سلیقهای و گزینشی عمل کردن قانون در دستگاههای مختلف اجرایی کشور میتواند به عنوان عامل مؤثری در ایجاد فساد در این دستگاهها باشد. نظر شما در این باره چیست؟
اگر افراد بر اساس قانون حرکت کنند و خدا را حاضر و ناظر ببینند و در انجام وظیفهشان دقت کنند مشکلی پیش نمیآید. مشکل از آنجایی پیش میآید که افراد زیادهخواهی و قانون را سلیقهای اجرا میکنند و دستگاههای نظارتی دقت و نظارت نمیکنند و رؤسای مربوطه اشراف به موضوع را ندارند و میتوانند زیرمجموعه آنها را دور بزنند یا گاهی اوقات همدست با آنها شوند. همه اینها به ایجاد مشکلات بعدی کمک میکند.
چه حربههایی جلوی این سلیقهای و گزینشی عمل کردن در اجرای قانون را میگیرد؟
ابزارهایی همچون نظارت دقیق، بهکارگیری افراد متخصص و متعهد، نظارت همه افراد بر یکدیگر یعنی هم کارمندان به همدیگر، هم رؤسا بر رؤسا و هم کارمندان بر رؤسا و برعکس مؤثرند. در واقع همان ساختار امر به معروف و نهی از منکر که در دین اسلام بدان توصیه شده است. پیامبر اکرم(ص) میفرماید: «کُلُّکُم راعٍ وَ کُلُّکُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِه». همه خودشان را برای هدایت به سوی کار صحیح، متقن و سالم مراقب همدیگر بدانند. گام اول این است که خود دستگاهها و رؤسای آنها نظارت کنند. قدمهای بعدی این است که زمینهای ایجاد شود که از طریق قوه قضائیه و دستگاههای نظارتی چنانچه افراد تخلف و انحرافی میبینند گزارش بدهند. در عین حال حقوق گزارشدهنده کاملاً حفظ شود. قوه قضائیه باید بدون هیچ تعارف و اغماضی با فرد خاطی برخورد کند. هر چه مسئولیت بالاتر میرود باید مجازات آنها قویتر شود.
در این میان مردم چه کنند؟
همانطور که عرض کردم باید جایی باشد که مردم با اعتماد به حفظ حقوقشان به آنجا گزارش بدهند. نگویند ما یک نفر هستیم و بیتأثیر است. همین یک نفرها هستند که مملکت را میسازند. مردم انقلاب را به پیروزی رساندهاند و حضورشان تداوم انقلاب را بیمه کرده است. بنابراین مردم نقششان را در حفظ نظام و جلوگیری از انحرافات و فساد پررنگ بدانند. صندوق اطلاعات هر دستگاه و در بحث نظارتی هم خود کارکنان چنین جایگاه نظارتی برایشان در نظر گرفته شود و همینطور قوه قضائیه.
به سایر عواملی که باعث به وجود آمدن فساد در دستگاههای اجرایی اعم از شهرداری و دولت میشوند اشاره کنید.
کاری ندارم شهرداری باشد یا دولت، ممکن است مجلس یا جای دیگری باشد. در جایی که بودجه وجود دارد و بحث اجرا هست احتمال انحراف و فساد بیشتر است. توجه نکردن به قوانین و نادیده گرفتن آنها، اجرای سلیقهای قوانین و بخشینگری به آنها، تحمیل شدن هزینههای بالا و غیر ضروری ناشی از چشم و همچشمیها بر سرپرست خانواده و تأمین آنها از راههای باطل و ناصحیح نظیر رشوه و...، عدم سختگیری نسبت به کسانی که قانون را اجرا نمیکنند و باعث انحراف از قانون و دخل و تصرف غیر قانونی در بیتالمال میشوند.
چرا بهرغم تعدد در دستگاههای نظارتی باز هم شاهد فساد در دستگاههای اجرایی هستیم؟ آیا ایراد متوجه خود دستگاههای نظارتی نیست؟
به نظرم ساختارهای دستگاههای نظارتی ما خوب هستند.
پس مشکل از کجاست؟
در سمت و مسئولیتشان دقت در اجرای قوانین و رعایت حقوق مردم داشته باشند. قوه قضائیه بر قضاتش و دستگاههای مختلف بر زیر مجموعههایشان دقت کافی مبذول بدارند. دستگاههای نظارتی خود نظارتی داشته باشند که رهبری هم بدان تأکید فرمودند. ضمن اینکه دیگر نظارتی هم داشته باشند و بر عملکرد دیگران نظارت کنند. در مجلس کارگروه یا جایگاهی برای نظارت بر رفتار نمایندگان و دیگران در نظر گرفته شده است. چنانچه مجموعه اینها توسط افراد سالم و به دور از حاشیه با دقت مدیریت شوند میتوانند مؤثر باشد و نتیجه بدهد.