مدتی است شاهد اوضاع آشفته سیاسی عراق هستیم. علت این مناقشات سیاسی و تحرکات را در چه میبینید؟
عراق در حال کسب تجربه دموکراتیک است. کشوری که سالها توسط نظامی کاملا بسته مدیریت شده است، برای ورود به فضایی که همه طرفها به هم احترام بگذراید، فاصله زیادی دارد. از سوی دیگر، بذرهای تفرقهای که آمریکاییها در زمان حضور خود در عراق کاشتند، مسبب برخی از معضلاتی بوده که عراق به آن دچار است. در هرحال عراق کشوری است که مذاهب مختلفی دارد و در رأس آن شیعه و سنی قرار دارد. ضمن اینکه کردها مجموعهای هستند که همواره سعی کردهاند از حکومت مرکزی فاصله بگیرند. آمریکاییها که تصور نداشتند مردم عراق به هنگام انتخابات به گزینههای مخالف نظر آنها رأی دهند، سعی میکنند با توجه به ابزارهایی که در دست دارند این کشور را به سوی اغتشاش و بحران فزاینده پیش ببرند. همه اینها در حالی است که ما هجوم گروهک تروریستی تکفیری به نام داعش را شاهد هستیم که سعی کرده است جا پاهای خود را در عراق محکم کند و این هجوم تکفیریهای داعشی مورد حمایت و پشتیبانی برخی از کشورها مثل عربستان به صورت تمام عیار و از سوی ترکیه و آمریکا به صورت مقطعی و کنترلشده میباشد. آنها میخواهند از این ابزار برای بهمریختن اوضاع عراق و تحت فشار قراردادن مسئولین این کشور برای پذیرفتن خواستههای آنها استفاده کنند.
مناقشهای که در عراق اتفاق افتاده است با مناقشات سیاسی قبلی چه تفاوتی دارد؟
تصور میشود شیعیان عراق یکپارچه عمل کنند و ما شاهد اختلافات جدی از درون خانواده شیعه عراق نباشیم؛ اما شیعیان عراق بهعنوان مجموعه کنار گذاشتهشده از حکومت در سالیان اخیر هنوز تجربههای لازم را برای حکومت به دست نیاورده است و از دشمنان عراق و اعطای حق طبیعی شیعیان عراق در حاکمیت تأثیر میگیرد و بعضا توسط آنها نقشههای دشمنان در این کنش و واکنشها اجرا میشود.
در عللی که در رابطه با این مناقشات گفتید از مرجعیت صحبتی نکردید. آیا اینکه مردم سراغ مرجعیت نرفتهاند میتواند علت این مناقشه باشد؟
مرجعیت هنوز دخالت شدیدی در این قضایا نداشته است. این موضوع از سوی مجموعههای تأثیرگذار داخل خانواده شیعی اتفاق افتاده و مرجعیت عراق سعی کرده است حالت پدری خود را نسبت به همه گروهها حفظ کند. البته اگر این روند ادامه پیدا کند ممکن است تغییری در نظر مرجعیت هم انجام شود. با همه اینها باید بگوییم که از سوی برخی کشورها هم این موضوع اختلافاتی که درون خانواده شیعی به وجود آمده است، بزرگنمایی میشود.
شاهد هستیم تحرکات خیابانی در عراق وجود دارد که شاید برگرفته از نظام حزبی عراق باشد. میتوانیم بگوییم عراق در حال تجربهکردن دموکراسی است؟
آنچه که در عراق اتفاق میافتد کاملا خلاف روش و منش حکومت صدامی است. مردم در انتخابات مجالس و ریاست جمهوری و نخستوزیری به صورت مستقیم و غیرمستقیم دخالت دارند؛ اما آنچه که الان اتفاق افتاده است عدم پایبندی برخی از افراد به این روند
مردم سالاری است، البته به نظر میرسد در آینده شاهد پختهشدن بیشتر نیروهای سیاسی باشیم که مسائل خودشان را از طریق صندوق رأی و مردم سالاری پیش ببرند.
سیاست مخالفین عراق در منطقه را چگونه ارزیابی میکنید؟
قطعا مخالفین عراق از هرگونه تشنج و بحران در داخل عراق استقبال میکنند و حتی ما میتوانیم حمایت آنها را از این روند در تحرکات سیاسی و حتی نظامی آنها شاهد باشیم. به طور مشخص عربستانیها و آمریکاییها از روندی که در کشور عراق بعد از سقوط صدام اتفاق افتاد و مردم این کشور توانستند آمریکاییها را تا حد زیادی از کشور خود اخراج کنند و دست آنها را از تأثیر بر مراکز تأسیساتی و تصمیمگیری کوتاه کنند، ناراحت هستند و عربستانیها به صورت خیلی مصرانه تصور میکنند که ایران حق هیچگونه ارتباط دوستانه و نزدیک با عراق را ندارد. این موضوع را راجعبه سوریه و لبنان هم تکرار میکنند. به زعم آنها ایران باید در هرگونه تحرک در این کشورها از کشورهایی که به تصور آنها بزرگان عرب هستند، اجازه بگیرد، چیزی که هیچ موقع ایران به آن اهمیت نداده است و روابط مستقیم و طبیعی خود را با کشورهایی که خواهان رابطه خوب با کشور ما هستند، دنبال کرده است.
آیا این اتفاقاتی که میافتد در روابط عراق با ایران تأثیرگذار خواهد بود؟
بعید است. گرچه دشمنان ایران و عراق به دنبال این هستند که از این درگیریها در دورکردن عراق از ایران استفاده نمایند؛ ولی موضوع این است که حتی ما شاهد بودیم که برخی از افراد به صورت انفرادی در تظاهراتی که یک موضوع داخلی تلقی میشد سعی کردند شعارهایی علیه ایران دهند، این نشان میدهد که هر دو طرفی که الان با هم اختلاف دارند هیچ گونه موضع منفی راجع به ایران ندارند، یک موضوع داخلی عراق است که همانطور که در ابتدا عرض کردم به علت ناآشنایی و تازگی ورود مردم عراق و جناحهای سیاسی این کشور در روند مردمسالاری است.