طرفین مناظره ها حق ندارند در دعواهای سیاسی خود از کیسه رهبری خرج کنند و رسانه ملی هم نباید اجازه دهد افراد حاضر در این مناظره ها به راحتی از عنوان بالاترین مقام رسمی کشور بهره برداری کنند.
احمد جان نثاری - مناظره به معنای تبادل نظر کردن با یکدیگر و فکر کردن در حقیقت و ماهیت موضوعی و یا به عبارتی بحث و گفت و گو کردن با یکدیگر است.
رسانه ملی قبل از آغاز انتخابات ریاست جمهوری دهم برای کاندیداها زمان بندی مناظره های تلویزیونی و زنده را در نظر گرفت که مورد استقبال همه جریان های سیاسی بود، اگرچه همین مناظره ها خود محلی برای اختلاف بین مسولان نظام و ریشه برخی اعتراضات در جریان انتخابات 88 شد. اینک که در آستانه انتخابات 92 رهبری استفاده از احساسات مردم در این مسیر را خیانت دانسته اند؛ آغاز مناظره های جدید در سیما سبب احساس نگرانی نسبت به ضابطه مندی آنها شده است.
اندکی پس از انتخابات 88 رهبر فرزانه انقلاب اسلامی درباره مناظره ها فرمودند: البته این مناظره ها آثار مثبتى داشت، عیوبى هم داشت، که حالا هر دو را من عرض خواهم کرد.
آن جهت مثبت، این بود که در این مناظره‌ها و در این گفتگوها و در این گفتارهاى تلویزیونى، همه شفاف و راحت حرف زدند، حرف دلشان را بر زبان آوردند، یک سیلابى از نقد و انتقاد به راه افتاد و همه مجبور شدند پاسخگوئى کنند. به آنها انتقاد شد، آنها در مقام پاسخگوئى برآمدند و از خودشان دفاع کردند. مواضع افراد و مواضع گروه‌ها بدون ابهام، بدون پیچیده‌گوئى، عریان، در مقابل چشم مردم قرار گرفت؛ سیاستهایشان چیست، برنامه‌هایشان چیست، پابندى‌هایشان کدام است، تا چه حد است؛ اینها در مقابل چشم مردم قرار گرفت و مردم توانستند قضاوت کنند. مردم احساس کردند که در نظام اسلامى بیگانه به حساب نمى‌آیند، نظام کشور اندرونى و بیرونى ندارد. همه چیز در مقابل مردم آشکار، همه‌ى نظرات در مقابل مردم بیان شد و معلوم شد رأى مردم ناشى از همین دقتها و تأملات خواهد بود. رأى مردم زینتى نیست. حق انتخاب حقیقتاً متعلق به مردم است، مردم میخواهند آگاهانه، هشیارانه انتخاب کنند. این مناظره‌ها این را نشان داد. یقیناً یکى از علل افزایش ده میلیونى آراء نسبت به آخرین حد نصابِ دوره‌هاى قبل همین بود که ذهن مردم، فکر مردم مشارکت داده شد، به عرصه آمد و آنها تشخیص دادند، وارد میدان شدند. این مناظره‌ها به سطح خیابانها هم کشیده شد، داخل خانه‌ها هم رفت، که اینها قدرت انتخاب مردم را بالا میبرد. اینجور مباحثات و گفتگوها ذهنها را پرورش میدهد، قدرت انتخاب را بالا میبرد. این از نظر جمهورى اسلامى چیز مطلوبى است.
البته همین جا من عرض بکنم که این گفتگوها نباید به جائى برسد که تبدیل بشود به کدورت و کینه. اگر این شد، آنوقت اثر عکس خواهد داشت. اگر به همان شکلى که آن روز بود و در همان حد باقى بود، این خوب بود؛ اما اگر بنا باشد همین طور کش پیدا کند، ادامه پیدا کند، هى بگومگو بشود، این تدریجاً تبدیل خواهد شد به کینه. البته خیلى خوب است که اینجور مناظره‌هائى در سطوح مدیریتى ادامه پیدا کند - البته با حذف آن عیوبى که بعد به آن اشاره خواهم کرد - و افراد، مسئولین، خودشان را در معرض نقد و انتقاد قرار بدهند و پاسخگو باشند و پاسخ بدهند و تبیین کنند. خیلى از اوقات اگر چنانچه یک انتقادى به کسى بشود، این فرصتى است براى او که بتواند ذهنها را روشن کند، تبیین کنند، حقیقت را بیان کنند؛ خیلى چیز خوبى است؛ البته با حذف آن عیوبى که عرض خواهم کرد. اگر این جور مناظره‌ها در طول سال و در طول چهار سال ادامه داشته باشد، دیگر وقتى در هنگام انتخابات پیش آمد، حالت انفجارى پیدا نمیکند؛ همه‌ى حرفها در طول زمان گفته خواهد شد، شنیده خواهد شد؛ نقدها، پاسخها، جوابها. اینها محسنات این مناظرات بود که خیلى خوب بود؛ اما عیوبى هم داشت که این عیوب را باید برطرف کرد. در مواردى انسان میدید که در این مناظره‌ها جنبه‌ى منطقى مناظره ضعیف میشد؛ جنبه‌ى احساساتى و عصبى پیدا میکرد؛ جنبه‌ى تخریبى غلبه پیدا میکرد؛ سیاه‌نمائى وضع موجود به شکل افراطى در این مناظره‌ها دیده شد؛ سیاه‌نمائى دوره‌هاى گذشته هم در این مناظره‌ها مشاهده شد؛ هر دو بد بود. اتهاماتى مطرح شد که در جائى اثبات نشده است؛ به شایعات تکیه شد، بى‌انصافیهائى احیاناً دیده شد؛ هم بى‌انصافى نسبت به این دولت با این همه حجم خدمت، و هم بى‌انصافى نسبت به دولتهاى گذشته و دوران سى ساله. آقایان در خلال صحبت احساساتى شدند و لابلاى حرفهاى خوب، حرفهائى هم که خوب نبود، گفته شد.
این مناظره ها با حمایت رهبر معظم انقلاب روبرو شد و ایشان خواستار برطرف کردن عیوب آنها و ادامه چنین مناظره هایی در رسانه ملی در 4 سال قبل از هر انتخابات ریاست جمهوری شدند، بر همین اساس برنامه رو به فردا که بعد از یک دوره پخش، امروزه با نام دیروز امروز فردا در حال پخش است به این کار اهتمام ورزید و در همان ایام بعد از انتخابات 88 و اعتراضات کار خود را آغاز کرد.
اما آیا آنچه رهبر معظم انقلاب خواستار آن بودند و عیوبی که مورد نظر ایشان بود واقعا برطرف شد، آیا مناظره ها با تکیه بر جنبه منطقی و حذف جنبه عصبی و احساسی برگزار شد، آیا در مناظره ها تخریب افراد و جریان ها و یا سیاه نمایی وضع موجود برطرف شد، آیا انصاف در گفتار و عدم استفاده از شایعات رویکرد اصولی طرفین قرار گرفت؟ اینها سوالاتی است که با مرور مناظره های انجام شده در برنامه های رسانه ملی باید گفت متاسفانه هرگاه طرفین این مناظره ها اختلاف اساسی در دیدگاه ها و نظریات خود داشتند، عیوب مطرح برطرف نشده و حتی مشکلات دیگری هم بر انها افزوده شده است.
رسانه ملی برای برگزاری مناظره ها باید اصولی را تدوین و به اطلاع مخاطبین و طرفین مناظره برساند و مجری برنامه هم باید به صورت کامل بر اوضاع و احوال سیاسی کشور مسلط و بر اصول تدوین شده اشراف کامل داشته باشد که بتواند در صورتی که هر یک از طرفین از اصول مطرح تخطی کرد به وی تذکر و سخنان وی را قطع و از او بخواهد که بر اساس اصول اعلام شده اعلام نظر کند و در پایان مناظره هم به صورت رسمی اعلام کند که هریک از طرفین چقدر بر اصول مناظره پایبند بوده است، چرا که همین موضوع ملاک پایبنیدی افراد به قانون است و مردم می توانند از همین طریق متوجه شوند کسانی که در یک مناظره توان اجرای قانون را ندارند چگونه خود آنها و یا جریان سیاسی وابسته به آنها می توانند مجری قانون در کشور باشند.
جدای از موارد مطرح شده یکی از نکاتی که اخیرا به مرور در مناظره های سیاسی مطرح می شود، طرح نظریات رهبر معظم انقلاب و یا بحث در مورد ولایت فقیه و یا نوع برداشت جریان های سیاسی از موضوع ولایت فقیه است که با توجه به موضوع مناظره به هیچ وجه پسندیده نیست.
رسانه ملی باید از طرفین حاضر در مناظره بخواهد که نظریات خود را درباره موضوع گفت و گو اعلام کنند و از اعلام نظریات رهبر معظم انقلاب و یا موضوعی از جانب ایشان پرهیز کنند چرا که رهبر مظعم انقلاب دفتر و سایت اطلاع رسانی دارند و اگر نیاز باشد درباره موضوعی طرح نظر کنند می توانند به صورت عمومی و یا خصوصی نظر خود را به اطلاع برسانند، لذا طرفین مناظره ها حق ندارند در دعواهای سیاسی خود از کیسه رهبری خرج کنند و رسانه ملی هم نباید اجازه دهد افراد حاضر در این مناظره ها به راحتی از عنوان بالاترین مقام رسمی کشور بهره برداری کنند.
رسانه ملی قبل از آغاز انتخابات ریاست جمهوری دهم برای کاندیداها زمان بندی مناظره های تلویزیونی و زنده را در نظر گرفت که مورد استقبال همه جریان های سیاسی بود، اگرچه همین مناظره ها خود محلی برای اختلاف بین مسولان نظام و ریشه برخی اعتراضات در جریان انتخابات 88 شد. اینک که در آستانه انتخابات 92 رهبری استفاده از احساسات مردم در این مسیر را خیانت دانسته اند؛ آغاز مناظره های جدید در سیما سبب احساس نگرانی نسبت به ضابطه مندی آنها شده است.
اندکی پس از انتخابات 88 رهبر فرزانه انقلاب اسلامی درباره مناظره ها فرمودند: البته این مناظره ها آثار مثبتى داشت، عیوبى هم داشت، که حالا هر دو را من عرض خواهم کرد.
آن جهت مثبت، این بود که در این مناظره‌ها و در این گفتگوها و در این گفتارهاى تلویزیونى، همه شفاف و راحت حرف زدند، حرف دلشان را بر زبان آوردند، یک سیلابى از نقد و انتقاد به راه افتاد و همه مجبور شدند پاسخگوئى کنند. به آنها انتقاد شد، آنها در مقام پاسخگوئى برآمدند و از خودشان دفاع کردند. مواضع افراد و مواضع گروه‌ها بدون ابهام، بدون پیچیده‌گوئى، عریان، در مقابل چشم مردم قرار گرفت؛ سیاستهایشان چیست، برنامه‌هایشان چیست، پابندى‌هایشان کدام است، تا چه حد است؛ اینها در مقابل چشم مردم قرار گرفت و مردم توانستند قضاوت کنند. مردم احساس کردند که در نظام اسلامى بیگانه به حساب نمى‌آیند، نظام کشور اندرونى و بیرونى ندارد. همه چیز در مقابل مردم آشکار، همه‌ى نظرات در مقابل مردم بیان شد و معلوم شد رأى مردم ناشى از همین دقتها و تأملات خواهد بود. رأى مردم زینتى نیست. حق انتخاب حقیقتاً متعلق به مردم است، مردم میخواهند آگاهانه، هشیارانه انتخاب کنند. این مناظره‌ها این را نشان داد. یقیناً یکى از علل افزایش ده میلیونى آراء نسبت به آخرین حد نصابِ دوره‌هاى قبل همین بود که ذهن مردم، فکر مردم مشارکت داده شد، به عرصه آمد و آنها تشخیص دادند، وارد میدان شدند. این مناظره‌ها به سطح خیابانها هم کشیده شد، داخل خانه‌ها هم رفت، که اینها قدرت انتخاب مردم را بالا میبرد. اینجور مباحثات و گفتگوها ذهنها را پرورش میدهد، قدرت انتخاب را بالا میبرد. این از نظر جمهورى اسلامى چیز مطلوبى است.
البته همین جا من عرض بکنم که این گفتگوها نباید به جائى برسد که تبدیل بشود به کدورت و کینه. اگر این شد، آنوقت اثر عکس خواهد داشت. اگر به همان شکلى که آن روز بود و در همان حد باقى بود، این خوب بود؛ اما اگر بنا باشد همین طور کش پیدا کند، ادامه پیدا کند، هى بگومگو بشود، این تدریجاً تبدیل خواهد شد به کینه. البته خیلى خوب است که اینجور مناظره‌هائى در سطوح مدیریتى ادامه پیدا کند - البته با حذف آن عیوبى که بعد به آن اشاره خواهم کرد - و افراد، مسئولین، خودشان را در معرض نقد و انتقاد قرار بدهند و پاسخگو باشند و پاسخ بدهند و تبیین کنند. خیلى از اوقات اگر چنانچه یک انتقادى به کسى بشود، این فرصتى است براى او که بتواند ذهنها را روشن کند، تبیین کنند، حقیقت را بیان کنند؛ خیلى چیز خوبى است؛ البته با حذف آن عیوبى که عرض خواهم کرد. اگر این جور مناظره‌ها در طول سال و در طول چهار سال ادامه داشته باشد، دیگر وقتى در هنگام انتخابات پیش آمد، حالت انفجارى پیدا نمیکند؛ همه‌ى حرفها در طول زمان گفته خواهد شد، شنیده خواهد شد؛ نقدها، پاسخها، جوابها. اینها محسنات این مناظرات بود که خیلى خوب بود؛ اما عیوبى هم داشت که این عیوب را باید برطرف کرد. در مواردى انسان میدید که در این مناظره‌ها جنبه‌ى منطقى مناظره ضعیف میشد؛ جنبه‌ى احساساتى و عصبى پیدا میکرد؛ جنبه‌ى تخریبى غلبه پیدا میکرد؛ سیاه‌نمائى وضع موجود به شکل افراطى در این مناظره‌ها دیده شد؛ سیاه‌نمائى دوره‌هاى گذشته هم در این مناظره‌ها مشاهده شد؛ هر دو بد بود. اتهاماتى مطرح شد که در جائى اثبات نشده است؛ به شایعات تکیه شد، بى‌انصافیهائى احیاناً دیده شد؛ هم بى‌انصافى نسبت به این دولت با این همه حجم خدمت، و هم بى‌انصافى نسبت به دولتهاى گذشته و دوران سى ساله. آقایان در خلال صحبت احساساتى شدند و لابلاى حرفهاى خوب، حرفهائى هم که خوب نبود، گفته شد.
این مناظره ها با حمایت رهبر معظم انقلاب روبرو شد و ایشان خواستار برطرف کردن عیوب آنها و ادامه چنین مناظره هایی در رسانه ملی در 4 سال قبل از هر انتخابات ریاست جمهوری شدند، بر همین اساس برنامه رو به فردا که بعد از یک دوره پخش، امروزه با نام دیروز امروز فردا در حال پخش است به این کار اهتمام ورزید و در همان ایام بعد از انتخابات 88 و اعتراضات کار خود را آغاز کرد.
اما آیا آنچه رهبر معظم انقلاب خواستار آن بودند و عیوبی که مورد نظر ایشان بود واقعا برطرف شد، آیا مناظره ها با تکیه بر جنبه منطقی و حذف جنبه عصبی و احساسی برگزار شد، آیا در مناظره ها تخریب افراد و جریان ها و یا سیاه نمایی وضع موجود برطرف شد، آیا انصاف در گفتار و عدم استفاده از شایعات رویکرد اصولی طرفین قرار گرفت؟ اینها سوالاتی است که با مرور مناظره های انجام شده در برنامه های رسانه ملی باید گفت متاسفانه هرگاه طرفین این مناظره ها اختلاف اساسی در دیدگاه ها و نظریات خود داشتند، عیوب مطرح برطرف نشده و حتی مشکلات دیگری هم بر انها افزوده شده است.
رسانه ملی برای برگزاری مناظره ها باید اصولی را تدوین و به اطلاع مخاطبین و طرفین مناظره برساند و مجری برنامه هم باید به صورت کامل بر اوضاع و احوال سیاسی کشور مسلط و بر اصول تدوین شده اشراف کامل داشته باشد که بتواند در صورتی که هر یک از طرفین از اصول مطرح تخطی کرد به وی تذکر و سخنان وی را قطع و از او بخواهد که بر اساس اصول اعلام شده اعلام نظر کند و در پایان مناظره هم به صورت رسمی اعلام کند که هریک از طرفین چقدر بر اصول مناظره پایبند بوده است، چرا که همین موضوع ملاک پایبنیدی افراد به قانون است و مردم می توانند از همین طریق متوجه شوند کسانی که در یک مناظره توان اجرای قانون را ندارند چگونه خود آنها و یا جریان سیاسی وابسته به آنها می توانند مجری قانون در کشور باشند.
جدای از موارد مطرح شده یکی از نکاتی که اخیرا به مرور در مناظره های سیاسی مطرح می شود، طرح نظریات رهبر معظم انقلاب و یا بحث در مورد ولایت فقیه و یا نوع برداشت جریان های سیاسی از موضوع ولایت فقیه است که با توجه به موضوع مناظره به هیچ وجه پسندیده نیست.
رسانه ملی باید از طرفین حاضر در مناظره بخواهد که نظریات خود را درباره موضوع گفت و گو اعلام کنند و از اعلام نظریات رهبر معظم انقلاب و یا موضوعی از جانب ایشان پرهیز کنند چرا که رهبر مظعم انقلاب دفتر و سایت اطلاع رسانی دارند و اگر نیاز باشد درباره موضوعی طرح نظر کنند می توانند به صورت عمومی و یا خصوصی نظر خود را به اطلاع برسانند، لذا طرفین مناظره ها حق ندارند در دعواهای سیاسی خود از کیسه رهبری خرج کنند و رسانه ملی هم نباید اجازه دهد افراد حاضر در این مناظره ها به راحتی از عنوان بالاترین مقام رسمی کشور بهره برداری کنند.
