حسن لاسجردی - نشست رؤسای جمهور سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در «سوچی» همزمان با آغاز دوره «پساداعش» در خاورمیانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
یکی از محورهای اصلی این نشست، ترسیم چشم‌انداز تحولات آینده سوریه است؛ تلاشی که طی چند سال گذشته با برگزاری چندین دور مذاکره طرفین درگیر در این چالش شروع شد و اینک به مرحله تعیین کننده رسیده است.
طی 6 سال گذشته فرآیند تحولات نظامی و سیاسی
در سوریه تغییرات قابل ملاحظه‌ای در چینش‌ها و ترکیبات منطقه‌ای ایجاد کرده است. به طور نمونه ترکیه، کشورهای عربی، امریکا و فرانسه با تشکیل محور غربی- عربی، طرح براندازی دولت بشاراسد را در پیش گرفتند و ایران، روسیه، عراق و نیروهای مقاومت نیز جبهه مخالف آنان را شکل دادند. تحولات یک سال گذشته و تضعیف جایگاه منطقه‌ای ترکیه، تحولات سیاسی در سوریه را وارد فاز جدیدی کرد و برآیند این تحولات، اینک،
زمینه شکل‌گیری همکاری و ائتلاف تازه ای را فراهم آورده است. در این میان، هرقدر که حضور ترامپ در پست ریاست جمهوری امریکا به جایگاه جهانی
این کشور ضربه زده است، حضور تأثیرگذار و معقول پوتین در صحنه مدیریت تحولات سیاست بین الملل موجب شده تا روسیه در مسیر افزایش اعتبار جهانی قرار گیرد و کشور ذی‌نفوذ تلقی شود. میزبانی پوتین در مذاکرات «سوچی»،
عامل مؤثری در افزایش وزن و اعتبار این نشست است و بر ضریب اطمینان
به عملی شدن توافق های حاضران می‌افزاید. روحانی نیز به عنوان رئیس جمهور کشوری که نقش کلیدی در مبارزه با داعش و نابودی این حکومت تروریستی داشته؛ در مذاکرات، حضوری تأثیرگذار دارد و خواهد کوشید با تکیه بر تفاهم
و همکاری متقابل، منافع ملی کشورمان را تأمین و تضمین نماید. ترکیه هم برای احیای پایگاه منطقه‌ای خود و مشارکت در طراحی خاورمیانه جدید ، از انگیزه کافی برای همگرایی با روسیه و ایران برخوردار است و اردوغان، سوای اختلاف نظرهای احتمالی منعطف با دو کشور دیگر در زمینه مسائلی نظیر فرجام اسد،
به نظر می‌رسد در کلیات توافق، همراه و همگام پوتین و روحانی شود. در واقع؛ مذاکرات رؤسای جمهور سه کشور، در شرایطی انجام می‌شود که پایان حکومت داعش و تضعیف نیروهای تکفیری و تروریستی در منطقه، مبنایی جدید از همکاری‌ها را شکل داده
و فضای منطقه را به سمت بلوک‌بندی‌های جدید سوق خواهد داد.
همزمان با نتایج قابل توجه اجلاس «سوچی»، این نشست نیز مانند نشست‌های دیگر با چالش‌هایی همراه خواهد بود که نه از درون ، بلکه از بیرون نشأت می گیرد. برخی قدرت های خارجی خارج از منطقه و شماری از کشورهای منطقه مانند عربستان برای شکل دهی خاورمیانه مطلوب خود ، الگویی را در ذهن دارند که مغایر توافق های سه کشور در مذاکرات «سوچی» خواهد بود. براین اساس؛ دور از انتظار نیست که اتحادی غربی – عربی از ظرفیت های خود برای سنگ‌اندازی در اهداف مذاکره «سوچی» استفاده کنند و به این ترتیب، هماورد دیگری
در منطقه آغاز خواهد شد که با توجه به نتیجه نبردی مشابه در دوره داعش، می‌توان پیش‌بینی کرد که بازیگران اصلی کنونی منطقه ، در آینده هم از توان رقابتی
قابل ملاحظه ای برخوردار باشند.
یکی از محورهای اصلی این نشست، ترسیم چشم‌انداز تحولات آینده سوریه است؛ تلاشی که طی چند سال گذشته با برگزاری چندین دور مذاکره طرفین درگیر در این چالش شروع شد و اینک به مرحله تعیین کننده رسیده است.
طی 6 سال گذشته فرآیند تحولات نظامی و سیاسی
در سوریه تغییرات قابل ملاحظه‌ای در چینش‌ها و ترکیبات منطقه‌ای ایجاد کرده است. به طور نمونه ترکیه، کشورهای عربی، امریکا و فرانسه با تشکیل محور غربی- عربی، طرح براندازی دولت بشاراسد را در پیش گرفتند و ایران، روسیه، عراق و نیروهای مقاومت نیز جبهه مخالف آنان را شکل دادند. تحولات یک سال گذشته و تضعیف جایگاه منطقه‌ای ترکیه، تحولات سیاسی در سوریه را وارد فاز جدیدی کرد و برآیند این تحولات، اینک،
زمینه شکل‌گیری همکاری و ائتلاف تازه ای را فراهم آورده است. در این میان، هرقدر که حضور ترامپ در پست ریاست جمهوری امریکا به جایگاه جهانی
این کشور ضربه زده است، حضور تأثیرگذار و معقول پوتین در صحنه مدیریت تحولات سیاست بین الملل موجب شده تا روسیه در مسیر افزایش اعتبار جهانی قرار گیرد و کشور ذی‌نفوذ تلقی شود. میزبانی پوتین در مذاکرات «سوچی»،
عامل مؤثری در افزایش وزن و اعتبار این نشست است و بر ضریب اطمینان
به عملی شدن توافق های حاضران می‌افزاید. روحانی نیز به عنوان رئیس جمهور کشوری که نقش کلیدی در مبارزه با داعش و نابودی این حکومت تروریستی داشته؛ در مذاکرات، حضوری تأثیرگذار دارد و خواهد کوشید با تکیه بر تفاهم
و همکاری متقابل، منافع ملی کشورمان را تأمین و تضمین نماید. ترکیه هم برای احیای پایگاه منطقه‌ای خود و مشارکت در طراحی خاورمیانه جدید ، از انگیزه کافی برای همگرایی با روسیه و ایران برخوردار است و اردوغان، سوای اختلاف نظرهای احتمالی منعطف با دو کشور دیگر در زمینه مسائلی نظیر فرجام اسد،
به نظر می‌رسد در کلیات توافق، همراه و همگام پوتین و روحانی شود. در واقع؛ مذاکرات رؤسای جمهور سه کشور، در شرایطی انجام می‌شود که پایان حکومت داعش و تضعیف نیروهای تکفیری و تروریستی در منطقه، مبنایی جدید از همکاری‌ها را شکل داده
و فضای منطقه را به سمت بلوک‌بندی‌های جدید سوق خواهد داد.
همزمان با نتایج قابل توجه اجلاس «سوچی»، این نشست نیز مانند نشست‌های دیگر با چالش‌هایی همراه خواهد بود که نه از درون ، بلکه از بیرون نشأت می گیرد. برخی قدرت های خارجی خارج از منطقه و شماری از کشورهای منطقه مانند عربستان برای شکل دهی خاورمیانه مطلوب خود ، الگویی را در ذهن دارند که مغایر توافق های سه کشور در مذاکرات «سوچی» خواهد بود. براین اساس؛ دور از انتظار نیست که اتحادی غربی – عربی از ظرفیت های خود برای سنگ‌اندازی در اهداف مذاکره «سوچی» استفاده کنند و به این ترتیب، هماورد دیگری
در منطقه آغاز خواهد شد که با توجه به نتیجه نبردی مشابه در دوره داعش، می‌توان پیش‌بینی کرد که بازیگران اصلی کنونی منطقه ، در آینده هم از توان رقابتی
قابل ملاحظه ای برخوردار باشند.