
***
* نقش مرجعیت شیعه در بیداری اسلامی را چگونه ارزیابی میکنید؟
نقش مرجعیت شیعه در طول تاریخ تشیع برجسته است و اساساً بنیانگذار بحث رجوع شیعیان به آرمان برجسته عصر خود که مورد اطمینان ائمه اطهار(ع) از زمان امامان معصوم(ع) آغاز شده بود و در زمان حیات امام معصوم(ع) امام مردم را به عالم مورد اطمینان شهر یا منطقهای که در آن بودند ارجاع میداد. تعبیر مناسبتتر سیستم وکلایی که ائمه اطهار(ع) در بلاد مختلف راهاندازی کردند که هر امام در هر منطقه وکیل خاصی داشتند، مثلاً در خراسان، قم و ری وکیل داشتند و مردم به آنها مراجعه میکردند. این سنت ارجاع مردم به عالمان و مجتهدین اصلی خودشان بود و سنتی است که ائمه اطهار(ع) پایهگذاری کرده بودند. لذا این بنیان در دل جامعه شیعی ما راسخ و استوار بوده که در مکتب اهلبیت(ع) سرچشمه داشته است. بنابراین تبدیل به اعتقاد راسخ در شیعه شد. اعتماد و رجوع به مراجع و آنها را فصلالخطاب دانستن در امور دین و دنیایشان اهمیت یافت. برای این است که جایگاه مرجعیت در شیعه مشخص شود. شیعه معتقد است در دوران غیبت بایستی برای امور دینیاش به مجتهد جامعالشرایط بهعنوان مرجع تقلید مراجعه و احکام دینش را از او اتخاذ کند. رجوع به مجتهد فقط منحصر به احکام شرعی نیست؛ بلکه جایگاهی که در ابتدای بحثمان تصریح شد، باعث شد جایگاه مرجعیت در میان مردم فراگیر باشد و مردم در امور مختلف به آن اعتماد و رجوع کنند.
بعد از اتفاقاتی که در ایران افتاد و قیام مردم به رهبری یک مجتهد جامعالشرایط، امام راحل(ره) حضور رهبری مرجعیت شیعه در عرصه حکومت نمایان و نقش و تأثیرگذاری آن در حکومت مشخص شد؛ الگویی که بهعنوان مجتهد و مرجعیت شیعه به دنیای اسلام ارائه داد، نو و بدیع بود. این الگو تحت عنوان ولایت فقیه مطرح شد و این مکتب بهعنوان انقلاب اسلامی ایران به سراسر عالم اسلام انتشار یافت.
انس با مکتب اهل بیت (ع) و روحانیت و مرجعیت از جمله خصوصیات جوانان انقلابی بود که نقشههای شوم استعمارگران را خنثی کرد و انقلاب اسلامی را به رهبری امام (ره) به پیروزی رساند.
اصل ولایت فقیه و تبعیت از آن را عامل اصلی حدوث و بقای انقلاب است. بر اساس این اصل مترقی اسلام است که کشور در مسیر رشد و بالندگی خود تا رسیدن به قلههای پیشرفت با سرافرازی حرکت میکند.
دنیای اسلام با جهان کفر، در سه دوره در برابر هم صفآرایی کردهاند و در دوره چهارم، انقلاب اسلامی ایران بود که با پیروزی، سرآغازی بر بیداری اسلامی در جهان، عقبنشینی دنیای کفر و رشد و پیشرفت سریع اسلام شد.
بنابراین بیداری اسلامی که در منطقه شاهد آن هستیم، قطعاً متأثر از حضور مؤثر و قدرتمند مرجعیت شیعه بوده که توانسته است یک الگو برای حکومت بهعنوان مردمسالاری دینی تحت ولایت یک فقیه جامعالشرایط ارائه کند. علت ناکامی بیداری اسلامی در برخی کشورهای مسلمان نیز، عدم وجود ولی فقیه است و امروز به برکت ولایت فقیه، انقلاب اسلامی و خون پاک شهدا، جمهوری اسلامی ایران در اوج سرافرازی و عزتمندی قرار دارد.
* در این میان نقش مقام معظم رهبری را چگونه ارزیابی می کنید؟
وجود مبارک مقام معظم رهبری یکی از نعمتهای الهی است که خداوند تبارک و تعالی به مردم مؤمن، متدین و بصیر ایران اسلامی عنایت فرموده است. با هوشمندی ایشان و تسلطی که به جریانات مختلف حاکم بر عالم دارند و تیزبینی و بصیرت فوقالعادهای که مقام معظم رهبری در شناسایی نقشهها و توطئههای دشمن و ترسیم آنها و نقابافکنی از چهرههای دروغینی که جریانهای لیبرال دموکراسی به دنبال آن بودند، سبب شده است آزادگان دنیای اسلام و قشر نخبه سیاسی و فرهنگی دنیای اسلام از هدایتهای ایشان بهرهمند شوند. تحلیلهای دقیق، بههنگام و بهموقع، سبک مدیریت ایشان در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بسیار حائز اهمیت و مؤثر است. مواجهه ایشان با توطئههای مختلف و متعددی که استکبار جهانی درباره ایران و جهان اسلام داشتند مهم و تأثیرگذار است، چون ایشان با تدبیری که شاهد آن هستیم بهعنوان رهبر جهان اسلام ثابت کردهاند که اداره امور مسلمانان جهان را بهعهده دارند. حضور بههنگام ایشان در عرصه بصیرتافزایی مسلمانان جهان بسیار مهم بود و عکسالعملی که ایشان در مقابل نقشه شومی که دنیای استکبار برای اسلام کشیده بود ستودنی و برای نخبگان و فرهیختگان دنیای اسلام قابل درک و فهم است. وقتی به فرمایشهای ایشان درباره بیداری اسلامی مراجعه میکنیم، بصیرت فوقالعادهشان مشخص و مسجل است.
* مرجع دیگری که نقش بسیار پر رنگی در بیداری اسلامی داشته اند، آیتالله سیستانی هستند. هماهنگی در این عرصه میان مرجعیت را چگونه ارزیابی می کنید؟
حضور مؤثر حضرت آیتالله سیستانی در عراق و مدیریت و هوشیاری ایشان بهعنوان مرجعیت شیعیان عراق نهتنها برای شیعیان، بلکه برای سایر مسلمانان عراق هم وجود با برکتی است. درحقیقت، وجود مبارک ایشان برکات فراوانی دارد که خود آنها هم به این مهم اذعان دارند. نقش ایشان در حفظ عراق در برهههای مختلف زمانی بعد از رژیم بعثی عراق و صدام بسیار مؤثر است و میتوان از ایشان تنهاترین فردی یاد کرد که با عنوان مرجعیت شیعه توانست وحدت و یکپارچگی عراق را حفظ کند و مانع اجرای نقشههای استکبار جهانی در عراق شود. حضور مؤثر ایشان در این عرصهها و دلدادگی مردم عراق به مرجعیت راستین شیعه دست به دست هم داد و این کشور را از بسیاری از خطرات حفظ کرد، میکند و خواهد کرد. مردم عراق جایگاه والای حضرت آیتالله سیستانی را در عراق درک میکنند و نقش مؤثر ایشان در ایجاد وحدت بین جامعه عراق باعث شده است ایشان بهعنوان چهرهای محبوب در بین همه مردم عراق مطرح شود. لذا وقتی ایشان فتوایی میدهند مردم با دل و جان در میدان حاضر میشوند و از تمامیت ارضیشان در برابر هجوم نیروهای تکفیری پاسداری میکنند.
* آینده جریان بیداری اسلامی را چگونه پیشبینی میکنید؟
مردم باید بپذیرند هجمه علیه اسلام در دوران اخیر بیسابقه است که نشان میدهد اسلام در کشورهای مختلف در مقایسه با دورههای قبل تا چه اندازه تأثیرگذار است.
میتوانیم عصر حاضر را عصر پیشرفت اسلام و توسعه فرهنگ اسلامی در دل دنیای غرب بدانیم. همین امر موجب هراس سردمداران غرب شده است. واکنشهایی که میبینیم نشانه عمق تأثیر اسلام در دل جوامع غربی است. خبرهایی که از تبدیل کلیساها به مساجد میرسد گویای همین مطلب است. درصد افزایش تعداد مسلمانان در نقاط مختلف جهان، خصوصاً غرب نشان میدهد نگرانیها ریشه در نفوذ بیبدیل و بیرقیب اسلام دارد. زبان شیعه منطق و استدلال است و مکتب شیعه ریشه در ندای وحی و عصمت دارد، از اینرو، شیعه پاسخگوی بشر دیروز، امروز و فردا است و راه خود را در زمانهای مختلف باز میکند و در این راه نقش مرجعیت شیعه بسیار تأثیرگذار است.