×××
در صحبت‌های مقام معظم رهبری، به‌ویژه در چند سال اخیر در باره جوانان صحبت‌های زیادی می‌شنویم و به بحث جوانی و نیروی جوانی بسیار اهمیت می‌دهند و هم توصیه‌های زیادی هم در این زمینه به مسئولین می‌کنند. به نظر شما چرا ایشان این قدر روی این نکته تأکید دارند؟
من از سال 74 که دانشجو بودم و بعد هم وارد کارهای سیاسی شدم، یادم هست حضرت آقا روی بحث جوانان تکیه داشتند. یادم هست آن موقع وقتی بحث تهاجم و شبیخون فرهنگی را مطرح فرمودند که شاید از همان ابتدا، هدف صحبتشان جوانان بود. در جامعه ایران هم مثل همه جوامع یکی از نیروهای جامعه‌سازی که می‌تواند مشکلات کشور را حل کند و پایه پیشرفت، توسعه، ماندگاری و پایداری یک ملت و مملکت باشد جوانان هستند و حضرت آقا هم توجه ویژه‌ای به این مسئله داشته‌اند، از جمله در صحبت‌های اخیرشان باز در باره جوانان صحبت کردند و فرمودند همه باید قدر جوانان مؤمن و انقلابی را بدانند و این هشدار را به همه دادند، چون در روز خطر کسانی که جلو می‌آیند و سینه سپر می‌کنند جوانان مؤمن و انقلابی هستند.
حالا با این همه توصیه رهبر انقلاب آیا دولت آقای روحانی به نقش و اهمیت جوانان واقف هست؟ اگر واقف است، در عمل چقدر در بها دادن به جوانان و استفاده از آنها موفق بوده است؟
کسی نمی‌تواند واقف نباشد. زمانی که انقلاب شکل گرفت، همه کسانی که وارد عرصه سیاسی و مدیریتی کشور شدند، جوان بودند. در دولت‌های بعدی هم همین طور. در دولت آقای خاتمی هم توجهی که به جوانان می‌شد، کم نبود و برایش برنامه‌ریزی می‌شد. در دولت آقای احمدی‌نژاد هم همین طور. در دولت آقای روحانی هم این موضوع صادق است، منتهی این که به کدام دسته از جوانان اهمیت داده شود و برنامه‌ریزی چیست، مهم است. حضرت آقا قبل از این که در صحبت‌های اخیرشان بحث جوانان را مطرح کنند، اشاره بسیار مهمی به مسئله فرهنگ داشتند و بسیار ابراز نگرانی کردند که بنده راجع به مسئله فرهنگ نگرانم. فرهنگ و جوان دو مقوله مهمی هستند که کاملاً به هم پیوند خورده‌اند، چون هم خود جوان در بستر فرهنگی شکل می‌گیرد و هم می‌تواند به بستر فرهنگی شکل بدهد. بعضی از فرهنگ‌ها به‌قدری ماندگارند که ممکن است تا ده 20 سال هم از بین نروند که اگر فرهنگ خوب باشد، به نفع جامعه است و اگر فرهنگ بد باشد، به ضرر جامعه خواهد بود.
بنابراین این که در دولت‌ها به چه جوان‌هایی میدان داده شده و چه نوع برنامه‌ریزی‌ای برای جوانان شکل گرفته، نکته‌ای است که باید به آن دقت کنیم.
فکر می‌کنم اگر بر اساس هویت فرهنگی بخواهیم جوانان را دسته‌بندی کنیم، در حال حاضر سه دسته جوان داریم. یک دسته جوانانی هستند که روحیه کاملاً انقلابی و اسلامی دارند و می‌خواهند کشور ساخته شود و نظام جمهوری اسلامی در داخل و خارج از کشور نظام قدرتمندی باشد. یک دسته جوانانی هستند که متأسفانه با جریان‌های فرهنگی حرکت می‌کنند و در آن جریانات قرار می‌گیرند و یک دسته هم جوانانی داریم که دنبال فرهنگ غربی هستند و شاید به هیچ‌وجه فرهنگ اسلامی و انقلابی را نمی‌پسندند. حضرت آقا به مقوله فرهنگ و هنر اشاره کردند که یک هشدار جدی را به ما می‌دهد. در دولت‌های مختلف آنهایی که به جوانان انقلابی میدان داده، آنها را رشد داده و بالا آورده‌اند و در جاهای مهمی که نظام نیاز به رشد و توسعه دارد، آنها را به کار گرفته‌اند، اما متأسفانه بعضی از جوانانی که از تشکل‌ها و جریانات دانشجویی بیرون آمدند و الان هم در ایران نیستند، در دوران آقای خاتمی و دوره اصلاحات کارهایی را انجام دادند و الان هم در خارج جذب فرهنگ غربی شدند.
عده‌ای که در این میان هستند، بیشتر جابه‌جا می‌شوند و هر دولتی که به هر دسته‌ای بیشتر اهمیت داده است اینها ـ که اکثریت هم هستند ـ به طرف او جذب شده و در نتیجه جامعه بدان سمت کشیده شده است.
با توجه به صحبت‌های حضرت آقا، شما نقش تجربه در مقابل نیروی جوانی را در حرکت پرشتاب انقلاب اسلامی چگونه ارزیابی می‌کنید و کدام را پررنگ‌تر می‌دانید؟
این دو با همدیگر هستند و نمی‌شود هیچ‌یک را حذف کرد. نیروی جوانی بدون تجربه هدر می‌رود و اگر جوانی بخواهد کاری را درست انجام دهد نیاز دارد آن تجربه را کسب کند و خیلی جاها اعم از فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... هر جوانی که بخواهد تجربه‌ای را کسب کند، وقتی 20 سال را طی کرد، حالا احساس می‌کند دیگر نیروی جوانی وجود ندارد که بخواهد این تجربه را به کار بگیرد و این شکل مدیریتی را اجرا سازد. کسی هم که به این تجربه رسیده است، به این نیرو نیاز دارد که بتواند تجربه‌اش را انتقال دهد و جوانی باشد که دیگر نخواهد اشتباهاتی را که در طی کسب تجربه به دست آورده است، تکرار و از تجربه آدم مجرب استفاده کند تا کار به شکل مناسبی انجام شود، بنابراین جفت آنها نقش بسزا و یکسانی دارند. در ابتدای انقلاب به دلیل فقدان بسیاری از تجربه‌ها ضربه‌های سنگینی خوردیم. به عنوان مثال آسیب سنگینی که انقلاب خورد، ترور 72 تن از رؤسای این انقلاب بود که بزرگان انقلاب بودند و شاید به دلیل کم‌تجربگی در مسائل حفاظتی یک عده منافق توانستند این ضربه سنگین را به انقلاب بزنند. الان از این تجربه‌ها استفاده و جلوی بسیاری از توطئه‌ها گرفته می‌شود، بنابراین ارزش اینها یکسان است و باید از هر دو استفاده شود. بدون همدیگر هم نمی‌توانند کاری بکنند و هر دو بال‌هایی هستند برای یک پرواز خوب و بلند.
آقا در صحبت اخیرشان گفتند بعضی‌ها می‌خواستند عادات قبلی را تحمیل کنند که نتوانستند. به نظر می‌رسد ایشان به نو شدن دائمی معتقدند، ولی این را در دولت فعلی کمتر می‌بینیم و سراغ افرادی رفته‌اند که شاید شیوه مدیریتشان به سال‌ها قبل برمی‌گردد و کهنه شده است. نظر شما چیست؟
خود من در عرصه مدیریت بالای نظام، جوان‌گرایی را مناسب نمی‌دانم، کما این که خود حضرت آقا هم در این خصوص در دولت قبلی تذکر داده بودند که جوان‌گرایی باعث کنار گذاشتن تجربه‌ها نشود و شاید خیلی از اعضای دولت قبلی به این نتیجه رسیده باشند که پس از کسب تجربه، آن زمان که گفته می‌شد مدیران رده بالا باید صاحب تجربه کافی باشند، حرف درستی بوده است. البته کنار گذاشتن جوانان به دلیل نداشتن تجربه هم کار درستی نیست. مدیر و رئیس‌جمهوری قوی است که بتواند همزمان از تجربیات مدیریتی قبلی و نیز نیروی جوانی جوانان استفاده کند. شاید آقای روحانی چون انتخاب مدیرانش یک مقدار سیاسی شد، چندان رعایت نکرده باشد، ولی اگر یک مقدار به جوانان میدان بدهد، هم شکل‌گیری این انقلاب و هم مدیریت جنگ و سازندگی را جوانان انجام دادند و خیلی از وزرایی که همین الان آقای روحانی انتخاب کرده است، 20 سال پیش جوان بودند و لذا نباید به جوانان بدبین باشند.
اما نکته‌ای که حضرت آقا فرمودند که حاکی از نگرانی ایشان است، به نظر من بیشتر به بعد فرهنگی برمی‌گردد که به هر حال عده‌ای به دنبال این هستند که بگویند در جمهوری اسلامی جوان جای رشد نمی‌یابد، چون اسلام دارای محدودیت‌هایی است و در هر بخشی که جوان بخواهد رشد کند، اجازه رشد به او داده نمی‌شود، خصوصاً در عرصه مدیریتی می‌خواهند تبلیغ کنند که این طور است که به جوان‌ها فرصت و عرصه کار داده نمی‌شود. فکر می‌کنم نگرانی حضرت آقا بیشتر از آن که در حوزه مدیریتی باشد، بیشتر به مسائل فرهنگی و مدیریتی برمی‌گردد، چون ایشان در صحبت‌های اخیرشان به حرکت‌های جهادی هم خیلی اشاره داشتند و این که حرکت‌های جهادی متکی به نیروی جوان است و صحبت حضرت آقا در این خصوص این بود که در این بخش خیلی باید به جوانان اهمیت داده شود و مخصوصاً تکیه‌شان این بود که باید به جوانان انقلابی و مؤمن امکان داده شود، چون اینها هستند که می‌توانند حرکت جهادی را شکل بدهند و فرهنگ کشور را که یک فرهنگ ناب است و حتی قبل از اسلام هم یک فرهنگ خدامنشانه، دین‌منشانه و عاری از بسیاری از فرهنگ‌های غلط بوده است، در آینده شکل بدهند و در میدان بیایند و همان طور که جنگ، انقلاب و سازندگی را اداره کردند، بعداً هم بتوانند انقلاب را به پیش ببرند. از حضرت آقا شنیدیم که فرمودند آینده متعلق به جوانان است و جوانان باید حتماً تلاش کنند که آینده کشور را به دست بگیرند و اداره کنند.