بنی‌صدر که رأی آورد و رئیس جمهور شد، کوشید پایه‌های قدرت خود را استحکام بخشد.
امام خمینی(ره) به او میدان داد تا ماهیت او برای مردم آشکار شود. از او حمایت می‌کرد اما هدایت نیز می‌کرد که مردم وظایف خود را بیابند. فرماندهی کل قوا را به او داد تا چهره‌اش برای نیروهای مسلح کاملاً شناخته شود. در حالی که بنی‌صدر تصور می‌کرد امام را فریب داده یا امام مجبور است خواسته‌های وی را برآورده سازد. وی سپس با تأسیس دفتر هماهنگی همکاری‌های مردم با رئیس جمهور، کوشید اکثریت مجلس شورای اسلامی را به دست آورد و نگذارد حزب جمهوری و جامعه روحانیت در مجلس اکثریت را بدست آورد.ترفندهای گوناگونی را اجرا کرد ولی نتوانست موفق شود و فقط چند نفر از همراهان او به مجلس اول راه یافتند.بنی‌صدر در جبران این شکست تلاش کرد نخست وزیری را که امور اجرایی کشور به دستش بود از یارانش بگمارد.او می‌خواست سلامتیان یا خانم سودابه شریفی را نخست وزیر کند، ولی متوجه شد که امام رضایتی ندارد و مجلس به این افراد رأی نمی‌دهد. بناچار با سران حزب که اکثریت مجلس را اداره می‌کرد، وارد مذاکره شد تا با امتیازدهی از جمله چند وزیر، فرد دلخواه خود را به حزب تحمیل نماید. ولی حزب مخالفت کرد سپس مذاکره با بنی‌صدر برای اینکه چه کسی نخست وزیر شود، شروع شد؛ چون به هر حال طبق قانون باید نخست وزیر را رئیس جمهور به مجلس معرفی می‌کرد.در شورای مرکزی حزب موضوع مطرح شد. افراد مورد نظر حزب، جلال الدین فارسی، سید مصطفی میرسلیم و محمد علی رجایی بودند. دو سه نفر دیگر مثل آقای زواره‌ای نیز نام برده شدند ولی توافقی روی آنها نبود.بنی‌صدر با هر سه نامزد مخالفت کرد و چون حزب هم محکم ایستادگی کرد و با افراد او به‌شدت مخالفت کرد؛ از بین سه نفر مطرح به آقای میرسلیم اظهار تمایل نمود گرچه نارضایتی خود را از او نیز بیان کرد.آقای مهندس میرسلیم از طرف حزب و شهید آیت‌الله بهشتی، مأموریت یافته بود با بنی‌صدر مخالفت جدی مثل شهید آیت و مرحوم زواره‌ای نداشته باشد، و مدارا کند تا بهرحال روابط ضروری با رئیس قوه مجریه کشور و حزب را اداره نماید و آقای میرسلیم توانست این مأموریت را با تدبیر انجام دهد.با اظهار تمایل اجباری بنی‌صدر موضوع در جلسه شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی به تاریخ جمعه 3/5/1359 در دفتر مرکزی حزب در سرچشمه، مطرح گردید. صورت مذاکرات این جلسه یکی از یادگارهای دوران انقلاب است که آن را در دفترچه‌ای نوشته‌ام.نظرات متفاوت اعضای شورای مرکزی و استدلال‌ها و چگونگی ارائه راهکارها، بسیار جالب و عبرت‌آموز است.اکنون که آقای مهندس سید مصطفی میرسلیم از سوی حزب مؤتلفه اسلامی نامزد ریاست جمهوری شده است؛ مروری بر آن جلسه تاریخی، سرشار از فایده‌های فراوان است. تذکر این است که این نگاه‌ها بر اساس شرایط آن دوره از نظام جمهوری اسلامی و انقلاب مطرح شده است و اکثر با نیت خیر بوده است و نباید آن مطالب را با فضای سیاسی امروز که 37 سال از آن جلسه می‌گذرد، سنجید.
*دکتر اسدالله بادامچیان – اردیبهشت 1396
صورت جلسه
شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی
جلسه با تلاوت آیات قرآن شروع شد.
دستور جلسه:
بررسی نخست وزیری
گزارش داده شد که پس از مذاکرات با رئیس جمهور در رد پیشنهادهای وی برای نخست وزیری او از بین سه نامزد مورد نظر حزب، آقایان رجایی، فارسی، میرسلیم بناچار با اظهار نارضایتی، آقای میرسلیم را می‌تواند بپذیرد.
بنابر این موضوع از طرف رئیس جمهور حل شده است. موضوع اصلی رأی مجلس است که بشتر به رجایی و فارسی تمایل دارد.
آقای عسکراولادی:
نمایندگان مجلس بر حسب وظیفه رأی می‌دهند. مانند رأی به دکتر آیت، بنی‌صدر خودش و همه افرادش و برخی از معممین مجلس مانند آقای حجتی با تمام قوا کوشیدند آیت رأی نیاورد. ولی او خوب حرف زد و عده کثیری را قانع کرد.
فضای مجلس با بنی‌صدر نیست. رأی دیروز مجلس به آیت، در واقع رأی منفی به بنی‌صدر بود. چنانچه آقای موسوی خوئینی‌ها در هنگام رأی گفت این رأی را علیرغم بنی‌صدر می‌دهم.
به‌نظرم اگر در باره نخست وزیری با نمایندگان خوب حرف بزنیم، رأی می‌دهند.
البته اگر فارسی یا رجایی معرفی شوند رأی بیشتری خواهند داشت و بعضی نماینده‌ها می‌گویند بنی صدر، فارسی را بهانه قرار داده است.
آقای هاشمی:
من مانند عسکراولادی فکر می‌کنم با مقداری تفاوت، مجلس به نظر من منطقی برخورد می‌کند. رأی مجلس به غضنفرپور(بنی صدری) کاملاً نشان داد که مجلس با سنجیدن مطالب منطقی برخورد می‌کند.
اکثریت نمایندگان می‌خواهند وجدان آنها و رضایت خدا بین خودشان و خدا را داشته باشند. یارمحمدی هم نمونه دیگری می‌تواند باشد.
من دیروز با عده زیادی از نمایندگان صحبت کردم عموم آنها فارسی و رجایی را بر میرسلیم مقدم میدانند به دلیل صلاحیت در برابر بنی‌صدر، اما پس از صحبت قانع می‌شوند من اگر خودم بخواهم رأی بدهم، 1-رجایی 2- میرسلیم 3- فارسی
میرسلیم بیشتر تعهد حزبی دارد تا فارسی و آقای رجایی که تعهد حزبی ندارد و می‌تواند بگوید من عضو حزب نیستم.
تدین و تعهد میرسلیم اگر از فارسی بیشتر نباشد کمتر نیست و در حد رجایی است.
مسئله این است که از نظر حزبی میرسلیم متعهد حزبی هستند و بنی‌صدر مخالف بود ولی حالا ناچار است و تسلیم اولین نظر حزب شده است و این محترمانه، تسلیم شدن بنی‌صدر است.
در این مرحله مسئله ما هماهنگی در سطح بالاست که بسیار مهم است.
بنی‌صدر دقیقاً گفته است که یا شما نخست وزیری را تشکیل بدهید و من اعلام می‌کنم که این کابینه، کابینه حزب جمهوری اسلامی است و من برای آن تعهدی ندارم.
در این‌صورت وضع اینطور می‌شود. طرفداران بنی‌صدر در مقابل نخست وزیر موضع می‌گیرند مخالفین هم در برابر نخست‌وزیر موضع دارند.
بنی‌صدر هم نق زدن را شروع می‌کند در نتیجه نخست وزیر نمی‌تواند کاری بکند و سقوط می‌کند.
ولی در مورد آقای میرسلیم، بنی‌صدر به ناچار قبول می‌کند البته او از میرسلیم هم ناراحتی دارد.
من نظرم این است فردا بعد از ظهر وکلا را دعوت کنیم با توضیحات بیش از نصف آراء را خواهیم داشت ما در مجلس می‌توانیم 24 ساعت بعد از معرفی نخست وزیر را تأیید کنیم.
آقای آیت:
از دید اولی، اگر الان میرسلیم معرفی شود رأی نمی‌آورد. فارسی هم نه از دید ما، بلکه از دیدی که 70 رأی آورد، رأی می‌آورد.
منتها مصلحت ما و مصلحت انقلاب و مملکت این است که بن‌بست پدید نیاید. و پیش کشیدن فارسی، به بن بست رساندن است.
در مورد میرسلیم او خوبست، بنی‌صدر هم که قبول کرده او را نمی‌شناسد و گول خورده است. مهم کارهای میرسلیم است. با وزرای او، آیا در باره وزرا با بنی‌صدر به نتیجه‌ای رسیده‌اید؟
در مجلس شکست شما شکست حزب و پیروزی شما پیروزی حزب است.
بنی‌صدر دست از کارشکنی برنخواهد داشت.
نظر من این است که با توافق مجلس شما انتخاب شوید و باید کوشید که رد نشوید.
آقای میرسلیم:
اطلاع که به من داده‌اند جو سیاسی مجلس رأی افراد سطح بالا به بنده است. اطرافیان بنی‌صدر نظر به رد من دارند آنها میرسلیم را یک راه حل تحمیلی میدانند و به بنی‌صدر می‌گویند قبول نکن و ما هم رأی نمی‌دهیم.
در باره وزرا گفته‌ام که قصد ما این است که کابینه یک دست داشته باشیم.
بنظرم افراد ضد بنی‌صدر نباشند، او بحثی نخواهد داشت.
آقای محمد هاشمی:
کشمکش بنی‌صدر و حزب اگر بر سر وزرا ادامه یابد مصلحت نیست.
دوشنبه مجلس بودم طرح بنی صدری‌ها این بود که وی نوبری را به مجلس معرفی کند و مجلس رد کند و او قیافه مظلوم بگیرد.
می‌گفتند فارسی مطرح نبود شما فارسی را مطرح کرده‌اید تا میرسلیم قبول شود.
آقای زواره‌ای:
مسائل مختلفی مطرح شد. وقتی میرسلیم نخست وزیر بشود، کابینه او کابینه حزب خواهد بود و ما باید به فکر پیروزی یا شکست حزب به فکر پیروزی و شکست انقلاب باشیم. اگر دولت موفق نشود شکست خط امام خواهد بود.
چرا کاری نکنیم که دولت حتماً موفق شود.
آیت‌الله بهشتی:
چند نکته:
1- ما زمینه اجتماعی را فراهم کرده‌ایم که اگر میرسلیم هم انتخاب شود بگوییم انتخاب حزب که فارسی بوده عملی نشده است. با بیانیه خود فارسی و حزب و مصاحبه من که پس از فارسی، رجایی بهتر است.
ما می‌توانیم جلوی تبلیغات خلاف واقع بنی‌صدر را بگیریم.
2- حزب می‌خواست فارسی را مطرح کند و بنی‌صدر نخواست، چون بر حسب قانون اساسی به هر حال باید نخست‌وزیر را رئیس جمهور معرفی کند و وزرا را تأیید نماید.
وقتی که رئیس جمهور نتوانست انتخاب حزب را بپذیرد و از نظر او میرسلیم قبول شده، حزب ایشان مسئول این کار است. و این ما هستیم که می‌توانیم بگوییم انتخاب بنی‌صدر را قبول کرده‌ایم.
3- آنچه مهم است و خیلی هم مهم است. مسئله کابینه است. اگر بنی‌صدر روی لیست وزراء مورد توافق ما، امضا گذاشت دیگر بعد از آن نمی‌تواند چیزی بگوید. و اگر حرفی بزند می‌توان گفت که پایبند قانون اساسی نیست.
نکته مهم این است:
مسئله سیاسی کاری را با سیاست داشتن قاطعی نکنید.
«سیاسی کاری» یعنی انسان آنچه مصلحت آرمانش نیست انجام دهد تا جمع‌آوری طرفدار و حفظ منافع بکند.
«سیاست داری» این است که واقعیت‌های موجود را در نظر گرفتن و با مصلحت آرمانی عمل کردن دولتی که سر کار می‌آید باید بتواند عمل کند. و اگر از اول با مقاومت منفی گسترده روبه‌رو شد بگویید چه باید بکند؟
طبع مدیریت این است که مدیریت حتی‌الامکان با مقاومت گسترده‌ای روبه‌رو نباشد. اگر بنی‌صدر موضع منفی غیر انزوایی بگیرد کار مشکل می‌شود.
آقای مشکینی، قاضی شرعی را به نیشابور فرستادند، اطرافیان آقای انصاری راد ، میدان حضور به او ندادند و هتاکی و هو کردند چنین قاضی چگونه می‌تواند قاطعیت انقلابی داشته باشد.
مخالفت آقای بنی‌صدر در ماه‌های اولیه، لزوم شکستن بنی‌صدر را مطرح می‌کند تا بتوانیم نیروی لازم را برای کار داشته باشیم.
در مورد آقای فارسی من به عنوان یک عضو شدیداً به ایشان اعتراض دارم. امروز میدانند جلسه مهم نخست وزیری مطرح و خودش هم نامزد است و نمی‌آید.
ما به عنوان حزب نمی‌توانیم برای ایشان کار کنیم، چون تعهد تشکیلاتی ندارند.
آقای رجایی مرا قبلاً در کار مدرسه کمال و رفاه و رابطه با مجاهدین، تجربه کرده‌ایم و در آموزش و پرورش که فردی است که می‌تواند کار را پیش ببرد.
آقای حسنی:
جواب امر را برادران گفتند، باید ببنیم:
1- حزب چه رسالتی دارد و بر اساس آن عمل کند
2- موقعیت کشور چگونه است و هماهنگی چگونه باید باشد
آقای میرسلیم می‌گویند در کابینه ضد بنی‌صدر نباشد، اگر اساس شایستگی و لیاقت است چرا این حرف را می‌زنند.
نظر من این است که آقای میرسلیم از طرف حزب نباشند، مجلس رأی داد، بدهد.
آقای میرسلیم:
مسئله ضد بنی‌صدر نباشد، توافق حزب بود بر اساس اینکه بالاخره کابینه باید سازنده باشد و هماهنگی بشود. طرفدار بنی‌صدر هم نباشد.
آیت‌الله خامنه‌ای:
فکر (برخی دوستان) فکر آنها نیست یک جریان است و پیشنهاد آنها پیشنهاد بن‌بست است. مردم از شما بن بست را نمی‌پذیرند، حتی مخالفین بنی‌صدر.
مردم از ما راهگشایی می‌خواهند و حزب اگر راهگشایی نکند خواهد باخت. آیا شما می‌گویید اگر میرسلیم مطرح شده و او بناچار رضایت داد، ما حمایت نکنیم و فشارش بدهیم تا بالاخره بنی‌صدر مجبور شود و این بن‌بست می‌آورد.
بنی‌صدر در یک اضطرار قرار دارد – اطرافیانش که نشد (سه نفر، سلامتیان، سودابه شریفی و...) 5 نفر بعد او حسن حبیبی و عزت‌الله سحابی و چمران و... هم مطرح شد.
آقای بهشتی گفت؛ حسن حبیبی را هم نمی‌پذیریم. بنی‌صدر امید به امام داشت تا بتواند حبیبی را معرفی کند و مجلس با یک زبان چرب و نرم او حسن حبیبی را با حداقل ولو یک رأی ضعیف قبول کند.
اما با فریاد امام، از میدان بیرون رفت.
بنی‌صدر تا ده روز قبل حساب دیگری داشت و پس از سخنان اخیر امام گفت که وضع عوض شد. و مجبور است یک نفر را ارائه دهد. و یقین دارد که فردی که او مطرح کند و ما قبول نکنیم موفق نمی‌شود و امام هم اگر قبول نکند که محال است موفق شود.
بنی‌صدر ناچار بود یا میرسلیم یا کلانتری را ارائه دهد که ما بر کلانتری نظر نداریم، بالاخره بنی‌صدر بناچار گرفتار میرسلیم شد.
البته ما از فارسی شروع نکرده‌ایم. فارسی را جلوی بنی‌صدر مطرح کرده‌ایم و گاهی او متحیر می‌شود که چه باید بکند.
دکتر جاسبی:
آیت را مطرح می‌کردید که به فارسی راضی شود.
آیت‌الله خامنه‌ای:
ما رجایی را بر اساس معیارهای مکتبی مطرح کردیم. بنی‌صدر از یک طرف در محظور است ما از طرف دیگر.
آقای میرسلیم قاطع بایستد و بداند که اگرقاطع باشد بنی‌صدر بنی‌صدر به اکراه تمکین می‌کند.
بنی‌صدر همواره تسلیم ضرورت‌ها می‌شود اما از همان نقطه که دستش بند شد سعی می‌کند ولو یک متر هم شده بالا برود.
ما هم باید یک نقطه اتکا بدست آورده‌ایم به جلو برویم.
کابینه را آنطور که خدا می‌خواهد معرفی می‌کند. برای معرفی وزیر،شرط اول «ایمان به الله» است و ایمان به انقلاب. کسی که «فَلا تَخشَوُا النّاسَ وَاخشَونِ» را قبول داشته باشد.
شرط ضد بنی‌صدر نبودن را صریحاً قبول نکنید و بگویید ببینیم تکلیف شرعی من چیست و اگر وزیر معین کنم بر اساس وظیفه و مصلحت خواهد بود.
به هرحال مواضع آقای میرسلیم را به طور کلی قبول داریم.
آقای میرحسین موسوی:
انتخاب میرسلیم یکی از اشتباه‌ترین و مهلک‌ترین کاری است که حزب می‌کند، اما روزنامه چه می‌کند؟
من به عنوان یک خط، نمی‌توانیم در روزنامه کاری بکنیم.
ما با میرسلیم مخالفیم و باید یا بی‌طرف بمانیم، کنار برویم یا مخالفت بکنیم.
ما مخالفت شخصی با بنی‌صدر نداریم بلکه ایشان راه غلط می‌رود.
ایشان (میرسلیم) غربزده و متأثر از نظام ارزشی غرب است و این مطابق با خط ما نیست.
برای نخست وزیری خطی دارد مطرح می‌کند که مخالف آن خط هستیم.
اگر کسی را انتخاب کنیم که نتواند خط ما را اداره کند، صحیح نیست.
انتخاب فارسی از طرف نمایندگان شهرستانهای حزب، در حقیقت آرمان‌خواهی بود.
حزب بی تشکیلات و غیر متکی به توده مردم به کار نمی‌آید.
پیشنهاد من این است که چون مملکت بحرانی است نامزد حزب فارسی، غرضی، رجایی باشد.
آیت‌الله بهشتی:
خوب چه شد؟ اگر بنی‌صدر میرسلیم را به مجلس معرفی کرد و مجلس رأی داد، روزنامه چه می‌کند؟
آقای موسوی:
از نقاط مثبت حمایت و از منفی انتقاد می‌کند.
آیت‌الله بهشتی:
خوب، خط حزب همیشه همین است. این جواب نشد، اگر آقای میرسلیم رأی آورد نخست وزیر قانونی و حزبی است، روزنامه چه می‌کند؟
آقای موسوی:
حزب دو راه حل بیشتر در پیش ندارد.
1- فردی را انتخاب و روی او پافشاری نماید.
2- دوباره معیارهای مکتبی را مشخص کند و مسئله را همچنان که امام مطرح می‌کند مطرح و بر اساس آن حرکت کند.
حالا نظر امام چیست؟
به‌نظر من نخست وزیر باید کسی باشد که رئیس جمهور را به موضع رعایت قانون اساسی بکشاند.
میرسلیم مسلماً چنین کسی نیست و من در گذشته شما چنین چیزی را نمی‌بینم.
آقای فرزاد رهبری:
بنی‌صدر با طرح میرسلیم می‌خواهد جناح‌ها و گرایش‌ها در حزب و مجلس را در مقابل هم قرار دهد و همه را بهم بریزد.
حزب باید برای میرسلیم برنامه و همکاران لازم را بدهد.
جوّ موجود در حزب به‌گونه‌ای عمل شده که پذیرش میرسلیم را نداشته باشد و مقصد تشکیلات تهران است.
آقای بادامچیان – از سه نامزد ارزیابی کنیم، تا به تکلیف برسیم.
فارسی 1- از محبوبیت مردمی برخوردار است. 2- در سیاست خارجی از قاطعیت برخوردار است. 3- در مقابل بنی‌صدر قاطعیت دارد و در برابر هر عامل قدرت‌طلب هم قاطعیت دارد. 4- ضعف ایشان در مدیریت ودر همکاری‌های اجرایی است.
رجایی 1- مدیریت مؤثر در آموزش و پرورش که تا حالا وزیری به این خوبی و قاطعیت در برابر چپ و راست کار نکرده است. 2- قاطعیت بیشتری در برابر بنی‌صدر دارد و قدرت برخوردش بیشتر است. 3- در سیاست خارجی، قاطعیت تا کنون از خود نشان نداده است.
میرسلیم 1- تدین دارد 2- تعهد به حزب دارد 3- مدیریت خوبی نشان داده است. 4- در موضعگیریها از حیا و حجب بی علت برخوردار است بنحوی که قادر به موضعگیری قوی در برابر ترفندها نیست.
پس فارسی 3+مثبت 1- منفی
رجایی 2 مثبت 1 منفی
میرسلیم 3 مثبت – 1 منفی
حالا بر این اساس تصمیم‌گیری کنیم و مصلحت هم در نظر بگیریم.
آقای... (از طرفداران موسوی)
شما مسامحه‌کار هستید من در کار حزب قدرت‌طلبی می‌بینم تا حقیقت‌طلبی.
آیا شما آقای بهشتی می‌توانید بگویید میرسلیم از همه آنها که امسال مطرحند بهترند و مکتبی‌ترند؟
ما باید درک کنیم چه بودیم و چه هستیم و ممکن است آقای بهشتی آن فصاحت و بلاغت مطلب را جا بیاندازند اما واقعیت چیست؟
دکتر آیت:
در گذشته اشتباهاتی شد که گذشته است.
شورا شاهد بود که گفتم اگر بنی‌صدر بیاید مشکلات فراوانی خواهیم داشت.
حالا پیشنهاد دارم.
اگر هیئت دولت تشکیل شود بنی‌صدر نمی‌تواند کاری بکند.
آقای خامنه‌ای گفتند ما بن بست نباید بدهیم، بله درست است.
در شرایط کنونی بنی‌صدر تسلیم نمی‌شود و شاید استعفا بدهد که در شرایط فعلی مناسب نیست و به صلاح انقلاب نیست.
معتقدم میرسلیم می‌تواند نقش خود را ایفا کند میرسلیم مقدمات رسیدن به آن مرحله را می‌تواند فراهم کند.
ولی میرسلیم نباید شکست بخورد زیرا صدمه دارد. بهتر است میرسلیم که اکنون تنها فرد است با شرایط آقای خامنه‌ای و قاطع روی کار بیاید.
اگر توانست اداره کند که فبها المراد و اگر نتوانست با برنامه جای خود را به یک فرد قاطع مکتبی بدهد.
آقای هاشمی:
من فکر می‌کنم شما با هم اختلاف زیاد ندارید.
میرسلیم سازشکار نیست. رجایی محکم است. ولی از نظر تدین با میرسلیم فرقی ندارد. شما افراد دیگری اگر دارید معرفی کنید. حزب اعلام کرده که نامزد ما فارسی است ولی بنی‌صدر معرفی کند و او به مجلس معرفی نمی‌شود.
حالا که بنی‌صدر به‌هر صورت میرسلیم را معرفی می‌کند. ما وسیله موفقیت او را فراهم کنیم.
روزنامه حزب هم نه به عنوان نامزد حزب بلکه به عنوان فرد شایسته فعلی حمایت کند.
مشکل لحن غیراصولی و رفتار غیراصولی بعضی رفقای ماست.
آقای موسوی و... با همه خدمات که دارند اینطور حرفهای غیر تشکیلاتی می‌زنند. روزنامه مال حزب است. چرا فوری می‌گویند که ما در روزنامه برای میرسلیم کار نمی‌کنیم، میرسلیم که گناهی ندارد جز اینکه بنی‌صدر او را می‌خواهد معرفی کند.
حزب می‌تواند بیانیه بدهد که حزب نامزد دیگری داشت ولی چون فعلاً آقای بنی‌صدر آقای میرسلیم را معرفی می‌کند و او مورد اعتماد ماست ما هم حمایت می‌کنیم و دیگر مشکلی برای حزب نیست. زودتر سراغ کابینه برویم که اگر انقلابی شد و رجایی و فارسی و بقیه درآن بودند که دیگر مشکلی نخواهد بود.
آیت‌الله بهشتی:
حزب در پی قدرت نباید باشد و کوشیده‌ایم نباشد بلکه در خدمت باشد.
حیف است از ما و تشکیلات که همه‌اش به ایده‌آل‌ها بپردازد.
ما ایده‌آل‌ها را حفظ می‌کنیم و به سویش می‌رویم منتها با واقعیت‌ها به‌سوی ایده‌آل‌ها حرکت می‌کنیم.
دوستان در مسائل حزب یک عادتی دارید که خطابتان همیشه به مؤسسان حزب است ما که اکثریت آراء اگر بر خلاف ما باشد قبول می‌کنیم. و چرا همه، همه مسئولیت‌ها را به عهده نمی‌گیریم؟
شورای مرکزی در جمعه گذشته، رای داده است با امتیازدهی، اول آقای رجایی 40امتیاز و آقای میرسلیم 25 امتیاز چون آن جمعه آقای فارسی مطرح نبود.
می‌گویید کار را به مجلس واگذار کنیم: دو اشکال دارد:
1- مردم می‌گویند حزب آیا همیشه «حرف نشد» می‌زند و خیالبافی می‌کند و در این موقعیت حساس انقلاب،یک ایده‌آل دارد و کاری به واقعیت ندارد؟
آقایان آیا می‌خواهید سیاسی کاری کنید و قدیس بمانید.
ما می‌گوییم اینطور نیست. حزب می‌گوید فارسی، رجایی، اما بنی‌صدر قبول نمی‌کند.
حزب می‌گوید میرسلیم
2- مجلس از حزب و ما توقع دارد و انتظار دارد که ما به آنها نظر بدهیم. ما احترام به توقع مجلس می‌گذاریم.
در مورد همه مطالب ما باید بحث تشکیلاتی داشته باشیم و خواهیم داشت هر چند بنی‌صدر فشار آورد و به‌شدت فشار آورد ما تسلیم نشدیم.
آیا ما در انتخابات‌ها و مجلس خبرگان و مجلس شورا و دیگر کارها نقش مثبت داشته‌ایم یا نه؟
شما آقای میرسلیم بعد از اینکه سوار کار شدید اهمیتی به نق زدن‌ها ندهید و قاطع عمل کنید.
اما اگر دولتی سرکار بیاید و همه پشت او را بگیریم کاملاً موفق است.
و اگر دولتی سر کار بیاید و ما در پشتیبانی از او اختلاف داشته باشیم و حمایت نکنیم که موفق نمی‌شود.
و مگر آمریکا کنار نشسته؟ و ما هم بگوییم می‌خواهیم در اصول قدم برداریم و دلسرد با دولت برخورد کنیم (هر چند می‌توانیم منتقد باشیم) تا شاید بعداً دولتی اصولی به جود بیاید؟
شما باید بدانید که بنی‌صدر و اطرافیان و بازرگان و اطرافیان می‌کوشند این کابینه شکست بخورد و شما باید به این نکته دقت کنید و یک کابینه مسلط و خوب انتخاب کنید از آن حمایت نمایید.
آقای میرسلیم:
پیشنهاد نخست وزیری از من نبود شورای مرکزی نظر و رای داد. بعد کار به مذاکره با بنی‌صدر رسید و صحبت کردیم.
من می‌دانم که نخست وزیر فعلی قربانی است و من حاضرم که قربانی از طرف همه بشوم.
شما (به مخالفان) می‌گویید که من سازش با بنی‌صدر دارم، آن طرف هم می‌گویند که من مهره حزب هستم.
من خودم می‌دانم در درون قلبم چیست؟ و شما دیده‌اید که من در کارهایم چگونه کارکرده‌ام.
من آلت دست عناصر غیرمکتبی نخواهم بود ونه در دست بنی‌صدر خواهم بود.
من با اعتمادی که حزب دارد و فعلاً با پذیرش بنی‌صدر می‌خواهم خطی که مال امام است ادامه دهیم و ان‌شاءالله معجزه‌ای پدید بیاوریم.
البته اگر ازدرون حزب بعضی کارشکنی کنند. طبیعی است که نمی‌شود کار کنیم اگر روزنامه انتقاد داشته باشد استقبال می‌کنم،اما اگر نیش‌آگین باشد نمی‌شود کار کرد.
من واقعاً اختلاف خط امام و بنی‌صدر را فهمیده‌ام و من می‌خواهم به خط امام عمل کنم نه خط بنی صدر.
اگر حزب به من برنامه بدهد قول می‌دهم همان برنامه را عمل کنیم.
اگر حزب برنامه ندارد با کمک وزرا و برنامه‌های آنان مثل دکتر عباسپور و... عمل خواهیم کرد.
دکتر حسن عباسپور:
آیا حزب می‌خواهد در صحنه حضور فعال داشته باشد؟ یا از حرف‌ها و نق‌زدن‌ها و تهاجمات می‌ترسد و می‌خواهد وجیه‌المله بماند؟ که احساس می‌شود با توجه به احساس مسئولیت‌مان این راه را نمی‌پسندیم.
بنی‌صدر هر جا برود نق‌ها را خواهد زد که من برای وزرا دارایی فلان کس را می‌گفتم و چه و چه...
در بین این سه نفر هم می‌توانیم میرسلیم را بیاوریم. او را بیاوریم حرفهایمان را به او بزنیم و با وی می‌توانیم تفاهم بیشتری داشته باشیم.
آقای میرحسین موسوی:
وجود بنی‌صدر یک تز است و میرسلیم با همه خوبی‌ها آنتی‌تز او نیست. نخست‌وزیر انقلابی به کسی می‌گوییم که بتواند از پوسته مقررات گذشته بیرون بیاید و انقلابی عمل کند.
چون بنی‌صدر در خط خودش کاهش یافته، و ما در خط خودمان کاهش یافته‌ایم. پس نخست وزیر نمی‌تواند خط قوی و انقلابی داشته باشد و اینکه تعیین دولت در این لحظه سرنوشت‌ساز است.
و ما باید یک هیئت دولت انقلابی بدینگونه داشته باشیم.
آیت‌الله بهشتی:
استاندارها و فرماندار می‌توانند انقلابی باشند. اما در مورد دولت و نخست وزیری باید با توجه به قانون اساسی و نمایندگان مجلس حرکت انقلابی داشته باشند.
آقای موسوی:
مثلاً بتواند در جهاد و سایر نهادها بر او تحمیل نکنند.
آیت‌الله بهشتی:
بله میرسلیم اینگونه هست و ما کاملاً دیده و تجربه کرده‌ایم.
* جلسه ظهر برای اقامه نماز جماعت و نهار تعطیل و بعد از آن تشکیل شد.
آیت‌الله بهشتی:
جمع بندی کنیم. آیا حزب به مجلس بگوید «ما نمی‌توانیم نامزد معرفی کنیم و خودتان عمل کنید؟»
* رأی نیاورد.
آیت‌الله بهشتی:
اگر قرار است معرفی کنیم افراد مورد نظر را نام ببرید.
آقای موسوی:
من به ترتیب معرفی می‌کنم؛ غرضی، علیرضا آلادپوش، ابراهیم اصغرزاده دانشجوی خط امام، رجایی.
آقای هاشمی:
من با امام صحبت کردم فرمودند در مرحله اول با بنی‌صدر بروید اگر بتوانید با هم توافق کنید. اگر نتوانستید هر یک کابینه‌ای تهیه کنید من از بین آنها انتخاب کنم.
فرمودند اما من این را به مصلحت نمی‌دانم.
آیت‌الله بهشتی:
با توجه به نظر امام و با توجه به اینکه بنی‌صدر بناچار با آقای میرسلیم توافق کرده درباره آقای میرسلیم رای می‌گیریم.
* در باره آقای مهندس مصطفی میرسلیم رأی‌گیری به عمل آمد. از 19 رای، موافق 13 نفر، مخالف 4 نفر، ممتنع 2 نفر / تصویب شد.
سپس در باره وزرا و ویژگی‌های وزرای یک کابینه انقلابی به بحث و گفتگو به عمل آمد.
ضوابط بشرح زیر تصویب شد:
1- ایمان استوار به اسلام و معتقد به انقلاب اسلامی و التزام عملی
2- قدرت مدیریت – هرچند بالقوه
3- وارد بودن به اداره امور
4- دارا بودن روحیه کار دستجمعی
5- تغییرات – البته در حداقل – در پست‌های موثر
6- ترجیح مصالح حزبی بر مصالح غیرحزبی
7- معاند با حزب نباشد
توضیحات :
پس از این جلسه، قرار شد آقای میرسلیم به نمایندگان مجلس معرفی شود و برای ایشان بطور غیررسمی رای تمایل گرفته شود.
در صورتی که رای تمایل، احتمال رای خوب مجلس را در پی داشت، ایشان رسماً به مجلس معرفی شود.
پس از رای‌گیری در مجلس، معلوم شد اکثر افراد علاقمند به سازمان مجاهدین انقلاب و افراد مرتبط با گروه اصفهان – و طرفداران بنی‌صدر مایل نیستند نخست وزیر از حزب جمهوری اسلامی باشد و رای تمایل مثبت ندادند.
لذا ایشان مطرح بطور رسمی نشد و پس از مذاکرات و بحث‌های فراوان و انتخاب هیئت مذاکره کننده با بنی‌صدر در رابطه با انتخاب نخست وزیر؛ آقایان آیت‌الله یزدی، آیت‌الله امامی کاشانی، مرحوم استاد پرورش، یک نفر نماینده امام و یک نفر نماینده بنی‌صدر که آنها با رجایی توافق کردند و بنی‌صدر بناچار پذیرفت که رجایی به مجلس معرفی شود و وی نخست وزیر شد.
