافع آنها را تأمین میکنیم.
در حالی که بسیاری از کالاهای وارداتی را میتوانیم خودمان تولید کنیم.
قطعاً امکان تولید 98 درصدشان داخل کشور هست، دو درصد هم به خاطر این است که تکنولوژیش را نداریم. مخالف وارد کردن فناوری نیستیم. اینها کارهایی نیست که نتوانیم انجام بدهیم.
بهتر بود دولت یازدهم در اقتصاد به چه زمینههایی توجه میکرد؟
مشکلاتی که مقام معظم رهبری میفرمایند و هم دغدغه مجلس هست و هم همه مسئولین بدان اشاره کردند و حتی موضوعی بود که همه کاندیداهای ریاست جمهوری در روزهای انتخابات به آن پرداختند، موانع تولید و اشتغال است. روحانی در اولین جلسه دولت به این مهم اشاره کرد. اشارهاش خوب است، ولی نه اینکه در حد شعار باقی بماند. باید اقدام و عمل کرد. در کشورمان پتانسیل بالقوهاش هست و لازمهاش بالفعل در آوردن آن است. ما یک درصد جمعیت جهان هستیم و شش الی هفت درصد منابع جهان را در اختیار داریم. مهمتر از منابع مختلف نیروی انسانی ماست که یکی از بهترین و توانمندترین نیروهای انسانی دنیاست و بر کسی پوشیده نیست، منتهی باید فضای کار برایش مهیا شود. در قانون اساسی هم این مهم دیده شده است، ولی در عمل اهمیتی بدان داده نمیشود. در بعضی زمینهها خوب عمل کردهایم.
مثلاً؟
در صنایع نظامی در ردههای اول دنیا هستیم و داریم خودکفا میشویم. در هوافضا هم جزو برترینها هستیم. در عرصه موشکی اقتدارمان را به دنیا نشان دادهایم. همه اینها نتیجه عملکرد جوانان ماست، لذا نباید این قدرت را نادیده بگیریم.
پس اولویتهای دولت جدید را توجه به نیروی انسانی و اشتغال میدانید.
همینطور است. رفع موانع صادرات، تولید و پیاده کردن ابلاغیه اصل 44 هم هست. مقام معظم رهبری در باره این ابلاغیه فرمودند فکر کردم با ابلاغیه اصل 44 انقلابی در اقتصاد میشود، انقلاب که نشد هیچی توسعه هم پیدا نکرد.
به دیگر اولویتهای دولت جدید هم بپردازید.
به نظر من بانکها یکی از معضلات بزرگ نظام جمهوری اسلامی ما هستند. در کنار رسیدگی به تولید، رفع موانع اشتغال و صادرات سامان دادن به بانک و بانکداری ما ـ که وضعیت بسیار بدی دارند ـ باید اولویت دولت باشد. اگر بانک با همین وضعیت ادامه پیدا کند ممکن است نه فقط برای دولت بلکه برای اصل نظام مشکلساز شود. همه جناحها و کسانی که دل به انقلاب و جمهوری اسلامی بستهاند باید دغدغه و نگرانی بانکها را داشته باشند. وظیفه شرعی و قانونی دولت این است که مسئله بانکها را حل کنند. یکی از ابزارهای رونق تولید، بانکی است که در تراز تولید و صادرات باشد.
نه اینکه سرمایه بهجای سرازیر شدن در تولید در بانکها نگهداری شود و سود دریافتی از بانک بیش از سود در تولید و کارآفرینی باشد.
وضعیت بانکها بسیار نابسامان است.
به نظر شما در دوره دوم دولت روحانی مهمترین مشکلات اقتصادی کشور حل میشود؟
نه، چون متمرکز نبودند، مگر اینکه هماهنگ شوند. به نظر میرسد خود دولت هم به این جمعبندی رسیده باشد که اگر این فرصت چهار ساله را از دست بدهد برایش خیلی گران تمام میشود. باید به مشکل و نگرانی اصلی جامعه، بهویژه قشر ضعیف آن یعنی اشتغال در سایه تولید بپردازد، در غیر این صورت نمیتوانیم هیچ توفیقی در زمینههای دیگر داشته باشیم.