مجتبی جلال زاده تعارض موجود بین ایران و آمریکا را یک تعارض ساختاری و هویتی دانست و گفت: در ذات کنش گری در سپر سیاست خارجی، ایران و آمریکا با یکدیگر دارای تضاد منافع هستند. ادبیاتی که در سیاست خارجی دو کشور شکل گرفته است نشانگر این تضاد و تخاصم است زیرا در ادبیات ایران، آمریکا به عنوان شیطان بزرگ شناخته می شود و در ادبیات آمریکا نیز ایران به عنوان محور شرارت و نظائر آن شناخته می شود.
وی در عین حال وجود ادبیات دشمن پنداری بین ایران و آمریکا را مانع تداوم گفتگوها بین دو کشور ندانست و اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب فرمودند مذاکره با دشمن به معنی سازش نیست.
این کارشناس مسائل بین الملل از پایبندی ایران به مذاکرات هسته ای گفت و بیان کرد: البته به طور حتم ایران به مذاکره ای پایبند است که برای کشورمان عزت داشته باشد و مذاکره برای مذاکره جایگاهی در کشورمان ندارد. وقتی رفتار کشورهای پنج به علاوه یک را با ایران مقایسه می کنید، متوجه می شوید ایران عملگرایانه تر به عرصه مذاکرات پا گذشته است و از زمان برجام تا کنون به تعهدات خود عمل کرده است.
وی با تصریح بر اینکه غربی ها بر خلاف اعلام خود، بر متن مذاکرات تمرکزی ندارند، اشاره کرد: آن ها به جای ارائه راهکار بیشتر به دنبال بازی وقت کشی هستند. به نظر می رسد با توجه به تعارضات دیدگاهی به دلیل اختلافات عمیق، مذاکرات تداوم نداشته باشد.
جلال زاده با بیان اینکه آمریکا در مذکرات هسته ای مطالبات زیاده خواهانه دارد، گفت: آمریکایی ها رفع تحریم ها و بازگشت شان به برجام را منوط به رفع و حل یکسری مسائل فرابرجام می دانند.
این کارشناس مسائل بین الملل درباره دلایل طولانی شدن مذاکرات هسته ای تصریح کرد: عدم تلاش و نبود خواست واقعی از سوی غربی ها برای سر و سامان دادن به پرونده هسته ای ایران و طرح بخش های فرابرجامی در مذاکرت دو عامل اصلی در کند شدن بود.
وی آمریکا را ضد ساختار نهادها و سازمان های بین الملل دانست و ابراز کرد: سازمان ملل در خاک آمریکا شکل گرفت اما این کشور عضو جامعه ملل نشدند و در حقیقت آن ها کاملا حقوق بین الملل گریز هستند.
جلال زاده در تبیین اهداف غرب از مذاکرات هسته ای اظهار کرد: آنها قصد دارند مذاکرت هسته ای را به عنوان اهرم فشار بر جمهوری اسلامی ایران اعمال کنند تا به اهداف خود دست یابند. این اهرم فشار در چند مدل خود را نشان می دهد که یکی از آن ها تاثیرگذاری بر فضای اقتصاد داخل ایران است و این کار را با افزایش قیمت نرخ ارز انجام می دهند تا گروه های صنفی را برای کشیدن به خیابان تحریک کنند.
فرشید باقریان استاد دانشگاه هم معتقد است: سیاست خارجی رئالیسمی که در قامت نئولیبرالیسم توسط آمریکا پیگیری می شود، هیچ تعهدی به هیچ کشور و نهادی در دنیا ندارد.
باقریان خود را یکی از مخالفین ازلی و ابدلی برجام عنوان کرد و گفت: برجام را به عنوان یک تهدید امنیت ملی می دانم و به طور قطع امضای برجام یک اشتباه محسوب می شود.
وی نه ایران و نه آمریکا را زیاده خواه ندانست و اظهار کرد: مشکلات بین ایران و آمریکا مشکلات استفهامی است؛ مشترکات دو کشور لفظی است. به عنوان مثال سپاه پاسداران که ارتش حافظ امنیت و تمامیت ارضی کشور محسوب می شود از نظر آمریکایی ها یک گروهک تروریستی است و این یکی از مشکلات استفهامی است. بنابراین وقتی مشکلات استفهامی در قالب لغات و الفاظ به بیراهه کشیده می شود به هیچ عنوان نمی توانیم به یک توافق جامع دست یابیم.
این کارشناس مسائل بین الملل به تحریم های کاتسا اشاره و بیان کرد: بر اساس این قانون، آمریکا ایران را به عنوان طرف متخاصم می شناسد و در واقع ایران در حال جنگ با آمریکا است. در چنین شرایطی نباید انتظار داشته باشیم از میز مذاکره با پنج به علاوه یک با نتیجه بیرون بیاییم. بنابراین نخست باید مسئله تخاصم بین کشورمان و آمریکا را حل کنیم زیرا اساسا تعارض ایران با آمریکا ذاتی است و قوانین آمریکا ایران را متخاصم تلقی می کند و تا این مشکلات استفهامی حل نشود نمی توانیم به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای را انتظار داشته باشیم.
وی ضمن اشاره به این موضوع که وزارت خارجه کشورمان تمام کننده سیاست خارجی ایران نیست، ابراز کرد: نظام موسس در حوزه سیاست خارجی تصمیم گیر است اما وزارت خارجه وظیفه خود را باید انجام دهد. در حقیقت علی رغم اینکه مذاکرات به نتیجه نمی رسد اما وزارت خارجه به مذاکرت ادامه می دهد چون اساسا وظیفه آنها این است و برای آن حقوق می گیرند. این سیاست در آمریکا نیز وجود دارد.
باقریان با اذعان به اینکه در حوزه رسانه در مسئله مذاکرات هسته ای باخته ایم در عین حال بیان کرد: بدون تردید در حوزه های دیگر برنده هستیم. به عنوان مثال یکی از اقداماتی که ایران خواهان آن بود و موفق نیز شد جدا کردن مسئله روسیه از برجام بود.
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان این موضوع که تعهدی در دنیا وجود ندارد که آمریکا به آن پایبند نباشد، اظهار کرد: سیاست خارجی رئالیسمی که در قامت نئولیبرالیسم توسط آمریکا پیگیری می شود، هیچ تعهدی به هیچ کشور و نهادی در دنیا ندارد و اساسا سیاست خارجی این کشور هیچ پایبندی و اخلاقی ندارد. در چنین شرایطی ایران با برجام به تعبیری به دنبال گوشت خوک حلال است و قطعا چنین چیزی وجود ندارد.
