ابتدا بفرمایید که چه عواملی باعث شده که مطبوعات مکتوب به سمت فضای آنلاین روی بیاورند؟
آنلاین‌شدن مطبوعات، متأثر از فضای فناوری است. در حال حاضر زیرساخت‌های بهره‌گیری از صنعت دیجیتال و فضای وب، بسیار فراهم است و راه‌های وصول به آن راحت است و از این رو، عرصه اطلاع رسانی و مطبوعات که یکی از دل‌مشغولی‌های جوامع بشری است به این سمت سوق پیدا کرده است. فضای آنلاین، هم جاذبه‌های تکنیکی و جاذبه‌های به اصطلاح مدرن را فراهم کرده است و هم اینکه هزینه انتقال مفاهیم را پایین آورده است و با سرعت بسیار بالایی هم انجام می‌گیرد. این همان چیزی است که مطبوعات از گذشته به دنبال آن بودند؛ یعنی عرصه دیجیتال، سرعت انتقال مفاهیم به مخاطب را خیلی بالا برده است. لذا روی‌آوردن به این فضا، یک امری طبیعی و به نظر من یک انتخاب آگاهانه است.
شبکه‌های اجتماعی را تا چه میزان در این روند دخیل می‌دانید؟
با توجه به ورود سیستم‌های موبایل مدرن که دسترسی به وسایل ارتباطی را تسهیل کرده‌اند و همچنین نرم‌افزارها و برنامه‌هایی که به تعبیر بنده، به زندگی شخصی و حیطه فردی افراد، پر و بال می‌دهند، را دارد خیلی پرو بال می‌دهد، به همین جهت شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته‌اند. از طرفی دیگر، دسترسی به این شبکه‌ها راحت است و چه از نظر مالی و تکنیکی و چه از نظر تنوع محصول و حیطه انتخاب، دست افراد را باز می‌گذارند.
با توجه به آنچه که اشاره کردید، ارزیابی شما از وضعیت فعلی مطبوعات مکتوب در کشور ما چیست؟
با توجه به دسترسی‌هایی که عرض شد، به نظر می‌رسد که در مجموع نگاه به مطبوعات کاغذی مقداری کم‌رنگ شده است؛ اما خب طبیعتا افراد سنتی و نسل‌های گذشته، همچنان دوست دارند کاغذ را لمس کنند و با حس عینی، مطالب را دنبال کنند. همچنین، نسل گذشته شاید آنچنان با تکنیک‌های جدید آشنا نباشد یا بر حسب عادت همچنان به مطبوعات کاغذی علاقه داشته باشند. در کل می‌توان گفت که حرکت مطبوعات ما، به سمت و سوی آنلاین‌شدن است.
به نظر شما، شبکه‌های اجتماعی و به طور کلی، فضای آنلاین چه آسیب‌هایی را در بعد اطلاع‌رسانی ممکن است بر جای بگذارد؟ آیا موضوع انتقال سریع اخبار و اطلاعات، کیفیت را فدای سرعت نکرده است؟
بله، همین‌طور است. در خصوص آسیب‌شناسی رسانه‌های آنلاین و شبکه‌های مجازی باید گفت که مهم‌ترین موضوع، وفوری است که شاهد آن هستیم. به جهت دسترسی‌های راحت و تکثری که در این فضا وجود دارد، پیداکردن و جدا‌کردن خبر درست از نادرست دشوار است. نکته بعد این است که همه افراد، خود مرکز خبر هستند؛ یعنی همه در قالب شهروند خبرنگار فعالیت می‌کنند، چون همه به این فضا دسترسی دارند و هرکس می‌تواند مطالب خود را به اشتراک بگذارد. با این توصیف، منبع معتبر خبر یا کیفیت و صحتی که شما به آن اشاره کردید از بین می‌رود. نکته بعدی، بحث‌های مربوط به رعایت شئونات یا رعایت اخلاقیات و استانداردهای حرفه‌ای است. از آنجایی که افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، دارای توقعات گوناگون، سطح دانش متفاوت، خلق و خوی متفاوت و ویژگی‌های متفاوتی هستند، لذا ما دچار یک سردرگمی در خصوص اخبار و اطلاعاتی که ارائه می‌شود، هستیم. موضوعی که شاید خیلی مهم باشد این است که شبکه‌های اجتماعی، امروزه نقش بسیار مهمی را در رهبری و هدایت افکار عمومی ایفا می‌کنند و از نقش منابع رسمی قدرت یا حوزه‌های قدرت رسمی، کاسته‌اند. لذا شما می‌بینید که بحران‌ها، تجمعات، اعتراضات و کمپین‌های مختلفی که به وقوع می‌پیوندند، هیچ ربطی به دولت‌ها و منابع رسمی قدرت ندارد، بلکه توسط شبکه‌های اجتماعی مدیریت می‌شوند. در مجموع با توجه به شیوع این رسانه‌ها، به نظر می‌رسد که در آینده، نظم جوامع، که دولت‌ها ظرف چند قرن برای ایجاد آن تلاش کرده بودند، با بی نظمی مواجه می‌شوند. درواقع این تکثر، وفور، بی‌ضابطه‌بودن و نداشتن مبادی مشترک برای ارائه خبر و تحلیل، در گذر زمان جوامع را دچار بی‌نظمی اجتماعی می‌کند.
پیش‌بینی شما از آینده رسانه‌های مکتوب یا کاغذی چگونه است؟
هر صنعتی، نقطه صفر و صد دارد. به نظر می‌رسد که در حال حاضر، همه تلاش مطبوعات، شبکه‌های مجازی و رسانه‌های آنلاین، مبتنی بر ارائه محصول به روش‌های مختلف به مخاطب است. به نظر می‌رسد که جوامع صنعتی تلاش می‌کنند که شبکه‌های ارتباطی اجتماعی را تقویت کنند و بتوانند روز به روز، برنامه‌ها و نسخه‌های جدید ارائه کنند و تا جایی که می‌توانند، آدم‌ها را به طرف فردگرایی و دنیای شخصی بکشانند تا بتوانند محصولات خودشان را ارائه کنند. لذا با توجه به این موضوع، هر کشوری که می‌خواهد در این فضا سرمایه‌گذاری یا خودش را حفظ کند، باید این امکانات و تشکیلات را به گونه‌ای ایجاد کند که به درستی پاسخگوی مخاطب خود باشند.
رسانه‌های مکتوب حفظ می‌شوند؟
رسانه‌های مکتوب هم حفظ می‌شوند. حداقل این است که برای مدت قابل قبولی حفظ می‌شوند. چون نسلی که با رسانه‌های مکتوب بزرگ شده‌اند، هنوز حضور دارند و به این رسانه‌ها علاقه دارند، بنابراین تا این نسل هستند، این رسانه‌ها هم مورد توجه هستند؛ مگر اینکه نسل‌ها عوض بشوند و مزاج افراد تغییر کند که در آن صورت، رسانه‌های مکتوب دیگر جذابیت کمتری خواهند داشت. البته با توجه به بحث‌های مربوط به سندسازی یا آرشیو و مسائلی از این قبیل، رسانه‌های مکتوب حذف نمی‌شوند، بلکه تلاش می‌شود که آنها، کم حجم یا به داده‌های قابل استناد تبدیل شوند.
