گفته می‌شود بیش از ۵۰۰ نفر در سودان جنوبی در درگیری‌های میان گروه‌های مسلح کشته شده‌اند. سالوا کی‌یر، رئیس‌جمهور سودان جنوبی، معاون سابق خود، ریک ماکار، را متهم به تلاش برای کودتا می‌کند و سربازان وفادار به او را مقصر ناآرامی‌ها می‌داند، ادعایی که آقای ماکار رد می‌کند.
سودان جنوبی کجاست؟
سودان جنوبی تازه‌ترین کشوردنیا است، در مرکز آفریقا قرار دارد و با شش کشور دیگر هم مرز است. سرشار از منابع نفتی است، اما دهه‌ها جنگ داخلی این کشور را تبدیل به یکی از کم توسعه‌یافته‌ترین منطقه‌های دنیا کرده است.
تنها ۱۵ درصد شهروندان سودان جنوبی موبایل دارند و در منطقه‌ای که بزرگ‌تر از ترکیب دو کشور اسپانیا و پرتغال است، تعداد بسیار کمی جاده آسفالت وجود دارد. همین عامل رودخانه نیل را، که از مرکز این کشور می‌گذرد، تبدیل به مسیر مهم حمل و نقل و تجارت کرده است. احشام نیز نقش مهمی در سودان جنوبی دارند به طوری که ثروت افراد با گله آن‌ها اندازه‌گیری می‌شود.
علت تنش‌ها چیست؟
پس از استقلال از سودان با رای اکثریت در سال ۲۰۱۱، نگرانی اصلی دولت سودان جنوبی انتقال نفت بوده است که بر سر آن با کشور سودان اختلاف دارد. تولید نفت در سودان جنوبی در آوریل ماه سال جاری از سر گرفته شد. چند شورش مسلحانه کوچک، درگیری‌های مرزی و دعواهای مرگبار قبیله‌ای پیش از این نیز وجود داشت، اما همه این‌ها به دور از جوبا، پایتخت این کشور بوده است. اختلافات داخلی در میان حزب حاکم، یعنی جنبش آزادی بخش مردم سودان، زمانی آغاز شد که سالوا کی‌یر، عضو قبیله دینکا با اکثریت در کشور، معاون خود، ریک ماکار، از قبیله نوئر، را در ماه ژوییه از کار برکنار کرد.
آیا توطئه برای کودتا وجود داشت؟
مشخص نیست. به نظر می‌رسد شروع خشونت‌ها سیاسی بوده که با خشونت‌های قومی تشدید شده است. سالوا کی‌یر، رئیس‌جمهوری سودان جنوبی، معتقد است که تلاش برای کودتا وجود داشته و انگشت اتهام را به سوی آقای ماکار بلند می‌کند که در حال حاضر فراری است.
آقای ماکار اما این اتهام‌ها را در حالی رد می‌کند که پیش از این نیز از آقای کی‌یر برای ناکامی در مبارزه با فساد انتقاد کرده و گفته بود در ماه ژوئن سال آینده او را برای رهبری جبهه آزادی بخش مردم سودان به چالش خواهد کشید. آقای ماکار همچنین سابقه رهبری یک جناح انشعابی از جبهه
آزادی‌بخش مردم سودان در دهه ۹۰ را در کارنامه خود دارد.
آیا امکان جنگ داخلی وجود دارد؟
این هشدار رئیس شورای امنیت سازمان ملل، جرارد آرو، است که معتقد است امکان بالقوه یک جنگ تمام عیار در سراسر کشور بین دو قبیله دینکا و نوئر وجود دارد.
نزدیک به ۱۲ هزار نفر در اردوگاه‌های سازمان ملل در جوبا پناه گرفته‌اند. برخی از این افراد می‌گویند شهروندان نوئر هدف حملات بوده‌اند. ۱۵ هزار نفر دیگر نیز، که اکثر آن‌ها غیرنظامیان دینکا هستند، به پایگاه‌های سازمان ملل در شهر بور رفته‌اند.
شهری که گفته می‌شود به دست شورشیان وفادار به آقای ماکار افتاده است. دهه‌ها جنگ کشور را پر از اسلحه کرده است. سابقه تنش میان گروه‌های قومی رقیب نیز، شرایطی را به وجود آورده که سیاستمداران بتوانند تحریک این تنش‌ها را به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به قدرت، یا ابقای آن، به کار گیرند.
چه اقداماتی صورت گرفته است؟
رهبران منطقه و دنیا از سیاستمداران سودان جنوبی خواسته‌اند تا خویشتن‌داری از خود نشان دهند. همچنین نگرانی‌هایی از پیامدهای کاهش تولید نفت در بازارهای جهانی وجود دارد. بسیاری از اتباع خارجی از سودان جنوبی خارج شده‌اند.
میانجی‌گران آفریقایی نشست‌هایی با آقای کی‌یر داشته‌اند و او را متقاعد به مذاکره با مخالفان کرده‌اند. اما آقای ماکار مذاکرات را مشروط به آزاد شدن ۱۰ سیاستمدار دستگیر شده در درگیری‌های اخیر اعلام کرده است. سازمان ملل، که بیش از ۷۵۰۰ سرباز در منطقه دارد، قول داده غیرنظامیان را به حال خود رها نکند.