نفی دو قطبی در کلام مقام معظم رهبری را تبیین کنید.
در باره اینکه مقام معظم رهبری قبل از انتخابات فرمودند جامعه به طرف دو قطبی نرود و دو قطبی می‌تواند با اصطکاک در جامعه و تقسیم آن به دو قطب آثار مخربی داشته باشد باید بگویم؛ به دلیل اینکه رقابت‌های انتخاباتی نفسگیر است و تقسیم‌بندی جامعه به دو جناح می‌تواند منجر به گسست اجتماعی شود، نفی دو قطبی موضوع درستی است. از یک طرف در رقابت‌ها ادبیات گنگی داریم، از طرف دیگر کاندیداها در ساختار و قالب خاصی رقابت نمی‌کنند و در جایی که مسئولیت اجتماعی رقابت رعایت نمی‌شود افراد بر اساس آنچه که بدان علاقمندند و اصطلاحاً هر چه پیش آید خوش آید عمل می‌کنند، لذا به نظر میرسد به‌رغم تأکید رهبر معظم انقلاب افراد دقت و مسئولیت‌خواهی لازم و جایگاهی را که می‌بایست اظهار نظر کنند ندارند و دو باره فضا به آنچه که نباید شکل بگیرد برمی‌گردد.
برای جلوگیری از این بازگشت چه باید کرد؟
برای اینکه دو قطبیهای شکننده و بعضاً غیر قابل انتخاباتی شکل نگیرند باید به طرف سیستمهای حزبی، روشن و شفاف فعالیتهای انتخاباتی برویم. به نظر میرسد در خصوص نحوه شرکت، حمایتها و پشتیبانیهای مالی کارهایی در حال انجام است که بخشی از این مباحث را روشن میسازد. در عین حال لازم است افراد تقوای سیاسی و حرمتهایی در عرصه سیاست را رعایت کنند، زیرا آنها برای اینکه رقیب را حذف کنند از هر وسیلهای بهره میجویند. بنابراین لازم است خودسازیهای سیاسی در بین چهرههای سیاسی شکل بگیرد تا در رقابت‌های انتخاباتی هر مطلبی را نگویند و ادبیاتشان را منزّه کنند تا در سایه پالایش و منزّه بودن ادبیات بحث دو قطبی شکل نگیرد. تا موقعی که عناصر شکل‌دهنده رقابت قدری شفاف نشوند، فضا برای ترمیم و استفاده صحیح و اینکه هر کسی تفسیر خودش را از دو قطبی بودن یا نبودن ارائه نکند مناسب نخواهد شد. شفافیت می‌تواند به این قضیه کمک کند تا خط‌بندی‌ها و جبهه‌بندی‌ها رقیق‌تر شوند و بتوان از شکل‌گیری فضای دو قطبی جلوگیری کرد.
به‌رغم تعریف صریح رهبری که معتقد به اصولگرایِ اصلاح‌طلب هستم، علت ایجاد چنین دودستگی و امثال آن در فضای سیاسی کشور چه می‌تواند باشد؟
وقتی جامعه ساختار شفاف، مناسب و با رویکرد روشن در رقابت داشته باشد، افراد به دنبال تقسیم جامعه به طرفدار و رقیب یا همراه و غیر همراه نخواهند رفت. در جامعه ما که حزبی نیست و ساختارها روشن نیستند و افراد مسئولیت اجتماعی سخنرانی، موضع‌گیری، پیوستگی حزبی و... را ندارند چنین مشکلاتی به وجود می‌آید و لذا دچار مسائلی در اظهار نظرها، موضع‌گیری‌ها و فهم مناسب از منافع ملی هستیم. نکته مهم دیگر اینکه در حال حاضر احزاب و گروه‌هایی داریم که پایبند به یک‌سری چارچوب‌ها نیستند. علت این عدم پایبندی هم منافع است. یکی از مشکلاتی که در حوزه احزاب داریم احزاب دولت‌سازند. افرادی که چهرههای سیاسی هستند و دستشان به امکاناتی میرسد و میخواهند در رقابت سیاسی شرکت کنند تشکل‌های موسمی را شکل می‌دهند. اینها نمی‌خواهند برای همیشه رقابت کنند، بلکه به دنبال رقابت فصلی هستند و حالا که سوارند قصد دارند به صورت گذرا از تشکیلاتشان بهره بجویند، در این صورت بعضی مواقع دچار
سوء استفاده می‌شوند.
پس وجود فضای رقابتی منجر به شکل‌گیری چنین دسته‌بندی‌هایی می‌شود.
حتی اگر بپذیریم دو حزب بزرگ اصولگرا و اصلاح‌طلب شکل بگیرد هر دو طرف میخواهند رقابت کنند، ولی الان مهم این است که رقابت نازیبا و آلوده نباشد. بخشی از رقابت آلوده به افراد برمی‌گردد که چگونه رفتار می‌کنند و بخشی مربوط به مناسبات حزبی و تشکیلاتی است. اگر اصلاح صورت بگیرد و افراد معتقد به اعتقادات تشکیلاتی و اخلاقی به صحنه بیایند مشکل رقابت زشت و آلوده حل می‌شود و رقابت‌ها قدری شفاف، منزّه و استاندارد خواهند شد. صحنه رقابت بسیار طاقت‌فرسا و نفسگیر است، اگر افراد از قبل خودشان را مسلح به ادبیات درست، تقوای سیاسی، داشتن متانت و نزاکت نکنند، به‌طور حتم در گفتگو، مذاکره و جدل با رقیب امکان دارد کم بیاورند و برآشفته شوند. علت بی‌انضباطی و هرج و مرج در حوزه سیاست که در انتخابات پیش می‌آید این است که افراد تقیدات تشکیلاتی، اخلاقی یا رفتاری ندارند. اگر اینها اصلاح شوند یا به‌نوعی زمینه‌هایش فراهم شود در رقابت‌های انتخاباتی کمتر دچار خلجان و خسارت می‌شویم.
به نظر شما در صورت وجود چند حزب واقعی، آیا می‌توان امیدوار بود که دو قطبی به محاق برود؟
اگر افراد وابستگی حزبی شفاف و روشنی داشته باشند در صورتی که دو قطبی هم شکل بگیرد بداخلاقی کم می‌شود.
یعنی وجود دو قطبی در فضای سیاسی کشور را تأیید میکنید؟
به هر حال دو قطبی شکل می‌گیرد. حتی اگر 100 حزب رقیب هم در کشور داشته باشید که البته امکان ندارد و معمولاً در هر کشور دو سه حزب رقیب و واقعی شکل می‌گیرند، چنانچه بخواهند کار تشکیلاتی کلان انجام بدهند باید حساب‌شده و فراگیر عمل کنند. اگر بخواهید کار غیر حساب‌شده انجام بدهید می‌توانید 100 تا حزب درست کنید و اینها فعالیت بکنند و انرژی جامعه را هم هدر بدهند.
با توجه به آنچه که گفتید حل معضلات موجود در این زمینه با شکل‌گیری احزاب و فعالیتهای حزبی ممکن خواهد شد.
الان یکی از دغدغه‌های بسیاری از علاقمندان جمهوری اسلامی این است که کسانی که در فعالیتهای مختلف تجربه سیاسی دارند امروز بیایند و تشکل‌های فراگیر را درست کنند تا بتوانند بخش اعظم مطالبات مردم را پیگیری کنند. اگر رقابت تحزب‌گونه واقعی در فضای اندیشه انقلاب اسلامی شکل بگیرد به‌طور حتم افرادی که معتقد، متدین و مزین به اخلاق و رفتار اسلامی هستند رفتارهای غیر اسلامی، رقابت‌های نفسگیر غیر واقعی، پول‌های باد آورده، غیر شفاف و غیر مشروع را حذف می‌کنند. بنابراین صحنه سیاسی پاک و منزّه خواهد شد.
نقاط ضعف احزاب چه می‌تواند باشد؟
پاشنه آشیل و نقطه ضعف انواع تشکل‌های سیاسی این است که فراگیری لازم را ندارند و لذا نمایندگی مردم را نمی‌کنند. دیگر اینکه ممکن است برای منافع خودشان که منافع واقعی، مردمی و عمومی نیست هر کاری انجام بدهند. در صورتی که منافع واقعی مردم را مد نظر قرار بدهند، مردم از آنها چیزهایی میخواهند که موجب می‌شود بخشی از مشکلات رفتاری، اخلاقی و زیر پا گذاشتن ارزش‌ها کم شود.
آنچه از صحبت‌های شما استنباط می‌شود به‌رغم وجود چند حزب واقعی در فضای سیاسی کشور همچنان دو قطبی شکل خواهد گرفت.
همین‌طور است، چون شما حزب را به وجود می‌آورید که رقابت کنید. حزب بدون رقابت معنا ندارد. حالا چون رقابت میکنید قطب تشکیل می‌شود، اما دغدغه رهبر معظم انقلاب و علاقمندان به سرنوشت انقلاب اسلامی و بحث‌های اعتقادی این است که چه کار کنیم مدل غربی‌ها را پیاده نکنیم که میخواهند با هر وسیله و امکانی رقیب را حذف کنند. این هم به ساختار تشکیلات و پایبندی افراد و هم به نحوه آموزش و اخلاقیات و زندگی سیاسی افراد برمی‌گردد که خودشان را از درون پالایش کنند.