بین الملل

نواز شریف در اندیشه احیای رابطه با ایران

روابط دوجانبه ایران و پاکستان طی چند سال گذشته شاید بیشتر تحت تاثیر موضوع ساخت خط لوله گاز صادراتی ایران به پاکستان بوده است. با گذشت بیش از یک‌سال از زمانی که محمود احمدی‌نژاد و آصف‌علی زرداری رؤسای وقت دو کشور در مراسمی نمادین آغاز عملیات ساخت لوله گاز صادراتی ایران و پاکستان را جشن گرفتند، حالا مسئولین نفتی کشورمان می‌گویند که ۹۰۰ کیلومتر از این خط لوله گاز صادراتی در داخل ایران ساخته و آماده شده است، درحالی‌که پاکستان به بهانه تحریم‌های آمریکا و نداشتن پول کافی حتی یک متر هم از ۷۸۰ کیلومتر لوله‌گذاری را در خاکش انجام نداده است.
امیر صابری- سفر دو روزه نخست وزیری پاکستان به ایران در حالی انجام شد که پیش از آن وزیر کشور ایران به دلیل تنشهای ناشی از گروگانگیری پنج تن از سربازان کشورش به پاکستان رفته بود.

علیرغم نزدیکی جغرافیایی، روابط دو کشور به واسطه گروگانگیری اخیر که درباره سربازان ایرانی در مرزهای پاکستان رخ داده بود و همچنین قاچاق، دچار تنش شده بود.

اگرچه بسیاری در تهران به نحوه عملکرد امنیتی مرزی دولت پاکستان اعتراض دارند اما به نظر میرسد با وجود مشکلات امنیتی متعدد دولت پاکستان در داخل این کشور قدرت چندانی ندارد تا بتواند مرزها را کنترل کند.

روابط دوجانبه دو کشور طی چند سال گذشته شاید بیشتر تحت تاثیر موضوع ساخت خط لوله گاز صادراتی ایران به پاکستان بوده است. با گذشت بیش از یکسال از زمانی که محمود احمدینژاد و آصفعلی زرداری رؤسای وقت دو کشور در مراسمی نمادین آغاز عملیات ساخت لوله گاز صادراتی ایران و پاکستان را جشن گرفتند، حالا مسئولین نفتی کشورمان میگویند که ۹۰۰ کیلومتر از این خط لوله گاز صادراتی در داخل ایران ساخته و آماده شده است، درحالیکه پاکستان به بهانه تحریمهای آمریکا و نداشتن پول کافی حتی یک متر هم از ۷۸۰ کیلومتر لولهگذاری را در خاکش انجام نداده است.

اسلام آباد که سعی کرده بود خود را با سیاستهای آمریکا درباره تحریم ایران موضع هماهنگی با واشنگتن بگیرد، حالا با دیدن کاهش تحریمهای جهانی علیه ایران، تلاش داشت تا درباره مسئله مهم پروژه انتقال گاز از ایران را که تاکنون وظایف خود را در عملی کردن پروژه خط لوله گازی به خوبی ایفا نکرده بود صحبت کند که البته گویا از قضا موفق هم بوده است. چراکه پس از سفر نواز شریف به ایران، یک مقام آگاه پاکستانی اعلام کرده تهران به طور مشروط موافقت کرده است از دریافت جریمه ماهیانه ۲۰۰ میلیون دلاری از پاکستان به دلیل عدم تکمیل پروژه خط لوله انتقال گاز تا انتهای دسامبر۲۰۱۴، صرف نظر کند.

بر اساس موافقتنامه خرید و فروش گاز، اگر پاکستان نتواند زیرساختهای لازم برای انتقال گاز از ایران را تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴ تکمیل کند، باید ماهیانه ۲۰۰ میلیون دلار جریمه به ایران بپردازد.

حالا با رایزنیهای نواز شریف در ایران، تهران اجرایی شدن این تصمیم را منوط به جدیت دولت اسلام آباد در این پروژه ساخته است.

در بعد سیاسی، رفت و آمد مقامات بلند پایه عربستان سعودی و پادشاه بحرین به پاکستان طی دو ماه گذشته این ارزیابی امنیتی را تقویت کرده که آل سعود با نزدیکی به اسلام آباد و دادن امتیازات اقتصادی به پاکستان و دولت نواز شریف تلاش میکند که با تسهیل ارتباط با گروههای تکفیری، شدت ناامنیهای مرزهای شرقی ایران را افزایش بدهد.

تحلیلی که برخی بر روابط شخصی نواز شریف با دولت عربستان و یا آمریکا تأکید میکنند و معتقدند گرایش نخستوزیر جدید پاکستان به عربستان و آمریکا موجب سردی روابط دوجانبه تهران ـ اسلامآباد شده است که مخالفان این ایده بر این باورند که ایران و پاکستان آنقدر اشتراکات سیاسی، قومی و مذهبی اقتصادی با یکدیگر دارند که کشورهای عربی قادر به برهم زدن مناسبات محکم این دو کشور نخواهد شد. ضمن آنکه نواز شریف بیشتر به دنبال توازن در مناسبات منطقهای با همسایگان به ویژه ایران و افغانستان بود و نمیخواهد این احساس در بین همسایگانش به وجود بیاید که پاکستان به عربستان نزدیک است. سابقه نزدیکی نواز شریف با دولت ریاض به ماجرای تبعید وی به عربستان بازمی گردد. نواز شریف که در سال ۱۹۹۹ میلادی در نتیجه کودتایی که توسط ژنرال پرویز مشرف رئیس جمهوری کنونی پاکستان هدایت میشد، متهم به فساد مالی، توطئه قتل رئیس ستاد ارتش، سرقت اموال دولتی، جرائم مالیاتی و همکاری با تروریسم شده بود و از مقام خود برکنار شد و سپس به همراه خانوادهاش از ماه دسامبر سال ۲۰۰۰ میلادی به مدت ۱۰ سال به عربستان تبعید شد.

در دوران تبعید هم پادشاهی سعودی از نواز شریف نه به عنوان یک تبعیدی بلکه به عنوان یک مقام عالی رتبه یک کشور خارجی پذیرایی کردند و او در دوران حضور در عربستان این امکان را داشت که هم به فعالیت سیاسی بپردازد و هم به فعالیتهای اقتصادی. دو دولت جدید در تهران و اسلامآباد در صورت دستیابی به توافقهای جدید و همکاری وسیعتر، بر روابط دوجانبه، منطقهای و بینالمللی تأثیرگذار خواهند شد.

https://shoma-weekly.ir/nvFvAH