نیمه کاره ماندن سفر منطقهای وزیر خارجه آمریکا به قصد عزیمت به ژنو آن هم به درخواست کاترین اشتون برای کاهش سطح اختلافات ایران و غرب، نخستین خبری بود که از حساسیت مضاعف این دور از مذاکرات حکایت داشت. عصبانیت نتانیاهو از روند مذاکرات ایران و غرب که منجر به دیدار یکباره وی با وزیر خارجه آمریکا از یکسو و «معامله قرن خواندن» این مذاکرات شد، از سوی دیگر؛ نشانه دیگری از جدی تر بودن مذاکرات به نسبت قبل بود. خشم نخست وزیر رژیم صهیونیستی تا آنجا بالا گرفت که علنا در دیدار با کری اعلام کرد که به توافقات ایران و 1+5 پایبند نخواهد ماند. اهمیت دیگر این دور از مذاکرات سفر یک باره وزرای خارجه آلمان و انگلیس در ژنو بود تا نشان دهند سطح مذاکرات فراتر از کارشناسان و معاونان وزرای خارجه است.
هوشمندی ظریف درباره حضور وزرای خارجه چین و روسیه
نکته ظریفی که ظریف پیش از برگزاری این نشست به کار بست، دعوت از حضور نمایندگان چین و روسیه برای حضور در ادامه مذاکرات بود. چراکه وزرای خارجه دیگر کشورهای عضو 1+5 به ژنو آمده بودند اما این دو کشور همچنان در سطح معاونان وزارت خارجه و کارشناس در ژنو حضور داشتند. این هوشمندی از دو سو حائز اهمیت بود. نخست آنکه این دو کشور معمولا آرایی نزدیک تر به ایران به نسبت دیگر کشورها دارند و دوم نشان دهنده اعتماد و اطمینان بخشی طرف ایرانی به این دو کشور در ادامه روند مذاکرات بود. چه بسا همین ادب دیپلماتیک وزیر امورخارجه ایران بود که سبب شد لاوروف نیز راهی ژنو شود.
اختلاف بین کشورهای 1+5
پیش از حضور لاوروف، ساز مخالف برخی کشورهای عضو 1+5 با پیشنهادات ایران در ژنو کوک شد و تا آنجا پیش رفت که اخباری دال بر اختلاف بین کشورهای 1+5 بر سر متن بیانیه مشترک به رسانهها درز کند. اگرچه محور این اختلافات بیان نشده اما میتوان
ریشههایی از آن را در اعلام موضع طرفهای مذاکره جستجو کرد. چراکه طرف ایرانی -عراقچی و ظریف- صراحتا اعلام کردند که در این دور از مذاکرات درباره کاهش تحریمها گفتگو خواهند کرد، اما اوباما در سخنانی نه تنها اعلام کرد که مذاکرات ژنو برای کاهش تحریمها نیست بلکه بار دیگر از گزینههای روی میز سخن راند که گویای اصرار بر مواضع پیشین این کشور در قبال ایران است.
ماراتن نفسگیر نیمه شب
مذاکرات ظریف، اشتون و کری نیمه شب جمعه پس از سه ساعت و ده دقیقه مذاکره فشرده و نفسگیر برای 15 دقیقه متوقف شد. پس از این وقفه کوتاه، مذاکرات وزیران خارجه ایران و آمریکا با حضور مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از سر گرفته شد. هدف از این نشست رسیدن به یک متن مورد توافق طرفین مذاکره بود.
پس از پایان مذاکرات سه جانبه، وزیر خارجه آمریکا، مذاکراتش با ظریف و اشتون را دشوار توصیف کرد. جان کری پس از ورود به هتل کنتیننتال در جمع خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که مذاکرات را چگونه دیدید؟ گفت که سخت بر روی آن کار میکنیم اما اشتون از اظهارنظر خودداری کرد و ظریف نیز با لبخندی آکنده از سکوت از میان خبرنگاران عبور کرد.
واکنش اسرائیل
خشم نخستوزیر رژیم صهیونیستی چنان بود که وزیر امورخارجه ایالاتمتحده او را در مقابل دوربینهای خبری همراهی نکرد. نتانیاهو روز جمعه در دیدار با کری، از توافق در حال تنظیم میان ایران و کشورهای 1+5 در ژنو ابراز خشم کرد و گفت: اسرائیل خود را به این توافق متعهد نمیداند و آن را با قاطعیت کامل رد میکند. نخستوزیر اسرائیل، اندکزمانی بعد در توئیتر شخصی خود نوشت: اگر اخباری که از ژنو میرسد درست باشد ایران به معامله قرن دست یافته است.
زمانی که مشخص شد وزیران خارجه قدرتهای بزرگ، یکی پس از دیگری برای نهاییکردن توافق با ایران راهی هتل کنتیننتال ژنو میشوند، کاسه صبر صهیونیست ها لبریز شد. مارک رگو، سخنگوی دولت رژیم صهیونیستی گفت: اگر این طرحهای پیشنهادی واقعا پذیرفته شود، امروز روز بسیار تاریکی خواهد بود. روز بدی است؛ روزی است که ایرانیها به پیروزی چشمگیری دست پیدا کردهاند، هم کیک را گرفتهاند و هم آن را خوردهاند. یا اگر اجازه دهید، این طور بگویم: آنها کیک زردشان را گرفتند و میتوانند آن را بخورند. تحریمهایشان کم میشود و هیچ عقبنشینی معناداری هم نمیکنند.
هرچه عقربهها به سمت ساعات پایانی جمعه پیش میرفتند غربیها تلاش میکردند با بازی با کلمات، صهیونیست ها را آرام کنند. سخنگوی کاخ سفید درباره واکنش خشمآلود نتانیاهو گفت: با توجه به اینکه هنوز توافقی حاصل نشده، هرگونه انتقادی در این زمینه زودهنگام است. کارل بیلت وزیر خارجه سوئد نیز گفت: عجیب به نظر میسد که نتانیاهو توافق با ایران را حتی قبل از آنکه صورت بگیرد بهعنوان توافقی بد، محکوم میکند.
نخست وزیر رژیم صهیونیستی با ابراز خشم و ناراحتی از توافق احتمالی غرب با ایران در مذاکرات هسته ای، انجام هرگونه معامله ای که ایران در قبال آن امتیازی را از دست ندهد را «کلاهبرداری قرن» نامیده است. نتانیاهو می گوید: «من علت رضایت ایرانیان در ژنو را درک
میکنم، زیرا آنها همه چیز را به دست آوردند و در مقابل هیچ چیزی، بهایی نپرداختند. این معامله بسیار بدی است و اسرائیل آن را کاملا رد می کند.»