حدود 60 درصد شرکت کنندگان در مرحله نخست همه پرسی قانون اساسی مصر به این همه پرسی پاسخ مثبت داده اند و مرحله دوم این همه پرسی روزهای آینده در استان های دیگر مصر برگزار می شود.
احمد جان نثاری - حدود 60 درصد شرکت کنندگان در مرحله نخست همه پرسی قانون اساسی مصر به این همه پرسی پاسخ مثبت داده اند و مرحله دوم این همه پرسی روزهای آینده در استان های دیگر مصر برگزار می شود.
قانون اساسی جدید، شریعت اسلام را منبع قانون گذاری در مصر تعیین کرده است و به نظر می رسد اکثر مخالفت های موجود با این همه پرسی قبل از برگزاری و طرح تخلفات گسترده برای زیر سوال بردن نتایج همه پرسی به دلیل مخالفت با اسلامی شدن قوانین کشور مصر است، اگرچه برخی مواد دیگر این قانون اساسی جای بحث و بررسی دارد ولی مخالفت های گسترده در سطح احزاب و گروه های سیاسی به دلیل مذکور صورت می گیرد.
این در حالی است که در زمان ایجاد اختلافات، آگاهی نیز خود به خود به وجود خواهد آمد، انقلاب ها معمولا آگاهی را در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... برای جامعه به ارمغان می آورند.
مصر از دوران جمال عبدالناصر به هم زیستی با رژیم صهیونیستی مجبور بود اما پس از ترور سادات و به قدرت رسیدن مبارک فضای کشور مبهم و تاریک شد و دیکتاتوری به شدت افزایش پیدا کرد و بسیاری از رهبران اخوان المسلمین به زندان رفتند در این مقطع با وقوع بیداری اسلامی در منطقه، آگاهی نسبی افزایش یافت و طبیعی است که مصر نیز از آن بی بهره نماند؛ به ویژه اینکه مصر انقلاب خود را به پایان نرساند.
انقلاب مصر از نوع نرم است به این معنی که وقتی مردم نتوانستند تمام نهادها را واژگون کنند و به طور مثال ارتش پابرجا ماند؛ مردم هم اعلام کردند که انقلاب مصر پایان نیافته است و این مسیر استمرار دارد و باید اعتراف کرد که بنیانگذاران انقلاب تا اندازه ای در ناتمام ماندن آن دخیل هستند، آنهاگمان نمی کردند بتوان انقلاب را بیش از این ادامه داد، به همین دلیل خواستند حکومت را در دست گرفته و در مرحله بعد، ارتش را در خود هضم کنند؛ این بود که ارتش در کنار حکومت فعلی، بدون تغییر باقی ماند؛ اما جامعه همچنان متلاطم است و مردم در میدان التحریر جمع می شوند.
در این مقطع محمد مرسی که ریاست جمهوری این انقلاب نرم را بر عهده گرفته است با برگزاری همه پرسی قانون اساسی به دو هدف دست خواهد یافت، اول اینکه در سطح داخلی و بین المللی مشخص و آشکار شود که انقلاب مردم مصر با رویکرد اسلامی بوده است و دوم اینکه پشتوانه آرای مردمی خود را به رخ رقبای سیاسی بکشاند.
اگرچه مصر دارای تنوع جمعیتی زیادی از مسیحیت، مسلمانان اهل سنت و شیعه است اما حدود هشتاد درصد مردم مصر را مسلمانان تشکیل می دهند که تقریبا اخوان المسلمین را پذیرفته اند و برخلاف نظر احزاب سکولار و لیبرال یا جبهه نجات ملی به این قانون اساسی رای خواهند داد و شریعت اسلام از نوع اخوان المسلمین را در مصر، جاری می کنند.
آنچه اهمیت دارد تلاش مرسی برای ایجاد خط اسلامی در مصر و تقویت آن است که با برگزاری همه پرسی و پشتوانه آرای مردمی خواهد توانست ضمن ایجاد چنین خطی آن را حفظ و تقویت کند.
هرچند مصر به دلیل مشکلات اقتصادی توان مقابله با رژیم صهیونیستی و سیاستهای وهابی عربستان را به صورت قاطع ندارد ولی محمد مرسی تلاش دارد به صورت فرسایشی در برابر هجمه آنان ایستادگی کند تا انقلاب نرم مردم مصر به ثمر بنشیند.
قرار دادن اسلام به عنوان منبع قانونگذاری در مصر از یک سو پشتوانه مردمی محمد مرسی را تقویت خواهد کرد و از سوی دیگر می تواند زمینه حرکت مصر به سمت خاکریز مقاومت باشد.
بخشایش اردستانی کارشناس مسائل بین الملل می گوید: مصر به تدریج به جبهه مقاومت خواهد پیوست، عملکرد مرسی در این مورد تاکنون با تاخیر همراه بوده است به دلایل متفاوت از جمله اینکه حدود دو میلیون مصری در عربستان سعودی هستند و مرسی تلاش می کرد کمک مالی عربستان به مصر قطع نشود؛ آمریکا نیز سالانه حدود دو میلیارد دلار به آنها کمک می کند. علاوه بر این موارد، در مسایل سوریه با ایران اختلاف دارد اما مسایل اخیر نشان می دهند مصر به تدریج به جبهه مقاومت می پیوندد.
وی می افزاید: حرف مرسی در همه پرسی و بیانیه صادر شده در حقیقت این بود که از این پس دادستان ها و قوه قضاییه نمی توانند، در لغو پارلمان و انتخابات تاثیر داشته باشند. لیبرال ها، ارتش و آمریکایی ها علاقه داشتند از طریق دادگاه عالی، انتخابات را لغو کنند و همه پرسی انجام نگیرد تا هیات موسسان جدید شکل گرفته و قانون اساسی جدید نوشته شود؛ اما مرسی از همین فضا به خوبی استفاده کرد و با دعوت از مردم برای حمایت از همه پرسی و جلسه با مخالفان مانند البرادعی و دیگران نقش رای مردمی را در این عرصه به اثبات رساند.
قانون اساسی جدید، شریعت اسلام را منبع قانون گذاری در مصر تعیین کرده است و به نظر می رسد اکثر مخالفت های موجود با این همه پرسی قبل از برگزاری و طرح تخلفات گسترده برای زیر سوال بردن نتایج همه پرسی به دلیل مخالفت با اسلامی شدن قوانین کشور مصر است، اگرچه برخی مواد دیگر این قانون اساسی جای بحث و بررسی دارد ولی مخالفت های گسترده در سطح احزاب و گروه های سیاسی به دلیل مذکور صورت می گیرد.
این در حالی است که در زمان ایجاد اختلافات، آگاهی نیز خود به خود به وجود خواهد آمد، انقلاب ها معمولا آگاهی را در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... برای جامعه به ارمغان می آورند.
مصر از دوران جمال عبدالناصر به هم زیستی با رژیم صهیونیستی مجبور بود اما پس از ترور سادات و به قدرت رسیدن مبارک فضای کشور مبهم و تاریک شد و دیکتاتوری به شدت افزایش پیدا کرد و بسیاری از رهبران اخوان المسلمین به زندان رفتند در این مقطع با وقوع بیداری اسلامی در منطقه، آگاهی نسبی افزایش یافت و طبیعی است که مصر نیز از آن بی بهره نماند؛ به ویژه اینکه مصر انقلاب خود را به پایان نرساند.
انقلاب مصر از نوع نرم است به این معنی که وقتی مردم نتوانستند تمام نهادها را واژگون کنند و به طور مثال ارتش پابرجا ماند؛ مردم هم اعلام کردند که انقلاب مصر پایان نیافته است و این مسیر استمرار دارد و باید اعتراف کرد که بنیانگذاران انقلاب تا اندازه ای در ناتمام ماندن آن دخیل هستند، آنهاگمان نمی کردند بتوان انقلاب را بیش از این ادامه داد، به همین دلیل خواستند حکومت را در دست گرفته و در مرحله بعد، ارتش را در خود هضم کنند؛ این بود که ارتش در کنار حکومت فعلی، بدون تغییر باقی ماند؛ اما جامعه همچنان متلاطم است و مردم در میدان التحریر جمع می شوند.
در این مقطع محمد مرسی که ریاست جمهوری این انقلاب نرم را بر عهده گرفته است با برگزاری همه پرسی قانون اساسی به دو هدف دست خواهد یافت، اول اینکه در سطح داخلی و بین المللی مشخص و آشکار شود که انقلاب مردم مصر با رویکرد اسلامی بوده است و دوم اینکه پشتوانه آرای مردمی خود را به رخ رقبای سیاسی بکشاند.
اگرچه مصر دارای تنوع جمعیتی زیادی از مسیحیت، مسلمانان اهل سنت و شیعه است اما حدود هشتاد درصد مردم مصر را مسلمانان تشکیل می دهند که تقریبا اخوان المسلمین را پذیرفته اند و برخلاف نظر احزاب سکولار و لیبرال یا جبهه نجات ملی به این قانون اساسی رای خواهند داد و شریعت اسلام از نوع اخوان المسلمین را در مصر، جاری می کنند.
آنچه اهمیت دارد تلاش مرسی برای ایجاد خط اسلامی در مصر و تقویت آن است که با برگزاری همه پرسی و پشتوانه آرای مردمی خواهد توانست ضمن ایجاد چنین خطی آن را حفظ و تقویت کند.
هرچند مصر به دلیل مشکلات اقتصادی توان مقابله با رژیم صهیونیستی و سیاستهای وهابی عربستان را به صورت قاطع ندارد ولی محمد مرسی تلاش دارد به صورت فرسایشی در برابر هجمه آنان ایستادگی کند تا انقلاب نرم مردم مصر به ثمر بنشیند.
قرار دادن اسلام به عنوان منبع قانونگذاری در مصر از یک سو پشتوانه مردمی محمد مرسی را تقویت خواهد کرد و از سوی دیگر می تواند زمینه حرکت مصر به سمت خاکریز مقاومت باشد.
بخشایش اردستانی کارشناس مسائل بین الملل می گوید: مصر به تدریج به جبهه مقاومت خواهد پیوست، عملکرد مرسی در این مورد تاکنون با تاخیر همراه بوده است به دلایل متفاوت از جمله اینکه حدود دو میلیون مصری در عربستان سعودی هستند و مرسی تلاش می کرد کمک مالی عربستان به مصر قطع نشود؛ آمریکا نیز سالانه حدود دو میلیارد دلار به آنها کمک می کند. علاوه بر این موارد، در مسایل سوریه با ایران اختلاف دارد اما مسایل اخیر نشان می دهند مصر به تدریج به جبهه مقاومت می پیوندد.
وی می افزاید: حرف مرسی در همه پرسی و بیانیه صادر شده در حقیقت این بود که از این پس دادستان ها و قوه قضاییه نمی توانند، در لغو پارلمان و انتخابات تاثیر داشته باشند. لیبرال ها، ارتش و آمریکایی ها علاقه داشتند از طریق دادگاه عالی، انتخابات را لغو کنند و همه پرسی انجام نگیرد تا هیات موسسان جدید شکل گرفته و قانون اساسی جدید نوشته شود؛ اما مرسی از همین فضا به خوبی استفاده کرد و با دعوت از مردم برای حمایت از همه پرسی و جلسه با مخالفان مانند البرادعی و دیگران نقش رای مردمی را در این عرصه به اثبات رساند.