حمیدرضا ترقی- از دیدار ارزشمند و پرمحتوای راهبردی شورای عالی انقلاب فرهنگی با مقام معظم رهبری در شماره قبل به پیوست فرهنگ اشاراتی داشتیم نظر به اهمیت موضوع فرهنگ و آثار و تبعات آن در نسل جوان کشورمان باید به راهبردهای مقام معظم رهبری بیشتر پرداخته شود.

دین دولتی و دولت دینی

موضوع دین دولتی از جمله تئوریهای اصلاح‌طلبان سکولاراست که برای دین‌زدایی از حکومت و ایجاد مانع در ایفای نقش حداکثری دین در حکومت در ادبیات سیاسی و فرهنگی کشور مطرح شد.

*یکی از خطراتی که ساحت دین را تهدید می‌کند، دولتی شدن دین است.

*حکومت حق ندارد قرائت خاصی از اسلام را به اجبار بر مردم تحمیل کند.

از جمله دیدگاههایی است که از زبان اصلاح‌طلبان و معرفی کنندگان دین در طی دهه گذشته مطرح شده است دولت یازدهم با طرح خصوصی سازی فرهنگ در کشور از زاویه دیگری به موضوع فرهنگ نگریسته که اگر چه در ظاهر با پرهیز از دولتی شدن دین تفاوت دارد ولی در واقع نوعی کنار کشیدن دولت از عرصه فرهنگ به عنوان یک امر حاکمیتی است.

اظهاراتی از قبیل واگذاری صدور مجوزها و سلب مسئولیت دولت از خوددر باره ممیزی آثار فرهنگی و هنری نیز نشانه‌هایی از این موضع اشتباه دولت در عرصه فرهنگ است.

البته درست است که وقتی دولتی دینی است،نباید هر نقطه ضعفی در کارگزاران آن را به حساب دین گذاشت. نباید بیکاری و تورم موجود در کشور اسلامی را به حساب اسلام ودین گذاشت.

درست است که ممکن است بعضی از مردم فشار اقتصادی ناشی از تورم را به حساب اسلام بگذارند و ازاسلام و دین ناراحت شوند. ولی واقعیت این است که این ضعف‌های کارآمدی هیچ ربطی به اسلام و دین ندارد و یا به تعبیر بهتر در اثر بی توجهی و عدم رعایت ارزشهای دینی است که این مشکلات بوجود آمده.

رهبر معظم انقلاب اسلامی با تاکید بر مسئولیت شرعی دولت در قبال دین مردم در دیدار با شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند:

«بعضی‌ها با عنوان کردن «دین دولتی» و «فرهنگ دولتی» می‌خواهند نظارت دولت را محدود کنند و تخریب کنند و به اصطلاح یک انگ غلطی و مخالفتی به آن بزنند که آقا، اینها می‌خواهند دین را دولتی کنند. فرهنگ را دولتی کنند این حرفها یعنی چه؟ دولت یعنی، دین دولتی هیچ فرقی ندارد. دولت جزء مردم است، دین دولتی یعنی دین مردمی، همان دینی که مردم دارند، دولت هم همان دین ما دارد.»19/9/92

این جمله معظم له چند نکته مهم دارد:

1- هدف طراحان «دین دولتی» محدود کردن نظارت دولت بر فرهنگ جامعه است

2- مقصد طراحان دین دولتی این است که نقش دولت در فرهنگ را تخریب کنند

3- اگر دولت مردمی است و منتخب مردم است باید همان دین مردم راترویج کند.

دولت پرتوان ترین در ترویج فضایل دینی

اگر در جامعه اسلامی همه نخبگان و تاثیرگذاران اجتماعی باید فضائل و ارزشهای دینی را ترویج کنند دولت اسلامی طبق بند1 اصل سوم قانون اساسی، موظف به ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی است.

بنابر این تلقی سلب مسئولیت دولت از فرهنگ و ارزشهای دینی تلقی درستی نبوده و خلاف قانون اساسی است.

اینکه در مراسم سوگند، رئیس جمهور قسم می‌خورد که پاسدار حریم اسلام باشد به این معنی نیست که کار شخصی انجام بدهد و فقط خود و خانواده‌اش را مشمول این پاسداری نماید و به جامعه زیر نظر خود توجهی نداشته و در قبال پاسداری از حریم اسلام و مردم احساس وظیفه ومسئولیت ننماید.

رهبر معظم انقلاب اسلامی برای روشن شدن موضوع به اقتصاد کشور و نقش دولت در اقتصاد اشاره نمودند که مفهوم خصوصی سازی اقتصاد عدم نظارت و سیاستگذاری دولت در اقتصاد نیست.

اقتصاد باید به مردم متکی باشد و از ظرفیت‌های مردمی استفاده کند ولی دولت اگر رها کند و نظارت و کنترل خود را بردارد اقتصاد کشور هم به هم می‌خورد. بنابر این در حوزه فرهنگ این نقش قطعاً پررنگ‌تر باید باشد زیرادر حوزه فرهنگی به علت فقدان سودآوری مثل اقتصاد نمی‌توان روی خصوصی‌سازی حساب زیادی باز کرد و دولت باید جبران آن را بنماید.

چه قرائتی ازفرهنگ باید ترویج شود

وقتی مبنای عملکرد حکومت در نظام جمهوری اسلامی پذیرش قرائت امام و رهبری از دین است، همانطور که در سیاست نباید و نمی‌توان از قرائت‌های دیگر تبعیت کرد در اقتصاد و فرهنگ هم نباید قرائت‌های دیگر را ترویج و عملیاتی کرد.

نمی‌توان درسیاست به فقه سیاسی امام پایبند بود ولی در اقتصاد به فقه اقتصادی دیگری عمل کرد.

در سیاست به فقه سیاسی امام و رهبری پایبند بود ولی در فرهنگ به لیبرالیسم و تساهل پایبند بود. اینکه بعضی دولتی‌ها علیرغم اینکه نظام جمهوری اسلامی بر اساس پذیرش قرائت امام خمینی(ره) از دین شکل گرفته بدنبال فقه سیاسی مرحوم نائینی یا تساهل وتسامح فلان فقیه، اقتصاد لیبرالیستی فلان شخص هستند این نوعی التقاط در مدیریت و مبانی نظری مدیریت کشور است که موجب بروز مشکلات فراوانی می‌شود و بایدازآن پرهیز کرد. در فرهنگ هم لازم است دولتها ضمن توجه به هشدارهای مقام معظم رهبری تهاجم فرهنگی و رفع مظلومیت از فرهنگ و یگر هدایتهای معظم له را مورد دقت قرار دهند.