علیرضا بخشی- روی کار آمدن شیعیان عراق در راس قدرت این کشور به عنوان جزئی از پیکره جهان عرب به معنای توانا شدن این قشر محروم و رسیدن آنان به سلطه این زنگ خطر را به صدا در آورده است که ممکن است بقیه کشورها و سایر شیعیان منطقه نیز احساس قدرت کرده و در راستای احقاق حقوق خود به پا خیزند. وقوع دو رویداد انقلاب اسلامی ایران و سقوط صدام حسین، از چنان تاثیر عمیقی در میان کشورهای اسلامی برخوردار بوده است که بسیاری دیگر از ملت‌ها را به الگو گیری وادار ساخته و نظام‌هایی مبتنی بر آرای اکثریت مردم را پدید آورده است. شاید بعد از انقلاب اسلامی ایران ،تشکل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق دومین حرکت عظیم اسلامی در راستای تحقق گسترش حکومت اسلامی در جهان بود و در مسیر تحقق موج بیداری اسلامی در منطقه و پیرامونش تاثیر به سزایی داشت.
تشکلی انقلابی برای ایجاد وحدت بین گروه‌های عراقی
مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق پس از انقلاب اسلامی ایران و با حمایت جمهوری اسلامی ایران برای وحدت تمام گروه‌های عراقی پا به عرصه وجود نهاد. این تشکل، که به‌وسیله خاندان حکیم رهبری می‌شد، امور مهاجران عراقی در ایران و کشورهای دیگر را اداره می‌کرد. این گروه امروزه یکی از ارکان ائتلاف شیعیان عراق است که با قدرت به فعالیت خود در صحنه سیاسی و فرهنگی عراق ادامه می‌دهد. مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در بهار سال ۱۹۸۲م - مطابق با ۱۳۶۱ش - در ایران تشکیل شد و دولتی خودخوانده تلقی گردید.
رهبری مجلس نخست در دست سیدمحمود هاشمی شاهرودی - رئیس سابق قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران - بود. در آن زمان، شهید سیدمحمدباقر حکیم که از عراق به سوریه مهاجرت کرده و سپس به ایران آمده بود، در مقام سخنگوی این مجلس فعالیت می‌کرد، اما پس از چندی به ریاست مجلس برگزیده شد. با رهبری سیدمحمدباقر حکیم بر مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، میتوان گفت روح خاندان مجاهد حکیم در این مجلس دمیده شد. سیدمحمدباقر، پنجمین فرزند مرجع بزرگ شیعه آیت‌الله سیدمحسن حکیم بود. سیدمحسن حکیم یکی از مراجع بزرگ تقلید به‌شمار می‌آید که پیش از مرجعیت اسلحه به دست گرفت و با استعمار پیر انگلیس مبارزه کرد.
پس از وفات آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی، مرجعیت شیعه به آیت‌الله حکیم و آیت‌الله بروجردی رسید و پس از وفات آیت‌الله بروجردی در سال ۱۹۶۰م، دامنه نفوذ آیت‌الله حکیم از مرزهای عراق فراتر رفت. تلاش آیت‌الله حکیم در دهه ۱۳۴۰ش - ۱۹۶۰م - بر مبارزه فکری با نفوذ اندیشه چپ متمرکز شده بود؛ از همین‌رو، تمهیداتی را برای مبارزه با چپ‌گرایی اندیشید. آیت‌الله سیدمحسن حکیم پس از عمری زعامت علمی و سیاسی حوزه علمیه نجف در سال ۱۳۴۸ش - ۱۹۷۰م - دار فانی را وداع گفت. این مجلس بر آن بود تا به یک چهارچوب فراگیر برای همه نیروهای معارض اسلام‌گرای عراقی تبدیل شود.
مهمترین بنیان‌گذاران مجلس اعلا عبارت‌اند از: سیدمحمدباقر حکیم، دکتر ابراهیم جعفری، شیخ محمدمهدی آصفی، سید‌محمد بحرالعلوم، سید‌عبدالعزیز حکیم، ابویاسین (عزالدین سلیم)، سید‌محمدتقی مدرسی و سید‌سامی البدری. این نهاد افزون بر کارهای سیاسی در فعالیت‌های نظامی نیز وارد شد و در اوایل جنگ تحمیلی نیروی شبه‌نظامی موسوم به سپاه بدر را تشکیل داد. نهاد مجلس اعلا در اواسط دهه ۱۳۶۰ش در رسیدن به هدف خود، یعنی متحد ساختن گروه‌های معارض اسلام‌گرای عراقی، شکست خورد. مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق نخستین گام را در اتحاد جنبش‌های اسلامی عراق برداشت و توده‌ها نیز از آن استقبال کردند، ولی خواسته‌های توده عراق - به‌ویژه رانده‌شدگان - بیش از ظرفیت این مجلس بود. خود مجلس از نظر درونی نیز نتوانست بر مسائل پیش از تأسیس خود فائق آید.
سیدمحمدباقر حکیم پس از ۲۳ سال دوری از وطن، بعد از سقوط صدام در میان استقبال پرشور مردم عراق از مرزهای جمهوری اسلامی ایران به نجف بازگشت، اما چهار ماه از اقامت وی در نجف نگذشته بود که بر اثر انفجار یک خودروی بمب‌گذاری‌شده به فیض شهادت رسید.
بی‌گمان سیدمحمدباقر به‌دلیل چهره کاریزماتیکش می‌توانست در صحنه عراق حلقه اتصالی میان همه گروه‌ها و نیروهای مؤثر و حتی توده‌های مردم برقرار سازد. به جرات میتوان گفت وجود سیدمحمدباقر حکیم در عراق برای استقرار امنیت و ایجاد وحدت ملی در آن کشور بسیار سودمند بود و شهادتش بیش از هر کس به مردم عراق ضرر رساند. پس از شهادت سیدمحمدباقر، سید‌عبدالعزیز - برادرش - رهبری مجلس را به دست گرفت، اما سید‌عبدالعزیز نیز پس از مدتی دست و پنجه نرم کردن با بیماری، سرانجام در شهریورماه سال ۱۳۸۸ش دار فانی را وداع گفت. مجلس اعلا با وجود از دست دادن دو رهبر اصلی خود - یعنی شهید سیدمحمدباقر حکیم و مرحوم عبدالعزیز حکیم - به رهبری فرزند جوان سید‌عبدالعزیز - یعنی سید‌عمار حکیم - به کار خود ادامه داد و یکی از گروه‌های تأثیرگذار در سیاست‌های امروز عراق است.
نقش مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در معرفی انقلاب اسلامی ایران
هرچند هدف تشکیل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، نجات مردم این کشور از اختناق و استبداد رژیم بعثی عراق و تأسیس حکومتی بر اساس رأی و مشارکت همه مردم بود و مجاهدان عراقی وابسته به مجلس اعلا در زمان جنگ همراه با نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ضرباتی بر رژیم دیکتاتوری بعث وارد کردند و این مجلس پس از جنگ نیز بزرگترین گروه اسلامی مخالف رژیم بغداد در عرصههای سیاسی، فرهنگی و نظامی بود اما بسیاری از تحلیگران معتقدند ، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در معرفی انقلاب اسلامی و قوت گرفتن موج بیداری اسلامی در جهان نقش به سزایی را به عهده داشته است.
بی شک بیداری اسلامی از مهمترین پدیده های سیاسی- اجتماعی قرن اخیر می باشد. علمای عراق به طور جمع معتقدند این جنبش یا تشکل که با هدایتگری علما وقوع یافته، نوعی باور تعمیم یافته در میان ملت های مسلمان است که منجر به جنبش های انقلابی شده است و در هر منطقه ای که دارای رهبری بر توده های مردمی بوده به نتایج مهمی دست یافته است؛ همانطور که بیداری اسلامی با هدایت و راهبری سازنده عالمان مسلمان، می تواند هویت واحد امت اسلامی را احیاء نموده و به سوی مجد و عظمت دوباره مسلمین و تجدید تمدن بزرگ و انسان ساز اسلامی پیش رود. در شرایط کنونی جوامع اسلامی، مشترکات دینی نقاط همسان و همانند آنان را پدید آورده اند که در حقیقت نشانگر نوعی وحدت در ذات هویت دینی می‌باشد. وجود هویت اسلامی در میان مسلمانان آثار مهمی از جمله هدفمند کردن انسان ها و تبیین فلسفه حیات ، امید به آینده و زمینه سازی برای وحدت دینی در پی دارد.