حسن غفوری فرد حرکت در مسیر احقاق حقوق ملت را بسیار کُند دانست و گفت: ما ملتی هستیم که ۲۵۰۰ سال دیکتاتوری و شاهنشانی را تجربه کرده است، این نوع از زورگویی ها همچنان تا حدودی در میان برخی از افراد وجود دارد و اثرات خود را نشان می دهد. در زمانی که حکومت شاهنشاهی در ایران وجود داشت، حقوق مردم به رسمیت شناخته نمی شد چرا که حکومت آن زمان اعتقادی به این حقوق نداشت، اما امروز شرایط متفاوت است، قانون اساسی ایران و دین مبین اسلام مبتنی بر حقوق مردم هستند و انتظار می رود که در کشورمان بیش از پیش این حقوق به رسمیت شناخته شود.
دکتر حسن غفوری فرد مشاور شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در گفت وگو با شفقنا، درخصوص محتوا و جنبه های حقوق ملت در قانون اساسی و اسلام، اظهار کرد: فصل سوم قانون اساسی ایران به نام «حقوق ملت» است. در اصل ۱۹ این قانون اساسی آمده که مردم از هر قوم و قبیله ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رأی، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود به عبارت دیگر قومیت ها، مذاهب و اقلیت های مختلف در حقوق مساوی هستند.
* براساس قانون اساسی تشکیل اجتماعات و راهپیمایی ها آزاد است
وی در ادامه به برخی از اصول قانون اساسی که نشان دهد حق ملت است، اشاره و خاطرنشان کرد: در اصل ۲۳ قانون اساسی آمده که همه افراد اعم از زن و مرد به طور یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار هستند. در اصل ۲۲ قانون اساسی نیز آمده که حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون هستند. تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کسی نمی تواند به صرف داشتن عقیده ای مورد تعرض قرار گیرد. در اصل ۲۴ قانون اساسی آمده که نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزاد هستند مگر اینکه مخل مبانی اسلام و حقوق عمومی باشد که در این مورد هم قانون معین می کند. در اصل ۲۵ قانون اساسی آمده است که بازرسی و نرساندن نامه ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون. در قانون اساسی آمده که فعالیت احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی، صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته شده و تشکیل اجتماعات و راهپیمایی ها آزاد است. مطابق قانون اساسی، انتخاب شغل، برخورداری از تأمین اجتماعی در مورد از کارافتادگی و… حقی همگانی است.
*حقوقی که قانون اساسی برای مردم مشخص کرده بسیار مستوفی و مکفی است
غفوری فرد گفت: به طور کلی، بارها و بارها در قانون اساسی در مورد حقوق ملت نکات و اصولی بیان شده و آزادی و حقوق ملت مورد اشاره و تأکید قرار گرفته و شاید کمتر توجه شده که این حقوق بیان شوند به همین دلیل مردم به اکثر حقوق های خود آگاه نیستند در حالی که حقوقی که قانون اساسی برای مردم مشخص کرده بسیار مستوفی و مکفی است.
*به رسمیت شناختن حقوق مردم نیاز به فرهنگ و دانش دارد
غفوری فرد در مورد عملکرد و سیره مسئولین سنوات مختلف در احقاق حقوق ملت و به رسمیت شناختن این حق، گفت: رسمیت شناخته شدن به قانون است و همه مسئولین سوگند یاد می کنند که این قانون را رعایت کنند، اما اینکه در عمل، قانون رعایت می شود یا نمی شود، نیاز به فرهنگ و دانش دارد. در مورد حوادث اخیر اگر افراد به حقوق خود آگاه بودند و براساس آن اعتراض می کردند، به کشور و مردم خسارت های بسیاری وارد نمی شد، کسی کشته و خونی به ناحق ریخته نمی شد.
*مردم به حقوق خود آگاه نیستند
رئیس هیئت بازرسی و نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی آگاهی یافتن مردم از حقوق خود را ضروری دانست و تصریح کرد: از قدیم گفته شده که حق گرفتنی است نه دادنی، لذا مردم باید به حقوق خود آگاه شوند و این حق را مطالبه کنند، اما متأسفانه کمتر دیده شده که این مسایل بیان شود. قرار بود که در دانشگاه ها و در میان عموم مردم و حتی برای روحانیت قانون اساسی تدریس شود چرا که روحانیت مرجع مردم هستند و باید از این حقوق اطلاع کامل داشته باشند و مردم را نیز آگاه کنند، اما چنین نشد!
وی با تأکید بر اینکه همگان موظف هستند به قانون عمل کنند، گفت: ممکن است که در گوشه و کنار افرادی پیدا شوند که به قانون عمل نکرده باشند یا بد عمل کرده باشند، اما این نمونه افراد و عملکرد نادرست آنان نباید موجب شود که در نظر نداشتن قانون و عمل نکردن به آن، گسترده شود که آسیب های بسیاری دارد به عنوان نمونه در تظاهراتی که اخیراً اتفاق افتاده، برخی از افراد از حد قانونی تجاوز کردند و متأسفانه درگیری شد و عده ای جان خود را از دست دادند و عده ای مجروح شدند؛ در صورتی که اگر مسئولین و مردم از حقوق خود آگاهی داشتند و طبق قانون عمل می کردند، شاهد چنین اتفاقاتی نبودیم.
*همچنان خوی دیکتاتوری و شاهنشاهی در برخی از افراد وجود دارد!
غفوری فرد در مورد موانع احقاق حقوق ملت و تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، اظهار کرد: به هر حال ما ملتی هستیم که ۲۵۰۰ سال دیکتاتوری و شاهنشانی را تجربه کرده است، این نوع از زورگویی ها تا حدودی در میان برخی از افراد وجود دارد و اثرات خود را نشان می دهد؛ اما باید توجه داشته باشیم که هزار سال دیگر هم بگذرد ما مسلمان هستیم و در اسلام نه تنها حقوق مردم بلکه حقوق حیوانات نیز به رسمیت شناخته شده است.
وی گفت: در زمانی که حکومت شاهنشاهی در ایران وجود داشت، حقوق مردم به رسمیت شناخته نمی شد چرا که حکومت آن زمان اعتقادی به این حقوق نداشت، اما امروز شرایط متفاوت است، قانون اساسی و اسلام مبتنی بر حقوق مردم هستند. شاید زمانی طولانی ببرد که مردم بسیاری از کشورهای مختلف باورشان شود که همه انسان ها برابر هستند و حقی دارند، اما کشور ما برگرفته از اسلام است و باید در عمل و رفتار بیشتر به این آیه قرآن «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی» توجه کنند.
*در مسیر احقاق حقوق ملت سرعت لازم را نداریم
عضو سابق شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی افزود: اگرچه در قانون اساسی و دین مبین اسلام مطرح شده که انسان ها برابر هستند و از حقوقی برخوردارند، اما با توجه به شواهد به نظر نمی آید که تاکنون سرعت لازم در این مسیر صحیح را داشتیم. بسیاری از درگیری هایی که اتفاق افتاده به این دلیل است که افراد حقوق خود و یکدیگر را نمی شناسند و بسیاری برای اینکه حرف بزنند به زور متوسل می شوند در حالی که اگر حق را می شناختند، هیچ درگیری رخ نمی داد.
* نیاز بسیار به آموزش حقوق ملت داریم
وی با بیان اینکه بسیاری از جنگ هایی که رخ داده به دلیل عدم شناخت حقوق خود و دیگران است، اظهار کرد: به نظر می آید که جامعه ما در زمینه حقوق و قانون نیاز به آموزش و بحث های بیشتری دارد. چند درصد از اعضای یک خانواده یا اعضای یک جامعه قانون اساسی را خواندند!؟ فصل حقوق ملت را چند درصد مطالعه کردند یا چند درصد رسانه ها بیان کردند!؟ کاملاً مشخص است که در این زمینه ها کم کاری شده و مسئولین و مردم باید بیشتر به حقوق خود آشنا شوند.
*در تحقق حقوق شهروندی موفق نبودیم
غفوری فرد تأکید کرد که در تحقق حقوق شهروندی مطابق با آنچه در قانون اساسی و اسلام آمده، موفق نبودیم.
وی در مورد نقش نهادهای مدنی در احقاق حقوق ملت و وضعیت امروز این نهاد در این زمینه، گفت: یکی از این نهادهای مدنی، جنبش های دانشجویی هستند، متأسفانه جنبش دانشجویی نسبت به زمانی که ما دانشجو بودیم، نقشی بسیار کمرنگ دارند. در اوایل انقلاب جنبش های دانشجویی و حرکت های مردمی بیشتر و فعال تر بود و آنان در تعیین سرنوشت خود و دیگران علاقه و انگیزه بیشتری داشتند. در حال حاضر به دلایل مختلفی که در دانشگاه ها مطرح است، جوانان نسبت به اجتماع و رفتارهای همگانی انگیزه ای ندارند لذا کمتر شاهدیم که اجتماعات دانشجویی راجع به مسایل اجتماعی و کارآفرینی صحبت کنند، من این بی انگیزگی را خطرناک می بینم.
وی اظهار کرد: انقلاب ما، مردمی و قدرت اصلی ما مردم بودند، حتی مقام معظم رهبری فرمودند که بمب هسته ای همین مردم هستند، اما امروز شاهدیم که انگیزه ها و تلاش های اجتماعی بسیار کاهش یافته و ارتباط بین سه قوه و مردم بسیار کمرنگ شده است. به عنوان مثال برخی از نمایندگان مجلس به جز زمان انتخابات، کمتر در میان مردم هستند و برای حل مشکلات آنان تلاش می کنند.
غفوری فرد در مورد راهکار بازگشت انگیزه و نقش موثر نهادهای مدنی در دفاع از حقوق مردم و سایر مسایل اجتماعی، گفت: تنها راهکار ایجاد انگیزه است، ایجاد چنین انگیزه ای اصلاً هزینه بردار نیست و با صداقت مسئولین حاصل می شود. مردم باید ببینند و لمس کنند که مسئولین دغدغه حل مشکلات آنان و پیشرفت جامعه را دارند، مردم باید با چشمان خود ببینند که نمایندگان مجلس تنها زمانی که به رأی نیاز دارند، در میان مردم نیستند و در زمان گرفتاری ها و مشکلات نیز در کنار مردم هستند تا مشکلاتشان برطرف شود. مردم باید لمس کنند مسئولینی که صحبت از مبارزه با فساد و احقاق حقوق مردم می کند، واقعاً در آن مسیر قدم بر می دارند و در عمل نشان می دهند به عنوان مثال آقای رئیسی از زمانی که ریاست قوه قضائیه را برعهده گرفتند توانستند تحول خوبی ایجاد کنند و نشان دادند که اصلاح امور و تحول شدنی است و تنها نیاز به عمل و انگیزه دارد.