او افزود: در شرایط فعلی نظریات گوناگونی درباره حضور حداکثری زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی توسط شخصیتهای مختلف مطرح میشود. در این رابطه فعالان سیاسی اصلاحطلب روی حضور 30 تا 50 درصدی زنان در پارلمان تأکید دارند. نکتهای که اهمیت دارد این است که این حضور 30 تا 50 درصدی همان تأکیدات، سفارشها و دستورالعملهای نشستهای غربی در جامعه بینالملل است. سال گذشته در کمیسیون مقام زن در نیویورک و امسال در اجلاس بینالمجالس در کشور سوییس نیز این مبحث مطرح میشد. یکی از سیاستهای نهادهای بینالمللی است که همه کشورها نسبت به حضور زنان در پارلمانها اقدامات اساسی و برنامهای داشته باشند و در همین رابطه بحث حضور 30 تا 50 درصدی زنان مطرح میشود.
در خصوص مشارکت سیاسی زنان منع قانونی نداریم
رییس فراکسیون زنان مجلس خاطرنشان کرد: در اصل، موضوع حضور حداکثری زنان در همه عرصهها بهویژه عرصههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی میتواند در کشور ما یک سیاست کلان کشور باشد، اما باید دقت کنیم که حرکت ما به سمتوسوی سیاستهای غربی نرود؛ چراکه سیاستهای کشور ما نشأتگرفته از اسلام و نگاه دینی به موضوع حضور زنان در جامعه است. ما در خصوص مشارکت سیاسی زنان منع قانونی نداریم، اما باید در این زمینه فرهنگسازی شود. در شهرهای بزرگ معمولاً توسط افراد مؤثر جامعه و کسانی که در تصمیمگیریهای کلان سیاسی گروهها و احزاب سیاسی دخالت دارند، لیست نامزدها ارایه میشود. این افراد باید توجه کنند که تعداد زنان در لیستهای معرفیشده به مردم، نسبت به دورههای قبل بیشتر باشد تا شاهد مشارکت حداکثری زنان در مجلس آینده باشیم.
افزایش زنان نماینده مجلس موجب رفع برخی از کاستیهای حوزه زنان میشود
رهبر در رابطه با نقش افزایش حضور زنان در مناصب بالای سیاسی در رفع مشکلات مختلف زنان بیان داشت: طبق قانون هیچ تفاوتی بین وظایف نمایندگان زن و مرد وجود ندارد؛ یعنی فارغ از اینکه این نماینده زن است یا مرد، باید به کلیه امور مربوط به نمایندگی ورود پیدا کند و زنان باید پابهپای مردان فعالیت داشته باشند. گاهی اوقات در برخی از حوزههای انتخابیه که تکنماینده هستند، کارها شدت بیشتری دارد که اگر آن یک نماینده، زن باشد، فشار بیشتری بر او وارد میشود؛ چراکه علاوه بر پرداختن به همه وظایف نمایندگی، باید به بحث زنان هم به شکل ویژه توجه داشته باشد. طبیعتاً افزایش تعداد زنان در مجلس میتواند برخی از کاستیهای حوزه زنان را رفع کند؛ چون وقتی زنان بیشتری در مجلس حضور داشته باشند، تعداد بیشتری از آنها هم عضو کمیسیونها میشوند. این در حالی است که اکنون به دلیل کمبودن تعداد زنان نماینده در مجلس در برخی از کمیسیونها نماینده زن نداریم. به همین دلیل در زمانی که باید به موضوعی رسیدگی شود، یا از دستور جلسه و طرح موضوع بیاطلاع هستیم یا در تخصص ما نیست که بتوانیم در آنجا به صورت دقیق وارد شویم.
او در ادامه گفت: زنان میتوانند در مباحث فرهنگی، ساختاری، حقوقی، اقتصادی، بهداشت و درمان و... در کمیسیونهای مختلف حضور داشته باشند و کار را به نحو احسن پیش ببرند. از سوی دیگر، حضور بیشتر زنان در مجلس باعث همفکری بیشتر در حوزه زنان میشود؛ چون با حضور زنان از استانهای مختلف، امکان جمعبندی مشکلات استانها وجود دارد و میتوان با شناخت دقیقتری، نسبت به مشکلات زنان در کل کشور تصمیمگیری کرد.
نگاه ما نسبت به حضور زنان در عرصه سیاست، کیفی است
رییس فراکسیون زنان مجلس اظهار داشت: دو سال پیش به همراه تعدادی از زنان به مناسبت ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) خدمت مقام معظم رهبری بودیم و توفیق داشتم دقایقی گزارش مجلس را خدمت ایشان تقدیم کردم. در ابتدای عرایضم به این نکته اشاره کردم که تعداد کم زنان باعث شده فشار مضاعفی به آنها وارد آید و آنطور که شایسته است کارها پیش نرود؛ چون حجم کارها برای زنان طاقتفرسا و زیاد است. ما پابهپای مردان کار میکنیم و علاوه بر آن باید برای زنان هم کار کنیم.
رهبر افزود: در آن دیدار مقام معظم رهبری به نکاتی اشاره فرمودند که باید مورد توجه قرار گیرد. ایشان اشاره کردند که قرار نبود زنان ما مردواره شوند. این سخن به این معناست که دقتنظر به نحوه عملکرد و فعالیت زنان باید مورد توجه قرار گیرد. نکته دومی که ایشان اشاره کردند این بود که این نگاه که تعداد بالای زنان نماینده، افتخار ما باشد، باید اصلاح شود. این نگاه کمی است که غربیها در پیش گرفتهاند. قانون اساسی برخی از کشورها برای حضور زنان در عرصه سیاست، درصد تعیین کرده و مثلاً گفته که 30 درصد نمایندگان پارلمان باید زن باشند. در اینجا دیگر شایستهسالاری حاکم نیست و گاهی زنانی که شایستگیهای لازم را ندارند از مردان پیشی میگیرند. بنابراین، نگاه کمی به این موضوع درست نیست.
رییس فراکسیون زنان مجلس خاطرنشان کرد: البته، این مساله که زنان اندیشمند و اهل قلم طبق آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی و جایگاهی که اسلام برای زن تعیین کرده، در مناصب مختلف حضور داشته باشند، مغایرتی با قانون اساسی ما ندارد. در این زمینه هم کم نداریم زنانی را که دارای تخصصهای مختلف و تعهد دینی، انقلابی و اخلاقی هستند و در عرصههای مختلف ثابت کردهاند که توانمندیهای لازم را دارند و میتوانند در قوه مقننه ایفای نقش کنند. بنابراین، اصل موضوع حضور زنان در مناصب سیاسی هیچ مغایرتی با قانون ندارد، اما نگاه باید نگاه اسلامی و منطبق با ارزشهای دینی و انقلابی جمهوری اسلامی باشد نه نگاه غربی.
او در خصوص این مسئله که زنان در کدام مناصب سیاسی و در چه ردههایی میتوانند حضور داشته باشند، گفت: زنان قابلیت زیادی دارند و ما الان در مدیریتهای مختلف شاهد هستیم که زنان با رعایت شئونات انقلابی و اسلامی، تحصیلات عالیه انجام دادهاند و مسئولیتهایی را پذیرفتهاند و در دستگاههای مختلف در حال انجام وظیفه هستند. این زنان گاهی در میان مردانی که در همان سازمان مشغول به کار هستند خیلی بهتر و قویتر عمل میکنند و در سطوح بالای مدیریتی قرار دارند. قانون هم منعی برای این حضور در نظر نگرفته است.
منع قانونی و ساختاری وجود ندارد و تنها مانع فرهنگی داریم
رهبر عنوان داشت: در رابطه با اینکه زن میتواند رییسجمهور باشد یا خیر، مباحثی مطرح میشود. طبق قانون، رییسجمهور باید از رجال سیاسی کشور باشد، اما در مورد کلمه رجال تفاسیر مختلفی وجود دارد. البته، الان مسئله جمهوری اسلامی ایران این نیست که حتماً باید یک خانم رییسجمهور شود. این یک موضوع حاشیهای است و بعید هم میدانم هنوز خانم واجد شرایطی داشته باشیم که به او رجل سیاسی اطلاق شود، اما اگر وجود داشته باشد، قطعاً از طریق شورای نگهبان مورد تأیید قرار میگیرد و میتواند در معرض انتخابشدن باشد. بنابراین، رجل سیاسی تعریفی دارد که فارغ از زنبودن یا مردبودن، شاخصههای آن باید لحاظ شود، اما حضور زنان در مناصب دیگر مثل ریاست سازمانها، وزارتخانهها یا نمایندگی مجلس هیچ مغایرتی با قانون ندارد جز برخی از اموری که از نظر فقهی و شرعی باید نظر مراجع و حاکم شرع در این خصوص رعایت شود.
رییس فراکسیون زنان مجلس با اشاره به موانع موجود برای رسیدن زنان به مناصب سیاسی بیان داشت: در این زمینه منع قانونی و ساختاری وجود ندارد و تنها مانع فرهنگی داریم. باید به زنان اعتماد شود و بدانیم که اگر زنان بهتر از مردان کار نکنند، کمتر و بدتر هم کار نمیکنند.
طرح مسئله مشارکت سیاسی زنان ارتباطی با دیدگاههای فمینیستی ندارد
او در رابطه با تفاوت مشارکت سیاسی زنان با دیدگاههای فمینیستی گفت: من معتقد نیستم که اگر زنان مشارکت سیاسی داشته باشند، این مسئله نشأتگرفته از نگاه فمینیستی است. در جمهوری اسلامی ایران حضور زنان در عرصههای مختلف بهویژه عرصه سیاسی ابتکار عملی بود که امام راحل قبل از انقلاب اسلامی، در حین شکوفایی انقلاب و بعد از انقلاب برای ما به ودیعت گذاشتند. بعد از حضرت امام راحل نیز مقام معظم رهبری با حمایتها و بیاناتی که در خصوص حضور زنان در عرصههای مختلف داشتند، این زمینه را فراهم کردند.
رهبر عنوان داشت: تفاوت ما با عرصه بینالملل این است که ما به شکل کیفی باید به این موضوع نگاه کنیم، اما غربیها به شکل کمی و از طریق دستورالعملهای کلیشهای و بدون در نظر گرفتن زیرساختهای لازم نسخههای شبیه به همی برای همه کشورها صادر کردهاند. در برخی از کشورها پیشبینی حضور 25 درصدی زنان در پارلمان شده بود و زنان بدون اینکه به علم، تقوا و توانمندیهای لازم مجهز باشند، وارد عرصه سیاست شدند که طبیعتاً این مسئله عوارضی هم در پی داشته است. نگاه ما کیفی، ارزشی و منطبق با جایگاهی است که اسلام برای زن در جامعه پیشبینی کرده است.
ورود زنان به عرصه سیاست از طریق شایستهسالاری
رییس فراکسیون زنان مجلس با اشاره به مسیرهایی که زنان میتوانند از طریق آن به عرصه سیاسی ورود کنند، بیان داشت: این ورود هم از طریق احزاب و هم از طریق شایستهسالاری اتفاق میافتد. حتی اگر احزاب افراد را معین کنند یا زنان به شکل مستقل یا از طریق لابیگری معرفی شوند، باز هم مردم بسیار هوشمند هستند؛ چون انتخاب نهایی در دست آنهاست. مردم عملکرد نمایندگان را با نگاه کیفی رصد میکنند؛ بهویژه زنان نماینده که تعدادشان کمتر است، مورد دقت بیشتری قرار میگیرند. این نگاه، همان نگاه شایستهسالاری است که باعث میشود افراد شایسته به مجلس ورود پیدا کنند. بنابراین، بحث لابیگری یا ورود افراد از طریق احزاب و معرفی شخصیتها، نمیتواند دلیل قانعکنندهای برای حضور زنان در مجلس باشد.
باید به زنان اعتماد شود/ این گلهمندی وجود دارد که در دولت یازدهم وزیر زن نداریم
رهبر در رابطه با میزان توانمندی زنان برای در دستگرفتن مناصب سیاسی اظهار داشت: زنان کشور ما توانمندیهای زیادی دارند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی زنان مجهز به علم و تقوا شدند و الان کم نداریم زنان متعهد و متخصصی که در عرصههای مختلف دارای کارنامه درخشانی هستند. این افراد باید شناسایی شوند و به آنها اعتماد شود. همانطور که به مردان اعتماد شد و مسندهای مختلفی را برعهده مردان گذاشتند، باید به زنان بیش از قبل این اعتماد وجود داشته باشد. از سوی دیگر، باید فرهنگسازی شود تا مردم بتوانند با طیبخاطر به نامزدهای زن رأی دهند. همچنین، مسئولین عالیرتبه از رییسجمهور گرفته تا وزرا باید به زنان اعتماد کنند و مدیران مختلف از میان زنان نیز انتخاب شوند. در دولت قبل یک زن بهعنوان وزیر در کابینه وجود داشت، اما این گلهمندی وجود دارد که در دولت یازدهم وزیر زن نداریم؛ درحالیکه انتظار میرفت در این دولت هم شاهد حضور یک وزیر زن در یکی از وزارتخانهها باشیم.
گفتگوی ویژه
افزایش حضور زنان در عرصه سیاست باید کیفی باشد
عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی گفت: من معتقد نیستم که اگر زنان مشارکت سیاسی داشته باشند، این مسئله نشأتگرفته از نگاه فمینیستی است. در جمهوری اسلامی ایران حضور زنان در عرصههای مختلف بهویژه عرصه سیاسی ابتکار عملی بود که امام راحل قبل از انقلاب اسلامی، در حین شکوفایی انقلاب و بعد از انقلاب برای ما به ودیعت گذاشتند. بعد از حضرت امام راحل نیز مقام معظم رهبری با حمایتها و بیاناتی که در خصوص حضور زنان در عرصههای مختلف داشتند، این زمینه را فراهم کردند.
فاطمه رهبر در گفتگو با مهرخانه در رابطه با وضعیت مشارکت سیاسی زنان پس از انقلاب اسلامی افزود: طی سالهای پس از پیروزی انقلاب، حضور زنان در عرصههای مختلف بهویژه در عرصههای سیاسی، علوم و فنون، علمی، پزشکی، هنری و... چشمگیر بوده و زنان شرایط خوبی را در جامعه کسب کردهاند. برای حضور زنان در عرصه سیاسی مثل شرکت در عرصه انتخابات بهعنوان رأیدهنده یا نامزد هیچگونه محدودیتی وجود ندارد. در واقع، در قانون اساسی ما که یکی از مترقیترین قوانین اساسی جهان محسوب میشود، مشارکت سیاسی زنان هیچ محدودیتی ندارد و قانونگذار بهگونهای پیشبینی کرده است که زن و مرد در عرصه انتخابات به شکل مساوی میتوانند حضور داشته باشند و در معرض انتخابشدن قرار بگیرند.