حضرت علی(ع) به مردم زمان خود گفت: فَاِن اَطَعتُمونى فَاِنّى حامِلُکُماِن شاءَ اللَّهُ عَلى سَبیلِالجَنَّه
اگر از من اطاعت کنید من شما را به بهشت می‌رسانم. ان شاءالله
بنابر این هدف امیرمؤمنان علی(ع) در حکومت، رساندن انسانها به بهشت هم در زمینه فکری مردم و هم در زمینه روحی و قلبی آنها و هم در حیات اجتماعی و اقتصادی است.
طبق این رهنمود حکومت اسلامی دو وظیفه مهم نسبت به مردم بر عهده دارد:
اصلاح و تکمیل ایمان و باورهای دینی و اعتقادی آنها و ساختن فرهنگ فکری و رفتاری آنها بر اساس اسلام و قرآن.
اصلاح امور معیشتی و اقتصادی مردم در جهت رفع فقر و تنگدستی بسوی رفاه و زندگی معقول و برخوردار از مواهب الهی.
حکومت و فرهنگ دینی جامعه
قلمرو بایدها و نبایدهای اسلامی را حکومت اسلامی باید تعیین کند، حضرت علی(ع) در نهج البلاغه خود می‌فرمایند: وَلکِنْلِنَرُدَّالْمَعالِمَمِنْ دِینِکَ، وَ نُظْهِرَ الْإِصْلاحَ فِی بِلادِکَ (نامه53)
خدایا تو می‌دانی که ما بخاطر رغبت به قدرت و دنیا این منصب را نپذیرفته‌ایم بلکه می‌خواستیم نشانه‌های دین را به جایی که بود بنشانیم و اصلاح را در شهرهایت ظاهر گردانیم.
مفهوم این کلام این است که حکومت اسلامی باید جامعه را به اسلام راستین باز گرداند و سنت‌های اسلامی رااحیا و اقامه نماید.
اصلاح در این بیان تنها به حوزه سیاست یا حوزه اقتصاد اختصاص ندارد بلکه حوزه فرهنگ را هم در بر می‌گیرد.
در جمله دیگری حضرت علی(ع) در همین نامه می‌فرمایند: وَ تُقَامَالْمُعَطَّلَهُمِنْ حُدُودِکَ
حکومت اسلامی موظف است حدود الهی را در جامعه بر پا داشته و اجرا نماید.
خداوند متعال در قرآن کریم سوره جمعه می‌فرمایند: هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًامِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ
اوست آن کسی که در میان بی‌سوادان فرستاده‌ای از خودشان برانگیخت تا آیات او را بر آنان بخواند، پاکشان گرداند و کتاب و حکمت بر ایشان بیاموزد.
بنابر این در سه ساحت؛ معرفت‌شناختی و جریان شناختی و هنجارشناختی که سه لایه فرهنگ اسلامی را تشکیل می‌دهند، حکومت اسلامی موظف به عدالت و آگاه‌سازی مردم است.
به همین خاطر است که تشکیل حکومت به خودی خود موضوعیت ندارد، بلکه به مثابه وسیله سودمندی است که هدف تزکیه و تعلیم مردم را تأمین کند. بنابر این فصل مقّدم حکومت اسلامی همین تکالیف فرهنگی خاص است.
رهبر معظم انقلاب قبلاً نیز پیرامون کنار کشیدن دولتها از مسئولیت مستقیم در امور فرهنگی جامعه هشدار داده و تأکید داشتند که دولتها در قبال فرهنگ جامعه مسئول هستند و همانطور که نباید اجازه ورود میکروب و بیماری برای جسم مردم بدهند، نباید اجازه دهند فضای تنفس فرهنگی مردم جامعه مسموم شود.
بنابر این وظیفه حکومت اسلامی و دولت اسلامی این است که بخش مهمی از بودجه و اعتبارات کشور را به موضوع فرهنگ و دیانت مردم اختصاص داده و زمینه ارتقاء معرفت و شناخت آنها نسبت به دین و ارزشهای اسلامی را فراهم سازد تا راه رسیدن مردم به بهشت هموار گردد. در اصل سوم قانون اساسی، بند1 آمده است؛ ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی.
حکومت و رفع فقر
یکی از وظایف مهم حکومت اسلامی تأمین معیشت مردم و فراهم کردن تسهیلات کار و اشتغال و خوداتکایی برای آحاد جامعه است.
در قانون اساسی اصل سوم بند 12 آمده است: پی‌ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه همچنین در اصل چهل و سوم قانون اساسی آمده است:
برای تأمین استقلال اقتصادی جامعه و ریشه‌کن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد، با حفظ آزادگی او، اقتصاد جمهوری اسلامی ایران بر اساس ضوابط زیر استوار می‌شود: 1- تأمین نیازهای اساسی؛ مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده برای همه 2- تأمین شرایط و امکانات کار برای همه...
رهبر معظم انقلاب اسلامی دردیدارشان با مردم ایلام فرمودند: از جمله چیزهایی که مردم را به بهشت نزدیک می‌کند، بهبود معیشت مردم است: «کاد الفقر ان یکون کفرا»جامعه‌ای که در آن فقر باشد، بیکاری باشد، مشکلات معیشتی غیر قابل حل وجود داشته باشد. اختلاف طبقاتی باشد، تبعیض باشد، شکاف طبقاتی باشد. حالت آرامش ایمانی پیدا نمی‌کند. فقر انسانها را به فساد می‌کشاند، به کفر می‌کشاند، فقر را باید ریشه کن کرد. (23/2/92)
بر اساس این رهنمود و دقت کارشناسی و عمیق رهبری که از متن اسلام و کلام معصومین استنباط می‌شود.
1- تأمین معیشت مردم مانع انحراف و گناه و بزه‌کاری و ناهنجاری آنها می‌شود.
2- رفع فقر از جامعه جلوی گرایش به کفر و الحاد و سرقت و دزدی و تجاوز به حقوق دیگران را می‌گیرد.
3- رفع فقر از جامعه مانع فساد و تن‌فروشی و دیگر ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود.
4-تأمین نیازهای اساسی و اولیه مردم آنها را بسوی ایمان و تقویت مبانی فکری و اعتقادی سوق می‌دهد.
5- برخوردار شدن آحاد جامعه از اشتغال و درآمد کافی برای تأمین هزینه‌های زندگی آنها را بسوی انجام وظایف و تکالیف الهی و سپاسگزاری از خداوند و عمل صالح سوق می‌دهد.
بنابر این حکومت اسلامی برای سوق دادن مردم به بهشت و حیات طیبه هم در عرصه فرهنگی و دینی مسئولیت دارد و هم در عرصه اقتصادی و تأمین معیشت آنها و این دو باید بصورت متوازن در نظام اسلامی دنبال و پیگیری شود.
