در باره موضوع طبس در مجموع پرونده‌هایی که در باره آمریکا مطرح است، یکی هم مسئله تجاوز نظامی آمریکا در طبس است، یعنی یکی از پرونده‌های مفتوح ایران در دادگاه لاهه در بین پرونده‌های حمله به هواپیمای ایرباس، بلوکه کردن اموال ایران، جنگ و توطئه‌های مختلف یکی هم پرونده طبس است که به عنوان یک تجاوز نظامی مستقیم مورد توجه قرار گرفته و طرح موضوع شده است، اما اینکه چرا این موضوع دچار چالش شده و به نتیجه نرسیده است، معمولاً پرونده‌های حقوقی تا زمینه‌سازی و طرح دعوا شود و دو طرف بیایند و صلاحیت دادگاه را به رسمیت بشناسند و در آن دادگاه حضور یابند و اسناد، مدارک و خواسته‌هایشان را مطرح سازند و هیئت قضات نظر بدهد، به‌ویژه بحث‌های ایران و آمریکا که با حساسیت بالا‌تر و دخالت عناصر مستقیم و غیرمستقیم هم جلو می‌رود، به‌طور حتم زمان بیشتری می‌برد، به همین دلیل ما موضوع را در محافل و دادگاه‌های بین‌المللی مطرح کرده، ولی هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم.
پرونده مفتوح است یا آن را مسکوت گذاشته‌اند؟
پرونده مفتوح است و آنچه مسلم است این است که به دلیل حساسیت‌های موجود در رابطه ایران و آمریکا و به علت دخالت‌ها، رایزنی‌ها و فشارهای سیاسی جلو نمی‌رود، ولی پرونده مسکوت نیست.
آقای دکتر! به نظر شما ماجرای طبس چگونه باید از طرف ایران پیگیری شود؟
در پرونده‌های بین‌المللی آنچه مهم است، اولاً طرح مجدد موضوع یا لوایح جدید به‌طور حتم باید به جریان قرار گرفتن پرونده کمک کند. دیدار با قضات و اعمال فشار، رایزنی و بهره‌گیری از فرصت‌های لابی می‌تواند کمک کند، ولی همان طور که اشاره کردم در این پرونده چون طرفین دعوا ایران و آمریکا، به عنوان دو بازیگر مهم منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح هستند و به دلیل حساسیت‌هایی که در ۳۰ سال گذشته در روابط ایران و آمریکا وجود داشته است، با توجه به لابی‌ها و رایزنی‌ها و دست برتری که آمریکا در بسیاری از جا‌ها به‌ویژه در سازمان‌های بین‌المللی دارد، به نظر می‌رسد این موضوع به نتیجه نرسد، ولی آنچه مهم است این است که نتیجه‌دهی یک مقدار زمان‌بر خواهد بود و به حوصله و پیگیری ما در این دادگاه بین‌المللی بستگی دارد که مانند پرونده ایرباس به نتیجه و بحث پرداخت غرامت منتج شود.
فکر می‌کنید سایر مطالبات ما از آمریکا قابل پیگیری هستند و اگر پاسختان مثبت است، این کار چگونه باید انجام شود؟
مجموعه مطالبات ما از آمریکا چند جنبه دارد. یکی اموالی هستند که چون اسنادشان موجود و دارای عینیت است و کسی نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد این قضیه می‌تواند مورد توجه باشد. بخشی به سفارش‌های تسلیحات دولت‌های قبلی و زمان شاه برمی‌گردد که این هم به دلیل موجود بودن اسناد و مدارک قابل کتمان و لاپوشانی نیست. برخی از مباحث که در بحث‌های حقوقی پیچیده و دشوار هستند، مباحثی‌اند که لایه‌های معنوی و مادی در کنار هم وجود دارند، مثل نقش ایالات متحده در جنگ تحمیلی یا مجموعه اقداماتی که آمریکایی‌ها در مرزهای ما انجام می‌دهند یا شرکت آمریکا در توطئه‌های مختلف و کمک‌هایی که به منافقین و گروه‌های ضد انقلاب می‌کردند و مجموعه اقداماتی که در آن‌ها از عناصر مادی و معنوی توأمان استفاده می‌کنند، شاید در دادگاه‌های بین‌المللی سخت به نتیجه برسد، چون برخی از متغیرهای معنوی قابل محاسبه و تبیین نیستند و لذا تبدیل آن‌ها به کمیت نیازمند زمان و افراد خبره و زبده‌ای است که بتوانند این موضوعات را در دادگاه‌های بین‌المللی جلو ببرند، فکر می‌کنم مجموعه بیشتر اقدامات ما در باره آمریکا، به نتیجه می‌رسند، اما شاید یکی از نکات مهم برای به نتیجه رسیدن حداقل بخش مهمی از آن‌ها با ملاحظات سیاسی و پشتوانه‌های دیپلماتیک همراه است. عده‌ای معتقدند اگر رابطه با آمریکا به نقطه آغاز برسد، بسیاری از این پرونده‌ها به‌طور خودکار حل خواهند شد، اما برخی بر این باورند که چون نگاه آمریکایی‌ها به ما نگاه نابرابر است، لذا آمریکا از ابزار حقوق بین‌الملل هم برای بهره‌گیری از ما استفاده خواهد کرد.
نگاه سومی وجود دارد که اگر روابط ما با آمریکا به نقطه احترام‌آمیزی برسد به هر حال شرایط تسهیل خواهند شد، اما هیچ کشوری از منافع خودش نمی‌گذرد.
بنابراین نظرم این است که اگر با آمریکا به نقطه آغازی رسیدیم، یک تیم قوی موضوع را پیگیری کند تا به اندازه حقی که از ما ضایع شده است بتوانیم منافعمان را تأمین کنیم.
فکر می‌کنید اگر این دعاوی پیگیری شود، روی مذاکرات ژنو هم تأثیر می‌گذارد؟
نه، بعید می‌دانم، چون مذاکرات مدار دیگری دارد. این پیگیری جاری و ساری است، مثل اینکه شما در روابط اجتماعی‌تان با افراد مختلفی ارتباط داشته باشید، ولی با یکی از آن‌ها یا با یکی از موضوعات درگیری بیشتری داشته باشید. در مباحث ما با آمریکا این مباحث جاری و ساری‌اند و فکر می‌کنم هیچ یک از این پرونده‌ها در حال حاضر مغفول نیستند و طرح موضوع شده یا در حال پیگیری است یا بازجویی‌ها و زمینه‌سازی‌های اولیه شده و بازجویی‌های اولیه صورت گرفته است. اصل موضوع مطرح است، ولی به دلیل ملاحظات و فشارهای سیاسی این پرونده‌ها به نتیجه نرسیده یا نتایج آن‌ها طولانی‌مدت شده است که یک مقدار تمرکز و نیروی انسانی زبده می‌طلبد که موضوع را پیگیری کند و لابی‌هایی که بتوانند فشار سیاسی بیاورند لازم است.
پیش‌بینی شما از آینده مناسبات ایران و آمریکا چیست؟
با متغیرهایی که در مورد آن‌ها داریم، فکر می‌کنم پیش‌بینی کار آسانی نیست، ولی بر اساس آموزه‌های قرآن آنچه مسلم است این است که اگر ایالات متحده را جزو نمود‌ها و نمادهای استکبار بدانیم، استکبار همیشه خضوع، خشوع، کوتاه آمدن و فروتنی را از شما می‌خواهد، مگر اینکه از شما قدرت و جراتی ببیند، لذا ایالات متحده خواهان آن است که جمهوری اسلامی را به یک موضوع و جایگاه کوتاه آمدن بکشاند تا بتواند با رایزنی و چانه‌زنی امتیاز بیشتری از ما بگیرد. اگر بتوانیم شرایط را در مذاکرات به جایی برسانیم که آن‌ها از نگاه استکباری و خودبرتربینی دست بردارند، می‌تواند شروع خوبی باشد اما چنین موضوعی برای آمریکا سخت است و فکر می‌کنم چنین رویکردی در این مقطع نتیجه ندهد و نیاز به زمان بسیار طولانی دارد.