حمید رضا کاظمی
سرانجام دور سوم انتخابات پارلمانی در مصر نیز به پایان رسید و همانطور که انتظار می‌رفت اسلامگرایان در این کشور توانستند اکثریت کرسی‌ها در انتخابات جاری را به دست بیاورند تا پس از سال‌ها مبارزه سیاسی با رژیم حسنی مبارک، انور سادات و تحمل سرکوب‌های خونین در دوره جمال عبدالناصر از حاشیه به متن قدرت در مصر دست بیایند.
روند کلی انتخابات در مجموع سه دور به این صورت بود که حزب آزادی و عدالت شاخه سیاسی اخوان المسلمین با کسب یک سوم آرا در صدر قرار گرفت و بعد از آن نیز حزب سلفی النور در رده دوم جای گرفته است. این انتخابات نشان داد که در وهله اول اسلامگراها نسبت به رقبای خود از جمله احزاب لیبرال مانند حزب الغد و احزاب ملی گرایی چون احزاب ناصری دارای قدرت بیشتری در عرصه رقابت هستند که این مسئله ناشی از عوامل مختلفی است و از جهت دیگر در رقابت با دیگر جناح‌ها متحد‌تر و منسجم تر هستند. به گزارش خبرگزاری فارس می‌توان گفت اولین دلیل این برتری احزاب اسلامگرا سابقه مبارزاتی این احزاب است و اینکه این احزاب سال‌هاست که در متن تحولات سیاسی در مصر حضوری پررنگ دارند. همچنین حزبی مانند اخوان که دارای توان بالای سازمانی است و از نظر کادرسازی نیز بسیار پرتوان است و شاخه‌های وابسته به این حزب به ویژه شاخه جوانان آن حضوری پررنگ در میان انقلابیون دارند؛ برخی ناظران بر این باورند که حزب اخوان برای برانگیخته نشدن حساسیت‌ها علیه این حزب در انتخابات جاری مصر با تمام توان ظاهر نشده و تلاش کرده دولتی ائتلافی تشکیل دهد تا در قدرت و مشکلات کشور بحران زده مصر شریک‌هایی نیز داشته باشد. همچنین عملکردهای غیردینی بر خلاف ارزش‌های بومی و مذهبی مردم طبقه متوسط مصر را از جریان‌های لیبرال روی گردان کند و البته وابستگی پیدا و پنهان احزاب لیبرال به غرب نیز مزید بر علت بوده است که روند پیروزی اسلامگراهای مصر را فراهم کرده و از سوی دیگر احزاب اسلامگرا با الگو قرار دادن موفقیت‌های کشورهای اسلامی چون ایران و ترکیه از این فرصت به عنوان نمودی عملی برای آمال خود در راستای ساختن شرایط بهتر با شعار اسلام استفاده کرده‌اند. ناظران سیاسی بر این باورند که آمریکا و غرب باید نقش اسلامگراها را در خاورمیانه جدید در دوره پس از بیداری اسلامی بپذیرد و در غیر این صورت در آینده نمی‌تواند نقش خوبی در تحولات داشته باشند و بر این اساس است که برخی منابع خبری، گزارش‌هایی درباره مذاکرات بین غربی‌ها با رهبران اسلامگرای مصری منتشر کردند. اما درباره پیروزی اسلامگراها در انتخابات‌های مصر، تونس و مغرب چند نکته قابل تامل است: اول اینکه بخشی از نیروهایی که با عنوان گروه‌های اسلامی وارد عرصه سیاسی شده‌اند سلفی‌ها هستند که برخی در داخل مصر به دلیل ساختار اجتماعی خاص این کشور از این مسئله به عنوان یک تهدید یاد می‌کنند.
هرچند کار‌شناسان براین باروند که ممکن است رقابت سیاسی در فضای مصر پس از مبارک از رقابت بین اسلامگراها با لیبرال‌ها به رقابت اسلامگراهای متعادل با اسلامگراهای رادیکال تبدیل شود.
با این وجود تمام جناح‌ها در مصر به ویژه قبطی‌ها از حضور جناح‌های تندرو سلفی که مورد حمایت کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند نگرانند و براین باورند که حضور این احزاب وحدت و انسجام اجتماعی را تهدید می‌کنند ولی تجربه کویت نشان داده که احزاب سلفی با به دست گرفتن قدرت تلاش می‌کنند تا شرایط جامعه را درک کنند و برای اهداف ملی و میهنی در رفتار خود تساهل بیشتری داشته و تنها از دستورات کتاب‌های خود پیروی نمی‌کنند.
«محمد جوده» از اعضای برجسته حزب عدالت و توسعه مصر در همین رابطه می‌گوید: جناح سلفی در مصر که با عنوان حزب الاصاله و حزب النور وارد عرصه انتخابات شدند در آینده روشی متعادل‌تر در پیش خواهند گرفت چراکه ملت مصر مردمی میانه رو است و هرجناحی که بخواهد وارد عرصه سیاسی در مصر شود مجبور است اعتدال و میانه روی را رعایت کند. از سوی دیگر باید در نظر داشت که پیروزی اخوان المسلمین مصر، النهضه تونس و اسلامگرایان در مغرب تمام آینده سیاسی در خاورمیانه نیست چرا که مشکلات اقتصادی موجود در این کشورهای عربی می‌تواند شرایط را به ضرر اسلامگراها تغییر دهد و در آینده آن‌ها را با چالش جدی در حکومت مواجه کند.
امروز اسلامگراهای راه یافته به قدرت وارث رژیم‌های دیکتاتوری هستند که کشورهای خود را به سرزمین‌های بحران زده‌ای بدل کردند که دچار مشکلات متعدد اجتماعی و اقتصادی هستند. اسلامگراها در صورتی که بتوانند این مرحله را با موفقیت طی کنند و در عرصه اقتصادی شرایط خوبی را برای مردم رقم بزنند نه تنها شرایط داخلی را در برابر دیگر رقبا به سود خود تغییر خواهند داد بلکه اسلامگراها در دیگر کشورهای عربی را نیز در موضع بر‌تر قرار خواهند داد. «الکساندر اگناتینکو» رئیس مرکز تحقیقاتی دین و سیاست پیروزی اسلامگرایان را پایانی بر تفکرات القاعده و افراط گرایی دانست که آمریکا و غرب دائما مسلمانان را به آن متهم می‌کنند.