نگاه به نقش زن فلسطینی مقدمه شناخت جامعه فلسطین است
بدون شک مسئله فلسطین به عنوان قلب تپنده جهان اسلام همواره مورد توجه ویژه و عنایت ملت های آزاده نظیر مردم شریف جمهوری اسلامی ایران بوده و خواهد بود. بعد از شکل گیری انتفاضه و رسمی شدن مبارزات مردم فلسطین علیه رژیم اشغالگر قدس، سهم و نقش زنان در این بین موضوعی است که عموماً از دید رسانه ها پنهان مانده است. هفته نامه 
شما برای بررسی نقش زنان در مبارزه علیه رژیم اشغالگر قدس به سراغ دکتر خالد قدومی نماینده جنبش حماس در ایران رفته و با وی به گفت وگو نشستیم:
شما برای بررسی نقش زنان در مبارزه علیه رژیم اشغالگر قدس به سراغ دکتر خالد قدومی نماینده جنبش حماس در ایران رفته و با وی به گفت وگو نشستیم:* به عنوان یک فعال فلسطینی سرزمین خود را برای خوانندگان شما معرفی کنید؟
من از طریق شما در ابتدا درود می فرستم به ملت ایران و امیدوارم طاعاتشان مورد قبول درگاه خداوند باشد و همچنین بهره های کافی از این ماه الهی را برده باشیم. بدون شک زن فلسطینی یکی از مؤلفه های اصلی تشکیل دهنده فلسطین است و به هر حال جامعه ی فلسطینی بخشی از کل جامعه ی عربی- اسلامی است و بدیهی است زن فلسطینی متأثر از فضای پیرامون عربی است و به هر حال جامعه ی فلسطین به دلیل شرایط خاص آن یک مقدار با سایر جوامع عربی – اسلامی متمایز است. به هر حال فلسطین از زمانی که جزو دولت عثمانی بود و قبل از آن حضور و قیمومیت انگلیس و استعمار یکسری مراحل را طی کرده و وضعیتش نسبت به سایر کشورها تغییر کرده است. برای مثال در صد آموزش و سواد در کشور فلسطین بالای 96درصد است قطعاً این درصد بالا از سطح آموزش را که ما در فلسطین شاهد آن هستیم در سایر کشورهای عربی شاهد نیستیم ممکن است در سایر کشورها این درصد به 70 و یا کمتر از این برسد. این بدین معنی نیست که فلسطینیان نسبت به سایر شهروندان عرب برتری داشته باشند بلکه به دلیل شرایط خاص که فلسطین پیدا کرده بود نظیر حضور اشغالگران فلسطینیان برای اثبات حضور خود به مسائل آموزشی روی آوردند.
* اثبات حضور زنان در مقابل اشغالگران رژیم غاصب اسرائیل چگونه بوده است؟
به هر حال متعاقباً هم زن فلسطینی یک زن با سواد است و در درون یک جامعه ی محافظه کار قرار دارد و به طبع توجه بیشتری به مسأله ی خانواده نشان داد و نسل های متعددی تحویل جامعه داد و در همین زمان نگاهی به جامعه داشت که این نگاه به لحاظ حضورش در میان اقشار مختلف جامعه در سطوح مختلف سنی سبب شد تجاربی کسب کند یعنی از آنها مسائل و مشکلات را خوب می شنید و به همین دلیل مشکلات جامعه را به خاطر در دست داشتن نبض آن بیش از دیگران حس و لمس می کرد.
* از لحاظ آماری این مسئله چگونه است؟
به لحاظ آماری هم نیمی از جامعه فلسطین را زنان تشکیل می دهند و اگر دقیق تر بیان کنیم 8/50 درصد فلسطین مردان و 2/49 درصد را زنان به زبان ساده تر و عامه فهم در ازای هر یک زن 102مرد در فلسطین وجود دارد نیروی انسانی شاغل فلسطین که اگر معیار آن را افراد بالای 15 سال در نظر بگیریم زنان 6/49 درصد یعنی نیمی از جامعه ی فلسطین را تشکیل می دهند.
* مشارکت زنان فلسطینی در مبارزه علیه استعمار از چه زمانی آغاز شد؟
مشارکت زنان هم در مبارزات و در جهاد مردم فلسطین از بدو قیمومیت انگلستان شروع شد اولین اتحادیه ی زنان جامعه که برای مخالفت و مبارزه با اشغالگری در سال 1921میلادی تشکیل شد و در سال 1948 میلادی در منطقه ی یافا تیپ رزمنده ای از زنان تشکیل شد این به معنای یک واحد نظامی کاملاً سری از زنان بود.
* مختصات این واحد نظامی زنان چیست و آنها چه تأثیراتی در فلسطین داشته اند؟
این لشگر در زمینه های پرستاری، امداد رسانی و تجهیزات تسلیحاتی مجاهدان و امدادرسانی غذایی و لجستیکی و در عین حال در زمینه ی تبلیغات و بسیج نیروها به فعالیت پرداختند پس از آن ما شاهد شکل گیری سازمان های متعدد زنان بودیم که در تمام سطوح زندگی روزمره فعال بودند بنابراین در این مقاطع یعنی دهه های 67-81و 87 میلادی ما شاهد مراحل شکل گیری این سازمان ها بودیم که با عناوین متعدد به فعالیت پرداخته اند در مجموع مشکلات و رنج هایی که ملت فلسطین با آن دست و پنجه نرم کرد و مواجه شد باعث شد زن خودی نشان دهد و وارد عرصه مبارزه گردد.یکی از مولفه های شخصیتی زن فلسطینی بی احساسی و بی مسئولیتی نبود بلکه وی یک عنصر فعال در مسائل وطنی به حساب می آمد و او همان مادری بود که شیر مقاومت و انقلاب را به کودکش می داد و این مکتبی بود که مقاومت و روحیه ی آن را به جامعه تزریق کرد در حقیقت این سازمان سازمانی بود که هسته های سری را علیه اشغالگری شکل داد و به جامعه معرفی کرد. به هر حال زن فلسطینی یک مبلغ جامعه شناس و در عین حال سیاست مدار و یک رهبر مردمی بود
* نخستین شهید زن که در مسیر مقاومت به شهادت رسید کیست و چگونه شخصیتی است؟
اولین شهید زن فلسطینی در سال 1968 میلادی شادیه ابوغزاله نام داشت و نحوه شهادت ایشان بدین نحو بود که او در حال آماده کردن بمب دستی در خانه اش بود که منهدم شد و به شهادت رسید همچنین اولین زنی که در جریان مبارزات بازداشت شد خانم فاطمه برنامی بود که بعد از بازداشت به حبس ابد محکوم شد عملیات ایشان در قدس اشغالی صورت گرفت که وی یک بمب در سینمای صهیونیست ها کار گذاشت و این حرکت با توجه به جو ملتهب و شرایط بد آن دوران بسیار حائز اهمیت شد .
* در انتفاضه اول زنان چه نقشی ایفا کردند؟
تحول چشمگیری که نسبت به نقش زن در انتفاضه ی اول در سال 1987 میلادی شکل گرفت حضور زن در انتفاضه را پررنگ تر کرد زنان در انتفاضه ی اول در رهبری داخلی پیشبرد انتفاضه و در مرحله ی بعد در رهبری سیاسی نیز مشارکت داشتند و در همین راستا در انتفاضه ی اول ما از بین چهار هزار شهید صدوشصت و سه تن از آنها زن بودند این بخش مختص مشارکت سیاسی بود بخش دیگر در عملیات مقاومتی که آمار خود گویای این مسئله است یک مسئله دیگر که هر خانواده ای که در آن سهم داشتند مسئله بازداشت و اسارت است. ما در سال 2007 که آمار اسرایمان به رقم 11هزار رسید صد نفر از آنان زن بودند.
* به طبع مسئله اسارت یکی از دشوارترین بخش های مبارزه است. بانوان فلسطینی با این حقیقت تلخ چگونه مواجه شدند؟
به هر حال مشکلاتی که این زنان اسیر به خود دیدند بسیار فراتر از مردان بود چون با مستعمر، اشغالگر و زندان مواجه بودند که پایبندی به اخلاق انسانی نداشت و زنان زندانی را در حکم مجرم و حیوان تلقی می کردند و شئونات زنان را رعایت نمی کردند و ممکن بود هر آن وارد بند یا سلول زنان شوند و توجهی به وضعیت زنان نداشتند و خواهران اسیر ما پشت میله های زندان فرزندانی به دنیا آوردند خب خواهرمان به نام ثمر که یکی از اسرای ما بود وقتی درد زایمان را احساس کرد در حالتی بود که بر دست و پای وی غل و زنجیر بود اما به رغم تمامی این مشکلات و رنج ها و آلام زنان فلسطینی مقاوم تر از مردان هستند و این به این خاطر است که آنان نشان دهنده مقاومت در خون مردم فلسطین است
* آیا کشورهای عربی و مجامع بین الملل برای رفع این خشونت های ضد انسانی علیه زنان فلسطینی دست به اقدامی زدند؟ موضع مقاومتی زنان در زندان های این رژیم منحوس چگونه بوده است؟
در سال 1997 که موافقت نامه ای بین رژیم صهیونیستی و کشورهای سازش کار عرب بسته شد قرار شد تخفیف هایی برای اسرای زن قائل شوند و این به این معنا بود که تعدادی از زنان را آزاد کنند به طور مثال با آزادی 50 زن از 100 زن زندانی موافقت شد اما زنان سازش ناپذیر ما با این تصمیم مخالفت کردند و در داخل زندان ها زنان تدابیری اتخاذ کردند که اشغالگر را به این واداشت که یا همه آزاد شوند و یا هیچ کس در سال 1998 یعنی یک سال بعد از توافقنامه رژیم صهیونیستی مجبور به آزادی همه ی اسرای زن شد یکی دیگر از انواع مقاومتی که زنان پشت میله های زندان دست به آن زدند اعتصاب غذا بود حناء شربی از جمله زنانی بود که بیش از سی روز در اعتصاب غذا بود حناء شربی یکسری مطالباتی داشت و سرانجام دشمن ناگزیر به پذیرش همه ی شرایط او شد و پایان اعتصاب غذا برای او برابر با آزادی اش شد اما نحوه ی پایان اعتصاب او به این شکل بود که یک روز قبل به وی گفتند که فردا آزاد است ولی او تا روز آزادی این امر را نپذیرفت و تا پایان اعتصاب غذا را ادامه داد. بنابراین روز پایان اعتصاب غذا برای او برابر با آزادی اش شد.
* با توجه به اینکه بخش دیگری از مشکل شهروندان فلسطینی آوارگی است و این امر تبعات اقتصادی سختی در پی دارد، زن فلسطینی چگونه درصدد رفع آن برآمده است؟
زن ما در مبارزات سیاسی، تصمیمات سیاسی در عرصه ی میدانی و نظامی در عرصه ی تبلیغات و جامعه شناسی یکسری تشکیل مؤسساتی تشکیل دادند که هدف آنها بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی بود. در همین مسیر زنان ما به تربیت قرآنی پرداختند اکنون ما 10 هزار زن حافظ قرآن کریم داریم به هر حال با توجه به شرایط اشغالگری حاکم بر فلسطین زنان ما با شرایط اقتصادی بدی مواجه هستند با این حال می بینیم که با وجود شرایط اشغال نقش زن تشریح و تبیین شد و زنان ما پا به صحنه گذاشتند و طرح های توسعه یافته برای رفع مشکلات اقتصادی ارائه دادند تا بتوانند از این طریق به زندگی خود ادامه دهند.
* نقش بانوی فلسطینی در حفظ هویت و تاریخ اصیل فلسطین با وجود شناختی که ما نسبت به رژیم جعلی اسرائیل داریم چگونه نقشی است؟
محور چهارم که محور مهمی است محافظت و مشارکت در حفظ هویت فلسطینی است برای شفافیت موضوع باید بگویم که دشمن اشغالگر ما آمده است تا بافت جمعیتی فلسطین و نظام فرهنگی ما را تغییر دهد به گونه ای که تاریخی جعلی ایجاد کرده است که وظیفه ما این است که حقیقت را بیان کنیم زن فلسطینی نقش بسزایی در این زمینه داشت زیرا توانست از هویت فلسطین به نحو احسن حمایت کند و نقشه های رژیم صهیونیستی را نقش بر آب کند به هر حال زن به عنوان یک عنصر بسیار نزدیک به جامعه ی فلسطینی و کنار مردم است به عنوان نمونه خانم زینب یک دختر شانزده ساله فلسطینی که در کشتار دلخراش نجراء در سال 1948 حضور داشت و از این کشتار جان سالم به در برد این زن وقتی به سن شصت سالگی رسید آمد و به طور کامل و جز به جز این کشتار را روایت کرد و برادران ما در زمینه ی تبلیغات و رسانه با او همراه شدند و به جای جای آن اماکن رفتند و برای همه بینندگان ما این زن ثابت کرد که در آن مکان روستایی بوده است که دیوارهایش ملاحظه می شد و رژیم صهیونیستی در آن روستا مرتکب جنایتی بزرگ شده بود به گونه ای که به ناگاه آن زن در گوشه ای نشست و مقابل دوربین گریه کنان مکانی را نشان داد که نیروهای اشغالگر برادر و پسرعمویش را در تنوری سوزانده بودند. اینها همان جنایتکارانی بودند که اکنون مظلوم نمایی می کنند و حادثه ساختگی هولوکاست را پیش می کشند در حالی که همین غاصبین برادر هفده ساله و پسرعموی هجده ساله این زن را در برابر دیدگانش به فجیح ترین شکل ممکن به آتش انداختند. بنابراین این زن فلسطینی در واقع یک بایگانی از تاریخ فلسطین در سینه داشت و از آن حفاظت کرد و در موقع مناسب آن را برای مردم و جوانان فلسطینی روایت کرد.این حادثه به ما می فهماند که در آن موقع با توجه به اینکه نمی شد در شرایط وخیم پیش آمده همه چیز را مکتوب کرد بنابراین ما به روایت شفاهی تاریخ روی آوردیم و زنان ما در کنار مردانمان که راوی این وقایع و حوادث بودند از تاریخ حمایت کردند.
* میراث جنگ، غارت فرهنگ و تمدن یک ملت است. زنان چگونه در مقابل این تاراج فرهنگ ایستادگی کرده اند؟
نقش دیگر زن فلسطینی حمایت از فرهنگ و میراث فلسطین است به طور مثال شما یقیناً لباس زنان فلسطینی را دیده اید که چگونه طرح و نقش هایی بر آن گلدوزی شده است در حقیقت این زن فلسطینی از هنر سرزمین خود با وجود سختی های فراوان و اشغالگران حمایت کرده است و به هر حال زن یکی از مؤلفه های اساسی در فرهنگ فلسطین است. در مجموع با نگاه به زن فلسطینی شما به جامعه فلسطین نگاه کرده اید و در یک کلام تمام هویت فلسطین در زن متجلی است .
* آیا می توان گفت زن مسلمان ایرانی به عنوان یک بانوی با هویت اسلامی، الگو و سمبلی برای زنان فلسطینی در دهه های اخیر به حساب می آید؟
مسئله مقاومت و حضور در مبارزات یک مسئله تاریخی با سابقه ای بسیار طولانی است و لابد و حتماً همه جوامع از سایر جوامع دیگر می توانند تأثیر بگیرند این تب مبارزه مرز نمی شناسد و در حقیقت مرزها را در هم می نوردد زنان ما هم از تحولاتی که در ایران صورت گرفته و نقش زن ایرانی به خوبی آگاه است و می داند خانمی با نام رجایی فرد در کنار جوانان مرد به سفارت آمریکا حمله کرد حتی مراسم عقد وازدواج خود را در آن مکان برگزار کرد. به هر حال این حوادث تجربه آموز و نقش زن ایرانی در همه جهان عرب شنیده شده است و با توجه به رشد علمی که امروز ما در جهان ارتباطات شاهد آن هستیم این تجربیات بیش از بیش منتقل می شود همچنین شکل گیری همایش هایی نظیر همایش بیداری اسلامی و حضور عزیزانی از داخل فلسطین در کنار همتایان ایرانی خود که با آنها به گفتگو نشستند خود موجب تبادل آرا و کسب تجربه های تازه از زنان مسلمان ایرانی می گردد.
* بحران سوریه شائبه هایی را مبنی بر دخالت نظامی در این کشور ایجاد کرده است. تحلیل شما از این مسئله به عنوان نماینده جنبش حماس در ایران چگونه است و بحران سوریه تأثیری در مقاومت حماس و آوارگان فلسطینی خواهد داشت؟
یک حقیقت تلخ که نمی توان آن را از یاد برد این است که سوریه در حال حاضر با یک بحران و چالش جدی مواجه است من در این فرصت تنها به بخشی که می تواند به مقاومت آسیب برساند اشاره می کنم هر قطره خونی که از سوریها ریخته می شود برای ما گران بها و عزیز است در حقیقت صحبت از سوریه برای من مانند فلسطین است و از خداوند مسألت می کنیم که خون مردم سوریه را حفظ کند سوریه یک بخش بنیادین در ساختار مقاومت است و نقش بسیار مهمی در حمایت و استقبال از مقاومت دارد مشکلی که هم اکنون سوریه با آن مواجه است به داخل مرزهای این کشور محدود نمی شود به عبارت بهتر اکنون ما شاهد دخالت های شورای امنیت، سازمان های عربی و حتی سازمان های اسلامی هستیم در حقیقت سازمان های بین الملل تا امروز موضع مشخصی در قبال سوریه ندارند من در مصاحبه با رسانه های دیگر نیز گفته ام این برای من مهم نیست اما مهم این است که تا به این لحظه در قبال سوریه شاهد یک موضع واحد عربی – اسلامی نیستیم . مسئله دومی که در موضع خود در قبال سوریه داشتیم این است که ملت سوریه مثل همه ملل منطقه خواسته هایی دارند که واقع بینانه است و بایستی محترم شمرده شود و با واقع نگری با آن برخورد و تعامل داشت لذا از خداوند منان مسألت داریم که مسئله سوریه به دست فرزندان سوریه حل و فصل شود اما مسئله ای که اخیراً در رابطه با سوریه مطرح است و با موضع حماس و فلسطین ارتباط دارد کشتاری بود که در اردوگاه فلسطینی نشین اتفاق افتاد که 22 شهروند فلسطینی در آنجا به شهادت رسیدند و مدتی قبل هم شاهد کشتار 12 تن از ارتش رهایی بخش فلسطین در سوریه بودیم ما این کشتارها را به شدت محکوم می کنیم آنچه که ما با آن مخالف هستیم این است که فلسطینیان را نباید وارد جنگ داخلی کنند زیرا فلسطین باید به عنوان عامل وحدت بخش باشد و چرا باید شهروند فلسطینی در بحران کشورهای عربی سوزانده شود؟ ما باید در این زمینه رهبری سازنده داشته باشیم تا مانند قضیه کویت نشود زیرا وقتی صدام وارد کویت شد اعلام کرد می خواهد فلسطین را آزاد کند و چند موشک اسکات به اسرائیل پرتاب کرد و این در حالی بود که آرمان فلسطین در دل جهان اسلام و عرب بود و صدام از این آرمان به عنوان یک شعار استفاده کرد و متأسفانه متعاقب آن شاهد بودیم یاسر عرفات موضع جانبدارانه ای به نفع صدام گرفت و به طبع آن این امر سبب شد بسیاری از فلسطینیان مقیم کویت از این کشور اخراج شوند.آنگاه ما بیانیه ای صادر کردیم و ضمن اعلام مخالفت خود با اشغال کشوری عربی توسط صدام مخالفت شدید خود را با حضور نیروهای بیگانه اعلام داشتیم. حتی در لبنان در اردوگاه فلسطینی نشین نحرالبارد شاهد این بودیم که متأسفانه این اردوگاه تبدیل به مکانی سوخته در جنگ داخلی شد و تا به امروز خانواده های فلسطینی نتوانسته اند به خانه های خود بازگردند و این منطقه ویران است و ساکنین آن آواره هستند و سازمان های بین الملل به وعده های خود عمل نکرده اند و حتی هیچ اقدامی نسبت به بازسازی این اردوگاه نشد در مجموع ما فلسطینیان قصد دخالت در سوریه را نداریم و از خداوند مسألت دارم سوریه در آرامش قرار گیرد در عین حال از همه طرفهای تأثیرگذار انتظار داریم فلسطینیان را وارد این درگیری ها نکنند.
* توجه ویژه امام خمینی(ره) به عنوان یکی از عالی ترین رهبران جهان اسلام به روز قدس و اختصاص یک روز از تقویم به قدس شریف چه تأثیراتی با توجه به اینکه در این سال ها شاهد بیداری اسلامی هستیم بر فلسطین خواهد داشت؟
امام خمینی (ره) از دیرباز و حتی قبل تر از انقلاب اسلامی متوجه اهمیت مسئله فلسطین شدند ایشان مانند رهبران سیاسی صالح توجه خوبی به این مسئله داشتند گام دوم را ایشان در این خصوص بعد از پیروزی انقلاب بدون توجه به مذهب یا قومیتی خاص برداشتند و به منظور بیان اهمیت فلسطین روز خاصی را که جمعه آخر رمضان است به عنوان روز قدس برگزیدند پیام اول امام این بود که قدس عزیز محور وحدت است مسئله دوم نیز مسئله وحدت مسلمانان است لذا می بینیم ارتش رهایی بخشی که در سوره مبارکه اسرا از آن یاد می شود همه مسلمانان را در بر دارد.پیام سوم امام مختص به این است که مسئله قدس به عنوان مسئله اول جهان اسلام سر فصلی برای همه دنیای اسلام باشد و با توجه به مسئله ای که در جهان اسلام شاهد هستیم که انحصار حکومت ها از دست دیکتاتورهای سرزمین هایی مثل مصر، یمن و غیره خارج شده است و همچنین با توجه به وضعیت ناپایدار داخلی رژیم صهیونیستی اکنون بستر مناسبی برای عزیزانی که مؤمن به انقلاب و هویت خود هستند فراهم شده تا از این بهار اسلام و شکوفایی آن استفاده کنیم و به سمت رهایی قدس پیش رویم.
من از طریق شما در ابتدا درود می فرستم به ملت ایران و امیدوارم طاعاتشان مورد قبول درگاه خداوند باشد و همچنین بهره های کافی از این ماه الهی را برده باشیم. بدون شک زن فلسطینی یکی از مؤلفه های اصلی تشکیل دهنده فلسطین است و به هر حال جامعه ی فلسطینی بخشی از کل جامعه ی عربی- اسلامی است و بدیهی است زن فلسطینی متأثر از فضای پیرامون عربی است و به هر حال جامعه ی فلسطین به دلیل شرایط خاص آن یک مقدار با سایر جوامع عربی – اسلامی متمایز است. به هر حال فلسطین از زمانی که جزو دولت عثمانی بود و قبل از آن حضور و قیمومیت انگلیس و استعمار یکسری مراحل را طی کرده و وضعیتش نسبت به سایر کشورها تغییر کرده است. برای مثال در صد آموزش و سواد در کشور فلسطین بالای 96درصد است قطعاً این درصد بالا از سطح آموزش را که ما در فلسطین شاهد آن هستیم در سایر کشورهای عربی شاهد نیستیم ممکن است در سایر کشورها این درصد به 70 و یا کمتر از این برسد. این بدین معنی نیست که فلسطینیان نسبت به سایر شهروندان عرب برتری داشته باشند بلکه به دلیل شرایط خاص که فلسطین پیدا کرده بود نظیر حضور اشغالگران فلسطینیان برای اثبات حضور خود به مسائل آموزشی روی آوردند.
* اثبات حضور زنان در مقابل اشغالگران رژیم غاصب اسرائیل چگونه بوده است؟
به هر حال متعاقباً هم زن فلسطینی یک زن با سواد است و در درون یک جامعه ی محافظه کار قرار دارد و به طبع توجه بیشتری به مسأله ی خانواده نشان داد و نسل های متعددی تحویل جامعه داد و در همین زمان نگاهی به جامعه داشت که این نگاه به لحاظ حضورش در میان اقشار مختلف جامعه در سطوح مختلف سنی سبب شد تجاربی کسب کند یعنی از آنها مسائل و مشکلات را خوب می شنید و به همین دلیل مشکلات جامعه را به خاطر در دست داشتن نبض آن بیش از دیگران حس و لمس می کرد.
* از لحاظ آماری این مسئله چگونه است؟
به لحاظ آماری هم نیمی از جامعه فلسطین را زنان تشکیل می دهند و اگر دقیق تر بیان کنیم 8/50 درصد فلسطین مردان و 2/49 درصد را زنان به زبان ساده تر و عامه فهم در ازای هر یک زن 102مرد در فلسطین وجود دارد نیروی انسانی شاغل فلسطین که اگر معیار آن را افراد بالای 15 سال در نظر بگیریم زنان 6/49 درصد یعنی نیمی از جامعه ی فلسطین را تشکیل می دهند.
* مشارکت زنان فلسطینی در مبارزه علیه استعمار از چه زمانی آغاز شد؟
مشارکت زنان هم در مبارزات و در جهاد مردم فلسطین از بدو قیمومیت انگلستان شروع شد اولین اتحادیه ی زنان جامعه که برای مخالفت و مبارزه با اشغالگری در سال 1921میلادی تشکیل شد و در سال 1948 میلادی در منطقه ی یافا تیپ رزمنده ای از زنان تشکیل شد این به معنای یک واحد نظامی کاملاً سری از زنان بود.
* مختصات این واحد نظامی زنان چیست و آنها چه تأثیراتی در فلسطین داشته اند؟
این لشگر در زمینه های پرستاری، امداد رسانی و تجهیزات تسلیحاتی مجاهدان و امدادرسانی غذایی و لجستیکی و در عین حال در زمینه ی تبلیغات و بسیج نیروها به فعالیت پرداختند پس از آن ما شاهد شکل گیری سازمان های متعدد زنان بودیم که در تمام سطوح زندگی روزمره فعال بودند بنابراین در این مقاطع یعنی دهه های 67-81و 87 میلادی ما شاهد مراحل شکل گیری این سازمان ها بودیم که با عناوین متعدد به فعالیت پرداخته اند در مجموع مشکلات و رنج هایی که ملت فلسطین با آن دست و پنجه نرم کرد و مواجه شد باعث شد زن خودی نشان دهد و وارد عرصه مبارزه گردد.یکی از مولفه های شخصیتی زن فلسطینی بی احساسی و بی مسئولیتی نبود بلکه وی یک عنصر فعال در مسائل وطنی به حساب می آمد و او همان مادری بود که شیر مقاومت و انقلاب را به کودکش می داد و این مکتبی بود که مقاومت و روحیه ی آن را به جامعه تزریق کرد در حقیقت این سازمان سازمانی بود که هسته های سری را علیه اشغالگری شکل داد و به جامعه معرفی کرد. به هر حال زن فلسطینی یک مبلغ جامعه شناس و در عین حال سیاست مدار و یک رهبر مردمی بود
* نخستین شهید زن که در مسیر مقاومت به شهادت رسید کیست و چگونه شخصیتی است؟
اولین شهید زن فلسطینی در سال 1968 میلادی شادیه ابوغزاله نام داشت و نحوه شهادت ایشان بدین نحو بود که او در حال آماده کردن بمب دستی در خانه اش بود که منهدم شد و به شهادت رسید همچنین اولین زنی که در جریان مبارزات بازداشت شد خانم فاطمه برنامی بود که بعد از بازداشت به حبس ابد محکوم شد عملیات ایشان در قدس اشغالی صورت گرفت که وی یک بمب در سینمای صهیونیست ها کار گذاشت و این حرکت با توجه به جو ملتهب و شرایط بد آن دوران بسیار حائز اهمیت شد .
* در انتفاضه اول زنان چه نقشی ایفا کردند؟
تحول چشمگیری که نسبت به نقش زن در انتفاضه ی اول در سال 1987 میلادی شکل گرفت حضور زن در انتفاضه را پررنگ تر کرد زنان در انتفاضه ی اول در رهبری داخلی پیشبرد انتفاضه و در مرحله ی بعد در رهبری سیاسی نیز مشارکت داشتند و در همین راستا در انتفاضه ی اول ما از بین چهار هزار شهید صدوشصت و سه تن از آنها زن بودند این بخش مختص مشارکت سیاسی بود بخش دیگر در عملیات مقاومتی که آمار خود گویای این مسئله است یک مسئله دیگر که هر خانواده ای که در آن سهم داشتند مسئله بازداشت و اسارت است. ما در سال 2007 که آمار اسرایمان به رقم 11هزار رسید صد نفر از آنان زن بودند.
* به طبع مسئله اسارت یکی از دشوارترین بخش های مبارزه است. بانوان فلسطینی با این حقیقت تلخ چگونه مواجه شدند؟
به هر حال مشکلاتی که این زنان اسیر به خود دیدند بسیار فراتر از مردان بود چون با مستعمر، اشغالگر و زندان مواجه بودند که پایبندی به اخلاق انسانی نداشت و زنان زندانی را در حکم مجرم و حیوان تلقی می کردند و شئونات زنان را رعایت نمی کردند و ممکن بود هر آن وارد بند یا سلول زنان شوند و توجهی به وضعیت زنان نداشتند و خواهران اسیر ما پشت میله های زندان فرزندانی به دنیا آوردند خب خواهرمان به نام ثمر که یکی از اسرای ما بود وقتی درد زایمان را احساس کرد در حالتی بود که بر دست و پای وی غل و زنجیر بود اما به رغم تمامی این مشکلات و رنج ها و آلام زنان فلسطینی مقاوم تر از مردان هستند و این به این خاطر است که آنان نشان دهنده مقاومت در خون مردم فلسطین است
* آیا کشورهای عربی و مجامع بین الملل برای رفع این خشونت های ضد انسانی علیه زنان فلسطینی دست به اقدامی زدند؟ موضع مقاومتی زنان در زندان های این رژیم منحوس چگونه بوده است؟
در سال 1997 که موافقت نامه ای بین رژیم صهیونیستی و کشورهای سازش کار عرب بسته شد قرار شد تخفیف هایی برای اسرای زن قائل شوند و این به این معنا بود که تعدادی از زنان را آزاد کنند به طور مثال با آزادی 50 زن از 100 زن زندانی موافقت شد اما زنان سازش ناپذیر ما با این تصمیم مخالفت کردند و در داخل زندان ها زنان تدابیری اتخاذ کردند که اشغالگر را به این واداشت که یا همه آزاد شوند و یا هیچ کس در سال 1998 یعنی یک سال بعد از توافقنامه رژیم صهیونیستی مجبور به آزادی همه ی اسرای زن شد یکی دیگر از انواع مقاومتی که زنان پشت میله های زندان دست به آن زدند اعتصاب غذا بود حناء شربی از جمله زنانی بود که بیش از سی روز در اعتصاب غذا بود حناء شربی یکسری مطالباتی داشت و سرانجام دشمن ناگزیر به پذیرش همه ی شرایط او شد و پایان اعتصاب غذا برای او برابر با آزادی اش شد اما نحوه ی پایان اعتصاب او به این شکل بود که یک روز قبل به وی گفتند که فردا آزاد است ولی او تا روز آزادی این امر را نپذیرفت و تا پایان اعتصاب غذا را ادامه داد. بنابراین روز پایان اعتصاب غذا برای او برابر با آزادی اش شد.
* با توجه به اینکه بخش دیگری از مشکل شهروندان فلسطینی آوارگی است و این امر تبعات اقتصادی سختی در پی دارد، زن فلسطینی چگونه درصدد رفع آن برآمده است؟
زن ما در مبارزات سیاسی، تصمیمات سیاسی در عرصه ی میدانی و نظامی در عرصه ی تبلیغات و جامعه شناسی یکسری تشکیل مؤسساتی تشکیل دادند که هدف آنها بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی بود. در همین مسیر زنان ما به تربیت قرآنی پرداختند اکنون ما 10 هزار زن حافظ قرآن کریم داریم به هر حال با توجه به شرایط اشغالگری حاکم بر فلسطین زنان ما با شرایط اقتصادی بدی مواجه هستند با این حال می بینیم که با وجود شرایط اشغال نقش زن تشریح و تبیین شد و زنان ما پا به صحنه گذاشتند و طرح های توسعه یافته برای رفع مشکلات اقتصادی ارائه دادند تا بتوانند از این طریق به زندگی خود ادامه دهند.
* نقش بانوی فلسطینی در حفظ هویت و تاریخ اصیل فلسطین با وجود شناختی که ما نسبت به رژیم جعلی اسرائیل داریم چگونه نقشی است؟
محور چهارم که محور مهمی است محافظت و مشارکت در حفظ هویت فلسطینی است برای شفافیت موضوع باید بگویم که دشمن اشغالگر ما آمده است تا بافت جمعیتی فلسطین و نظام فرهنگی ما را تغییر دهد به گونه ای که تاریخی جعلی ایجاد کرده است که وظیفه ما این است که حقیقت را بیان کنیم زن فلسطینی نقش بسزایی در این زمینه داشت زیرا توانست از هویت فلسطین به نحو احسن حمایت کند و نقشه های رژیم صهیونیستی را نقش بر آب کند به هر حال زن به عنوان یک عنصر بسیار نزدیک به جامعه ی فلسطینی و کنار مردم است به عنوان نمونه خانم زینب یک دختر شانزده ساله فلسطینی که در کشتار دلخراش نجراء در سال 1948 حضور داشت و از این کشتار جان سالم به در برد این زن وقتی به سن شصت سالگی رسید آمد و به طور کامل و جز به جز این کشتار را روایت کرد و برادران ما در زمینه ی تبلیغات و رسانه با او همراه شدند و به جای جای آن اماکن رفتند و برای همه بینندگان ما این زن ثابت کرد که در آن مکان روستایی بوده است که دیوارهایش ملاحظه می شد و رژیم صهیونیستی در آن روستا مرتکب جنایتی بزرگ شده بود به گونه ای که به ناگاه آن زن در گوشه ای نشست و مقابل دوربین گریه کنان مکانی را نشان داد که نیروهای اشغالگر برادر و پسرعمویش را در تنوری سوزانده بودند. اینها همان جنایتکارانی بودند که اکنون مظلوم نمایی می کنند و حادثه ساختگی هولوکاست را پیش می کشند در حالی که همین غاصبین برادر هفده ساله و پسرعموی هجده ساله این زن را در برابر دیدگانش به فجیح ترین شکل ممکن به آتش انداختند. بنابراین این زن فلسطینی در واقع یک بایگانی از تاریخ فلسطین در سینه داشت و از آن حفاظت کرد و در موقع مناسب آن را برای مردم و جوانان فلسطینی روایت کرد.این حادثه به ما می فهماند که در آن موقع با توجه به اینکه نمی شد در شرایط وخیم پیش آمده همه چیز را مکتوب کرد بنابراین ما به روایت شفاهی تاریخ روی آوردیم و زنان ما در کنار مردانمان که راوی این وقایع و حوادث بودند از تاریخ حمایت کردند.
* میراث جنگ، غارت فرهنگ و تمدن یک ملت است. زنان چگونه در مقابل این تاراج فرهنگ ایستادگی کرده اند؟
نقش دیگر زن فلسطینی حمایت از فرهنگ و میراث فلسطین است به طور مثال شما یقیناً لباس زنان فلسطینی را دیده اید که چگونه طرح و نقش هایی بر آن گلدوزی شده است در حقیقت این زن فلسطینی از هنر سرزمین خود با وجود سختی های فراوان و اشغالگران حمایت کرده است و به هر حال زن یکی از مؤلفه های اساسی در فرهنگ فلسطین است. در مجموع با نگاه به زن فلسطینی شما به جامعه فلسطین نگاه کرده اید و در یک کلام تمام هویت فلسطین در زن متجلی است .
* آیا می توان گفت زن مسلمان ایرانی به عنوان یک بانوی با هویت اسلامی، الگو و سمبلی برای زنان فلسطینی در دهه های اخیر به حساب می آید؟
مسئله مقاومت و حضور در مبارزات یک مسئله تاریخی با سابقه ای بسیار طولانی است و لابد و حتماً همه جوامع از سایر جوامع دیگر می توانند تأثیر بگیرند این تب مبارزه مرز نمی شناسد و در حقیقت مرزها را در هم می نوردد زنان ما هم از تحولاتی که در ایران صورت گرفته و نقش زن ایرانی به خوبی آگاه است و می داند خانمی با نام رجایی فرد در کنار جوانان مرد به سفارت آمریکا حمله کرد حتی مراسم عقد وازدواج خود را در آن مکان برگزار کرد. به هر حال این حوادث تجربه آموز و نقش زن ایرانی در همه جهان عرب شنیده شده است و با توجه به رشد علمی که امروز ما در جهان ارتباطات شاهد آن هستیم این تجربیات بیش از بیش منتقل می شود همچنین شکل گیری همایش هایی نظیر همایش بیداری اسلامی و حضور عزیزانی از داخل فلسطین در کنار همتایان ایرانی خود که با آنها به گفتگو نشستند خود موجب تبادل آرا و کسب تجربه های تازه از زنان مسلمان ایرانی می گردد.
* بحران سوریه شائبه هایی را مبنی بر دخالت نظامی در این کشور ایجاد کرده است. تحلیل شما از این مسئله به عنوان نماینده جنبش حماس در ایران چگونه است و بحران سوریه تأثیری در مقاومت حماس و آوارگان فلسطینی خواهد داشت؟
یک حقیقت تلخ که نمی توان آن را از یاد برد این است که سوریه در حال حاضر با یک بحران و چالش جدی مواجه است من در این فرصت تنها به بخشی که می تواند به مقاومت آسیب برساند اشاره می کنم هر قطره خونی که از سوریها ریخته می شود برای ما گران بها و عزیز است در حقیقت صحبت از سوریه برای من مانند فلسطین است و از خداوند مسألت می کنیم که خون مردم سوریه را حفظ کند سوریه یک بخش بنیادین در ساختار مقاومت است و نقش بسیار مهمی در حمایت و استقبال از مقاومت دارد مشکلی که هم اکنون سوریه با آن مواجه است به داخل مرزهای این کشور محدود نمی شود به عبارت بهتر اکنون ما شاهد دخالت های شورای امنیت، سازمان های عربی و حتی سازمان های اسلامی هستیم در حقیقت سازمان های بین الملل تا امروز موضع مشخصی در قبال سوریه ندارند من در مصاحبه با رسانه های دیگر نیز گفته ام این برای من مهم نیست اما مهم این است که تا به این لحظه در قبال سوریه شاهد یک موضع واحد عربی – اسلامی نیستیم . مسئله دومی که در موضع خود در قبال سوریه داشتیم این است که ملت سوریه مثل همه ملل منطقه خواسته هایی دارند که واقع بینانه است و بایستی محترم شمرده شود و با واقع نگری با آن برخورد و تعامل داشت لذا از خداوند منان مسألت داریم که مسئله سوریه به دست فرزندان سوریه حل و فصل شود اما مسئله ای که اخیراً در رابطه با سوریه مطرح است و با موضع حماس و فلسطین ارتباط دارد کشتاری بود که در اردوگاه فلسطینی نشین اتفاق افتاد که 22 شهروند فلسطینی در آنجا به شهادت رسیدند و مدتی قبل هم شاهد کشتار 12 تن از ارتش رهایی بخش فلسطین در سوریه بودیم ما این کشتارها را به شدت محکوم می کنیم آنچه که ما با آن مخالف هستیم این است که فلسطینیان را نباید وارد جنگ داخلی کنند زیرا فلسطین باید به عنوان عامل وحدت بخش باشد و چرا باید شهروند فلسطینی در بحران کشورهای عربی سوزانده شود؟ ما باید در این زمینه رهبری سازنده داشته باشیم تا مانند قضیه کویت نشود زیرا وقتی صدام وارد کویت شد اعلام کرد می خواهد فلسطین را آزاد کند و چند موشک اسکات به اسرائیل پرتاب کرد و این در حالی بود که آرمان فلسطین در دل جهان اسلام و عرب بود و صدام از این آرمان به عنوان یک شعار استفاده کرد و متأسفانه متعاقب آن شاهد بودیم یاسر عرفات موضع جانبدارانه ای به نفع صدام گرفت و به طبع آن این امر سبب شد بسیاری از فلسطینیان مقیم کویت از این کشور اخراج شوند.آنگاه ما بیانیه ای صادر کردیم و ضمن اعلام مخالفت خود با اشغال کشوری عربی توسط صدام مخالفت شدید خود را با حضور نیروهای بیگانه اعلام داشتیم. حتی در لبنان در اردوگاه فلسطینی نشین نحرالبارد شاهد این بودیم که متأسفانه این اردوگاه تبدیل به مکانی سوخته در جنگ داخلی شد و تا به امروز خانواده های فلسطینی نتوانسته اند به خانه های خود بازگردند و این منطقه ویران است و ساکنین آن آواره هستند و سازمان های بین الملل به وعده های خود عمل نکرده اند و حتی هیچ اقدامی نسبت به بازسازی این اردوگاه نشد در مجموع ما فلسطینیان قصد دخالت در سوریه را نداریم و از خداوند مسألت دارم سوریه در آرامش قرار گیرد در عین حال از همه طرفهای تأثیرگذار انتظار داریم فلسطینیان را وارد این درگیری ها نکنند.
* توجه ویژه امام خمینی(ره) به عنوان یکی از عالی ترین رهبران جهان اسلام به روز قدس و اختصاص یک روز از تقویم به قدس شریف چه تأثیراتی با توجه به اینکه در این سال ها شاهد بیداری اسلامی هستیم بر فلسطین خواهد داشت؟
امام خمینی (ره) از دیرباز و حتی قبل تر از انقلاب اسلامی متوجه اهمیت مسئله فلسطین شدند ایشان مانند رهبران سیاسی صالح توجه خوبی به این مسئله داشتند گام دوم را ایشان در این خصوص بعد از پیروزی انقلاب بدون توجه به مذهب یا قومیتی خاص برداشتند و به منظور بیان اهمیت فلسطین روز خاصی را که جمعه آخر رمضان است به عنوان روز قدس برگزیدند پیام اول امام این بود که قدس عزیز محور وحدت است مسئله دوم نیز مسئله وحدت مسلمانان است لذا می بینیم ارتش رهایی بخشی که در سوره مبارکه اسرا از آن یاد می شود همه مسلمانان را در بر دارد.پیام سوم امام مختص به این است که مسئله قدس به عنوان مسئله اول جهان اسلام سر فصلی برای همه دنیای اسلام باشد و با توجه به مسئله ای که در جهان اسلام شاهد هستیم که انحصار حکومت ها از دست دیکتاتورهای سرزمین هایی مثل مصر، یمن و غیره خارج شده است و همچنین با توجه به وضعیت ناپایدار داخلی رژیم صهیونیستی اکنون بستر مناسبی برای عزیزانی که مؤمن به انقلاب و هویت خود هستند فراهم شده تا از این بهار اسلام و شکوفایی آن استفاده کنیم و به سمت رهایی قدس پیش رویم.