حضرت اباعبدالله(ع) هنگام جنگ با لشکر کفر مذاکراتی را با آنها داشتند. این مذاکرات به چه دلیل انجام شد؟

حرکت امام حسین(ع) از مدینه به مکه و سپس به کربلا همان طور که خود حضرت هم فرمودند به دلیل اصلاح مفاسدی بود که در امت اسلامی و حکومت پیش آمده بود و در یک کلمه امر به معروف و نهی از منکر زمامداران بود. امام به قصد جنگ نیامدند، یعنی «إنّى لَم أخرُج أشِراً وَ لابَطِراً وَ لا مُفسداً وً لا ظالماً» و این جنگ را دشمن به اباعبدالله(ع) تحمیل کرد و امام هم برای این که آغازکننده جنگ نباشد، اتمام حجت کرد، نامه نوشت، گفتگو و مذاکره کرد، حتی با عمر سعد در کربلا در یکی دو مرحله مذاکره و او را به سمت خود دعوت کرد. او هم بهانه آورد که ملک، باغ و خانه دارم. حضرت فرمود: «من تضمین می‌کنم از اینها بهترش را به تو بدهم». گفت: «جان زن و بچه‌ام در خطر است»، حضرت فرمود: «من تضمین می‌کنم طوری‌شان نشود». هر حرفی که حضرت می‌زد، او بهانه‌ای می‌آورد، لذا امام حسین(ع) تا روز عاشورا و قبل از شهادت هم از روشنگری، هدایت و اتمام حجت دست نکشید. خطبه خواند، خودش را معرفی کرد، هدفش را از آمدن به کربلا گفت، نصیحت کرد، امر به معروف و نهی از منکر کرد.

مذاکرات اباعبدالله‌الحسین(ع) به دلیل اتمام حجت بود و این که جنگ و کشتن و کشته شدن آخرین مرحله است و آن هم به امام حسین(ع) تحمیل شد. حتی روز عاشورا اولین تیر را عمر سعد به سمت خیمه امام حسین(ع) پرتاب کرد و بعد هم گفت: «شاهد باشید من اولین تیر را انداختم و این را بروید به امیر عبیدالله گزارش بدهید». امام حسین(ع) اجازه نداد اول از طرف اردوگاه امام تیری به سمت دشمن نشانه رود. این نشان می‌دهد قیام امام حسین(ع) قبل از این که بخواهد یک اقدام نظامی باشد، یک قیام فرهنگی بود. امام بنای جنگ نداشت، بنای بر هدایت و نصیحت داشت، اما دشمن بنای بر جنگ، قتل و غارت داشت، لذا اباعبدالله‌الحسین(ع) برای این که در تاریخ ثبت شود که غرض ایشان ایجاد جنگ، اختلاف و نفاق نبوده است، مذاکراتی را در طول مسیر و در خود سرزمین کربلا داشتند تا بتوانند وظیفه‌شان را به عنوان یک رهبر دینی انجام بدهند.

حتماً حضرت می‌دانستند این مذاکرات نتیجه‌ای نخواهد داشت و از طرف مقابلشان هم شناخت کافی داشتند. چرا با این وجود این مذاکرات را انجام دادند؟

به حکم وظیفه. تمام انبیا و اولیای الهی وظیفه هدایت را به عهده دارند، ولو این که می‌دانند بعضی از افراد قائل به هدایت نیستند. این اصل در کربلا هم بوده است و امام حسین(ع) هم قصد داشت آنها را هدایت و با آنها اتمام حجت کند. حرکت امام حسین(ع) و کلاً حرکت انبیا و اولیا حرکت‌های الهی و الهام‌بخش هستند، کما این که الان هم می‌بینید مقام معظم رهبری در مذاکراتی که در حال حاضر دولت دارد در قالب مذاکرات هسته‌ای انجام می‌دهد، می‌فرمایند من مخالف نیستم، مذاکرات را هم تأیید و از مذاکره‌کنندگان هم قویاً حمایت می‌کنم، اما به این مذاکرات خوش‌بین نیستم، اما این مذاکرات اتمام حجتی است که جمهوری اسلامی دارد انجام می‌دهد و برای افکار عمومی روشنگری می‌کند و نیت خود را نشان می‌دهد که ما اهل جنگ و دعوا نیستیم. یک حقی داریم و می‌خواهیم آن را به دست بیاوریم، ولی می‌بینید طرف مقابل با تکبر، غرور، نیرنگ و تاکتیک به بهانه‌جویی‌هایی اجازه نمی‌دهند مذاکرات به نتیجه برسد. همیشه این طور بوده است و اولیا و انبیا هم همیشه با این نوع مشکلات روبرو بوده‌اند. فرستادگان خدا، انبیا و ائمه همیشه منطق توأم با استدلال و هدایت و روشنگری داشتند و لذا مذاکراتی هم که اباعبدالله‌الحسین(ع) با دشمنانشان داشتند، به معنای کوتاه آمدن از اصول نبود، کما این که امام حسین(ع) نهایت تلاش خود را کردند که جنگ اتفاق نیفتد، ولی وقتی اتفاق افتاد، امام ذره‌ای از اصول، ارزش‌ها و مبانی خودش کوتاه نیامد و تا لحظه آخر بر شعار عزتمند «هیهات منا الذله» پایداری کرد.

هدف از گفتگو همین بود که ما برای مذاکرات فعلی خودمان چه الگویی را می‌توانیم از مذاکرات انجام شده در کربلا و دیگر مذاکرات ائمه و اولیا بگیریم؟

این که این مذاکرات به نتیجه برسد یا نرسد بحث دیگری است که مقام معظم رهبری هم فرمودند من خوش‌بین نیستم، بالطبع ما هم خوش‌بین نیستیم، چون مشخص است غربی‌ها مذاکره را برای مذاکره و وقت تلف کردن می‌خواهند و اراده سیاسی هم از خودشان ندارند و متأسفانه منافع رژیم صهیونیستی را بر منافع خودشان ترجیح داده‌‌اند و می‌دهند، اما این مذاکرات هم برای اتمام حجت و هم برای روشنگری افکار عمومی دنیا و کشورهای غربی و حتی برای داخل کشور ما مفید است، چون در داخل کشور هم کسانی هستند که همیشه به دنبال سازش بوده‌اند و اتهام می‌زدند این جمهوری اسلامی است که حاضر نیست مذاکره و همکاری کند. جمهوری اسلامی نشان داد واقعاً اهل مذاکره است، اما خوش‌بین نیستیم. آنچه که انتظار می‌رود این است که این مذاکرات باید بر اساس سه اصل حکمت، عزت و مصلحت باشد و از این مدار نباید خارج شود. نباید به عزت جمهوری اسلامی و مردم در این مذاکرات خدشه‌ای وارد شود. نکته دیگر هم همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند مردم باید در جریان وقایع قرار بگیرند تا تبلیغاتچی‌ها و مواجب‌بگیرهای دشمن نتوانند فضاسازی کنند و خدای نکرده افکار عمومی را تحت تأثیر قرار یا فریب بدهند. درسی که ما می‌توانیم از قیام امام حسین(ع) بگیریم این است که قیام ایشان بر اساس اسلام و مسلمین بوده است: «الاسلام یعلوا و لا یعلی علیه» و «العزت لله و لرسوله و للمؤمنین». قرآن می‌فرماید: «عزت از آن خدا، رسول خدا و مؤمنین است». بنابراین این مذاکرات باید منطبق بر سه اصل عزت، حکمت و مصلحت باشد و فریب ژست‌های دیپلماتیک و وعده‌های توخالی دشمنان را نخوریم، یعنی در هنگام مذاکره با چشم باز مراقب حریف باشیم که بتوانیم از منافع ملت، دین و مکتبمان دفاع کنیم.