بین الملل

در «حلب» دقیقا چه خبر است؟

کشورهای حامی گروه‌های مسلح به‌ویژه عربستان سعودی و قطر می‌دانند که ازدست‌دادن گروه‌های مسلح در حلب منجر به شکست استراتژی منطقه‌ای آنان خواهد شد که میلیاردها دلار برای سامان‌بخشی به آن هزینه کردند. این وضعیت در مورد عربستان سعودی بیشتر صدق می‌کند؛ زیرا ریاض در یک جنگ نیابتی و در یک رقابت بزرگ منطقه‌ای با قدرت بزرگ منطقه‌ای ایران وارد شده و شکست در آن می‌تواند به سلسله ناکامی در دیگر محورها از یمن گرفته تا لبنان منتهی شود.
سیدحسین موسوی - طی چند هفته گذشته آتش جنگ حلب شعلهور شده و نیروهای سوریه و گروههای مسلح اقدامات همه جانبهای برای برداشتن گام استراتژیک به عمل میآورند. از یک سو ارتش سوریه به همراه نیروهای همپیمان جنگ دامنهداری را برای محاصره گروههای مسلح در بخشهای اشغالی حلب شروع کرده است که منجر به اعلام گذرگاههای انسانی برای خروج ساکنان باقیمانده این منطقه تحت نظر نیروهای روسیه شد. از سوی دیگر گروههای مسلح از دو روز پس از اعلام گذرگاههای انسانی جنگ وسیعی را از محورهای غرب و جنوب غربی شهر حلب شروع کردند تا علاوه بر شکستن محاصره، از خروج مردم بخشهای اشغالی حلب جلوگیری کنند؛ زیرا گروههای مسلح و در رأس آنها جیش الفتح (انشعابی جبهه النصره) میدانند که اگر طرح خروج مردم از حلب با موفقیت پیش برود گروههای مسلح با دو گزینه مواجه خواهند شد یا باید تا آخرین نفر بجنگند یا تسلیم شوند. از اینرو جنگ شکستن محاصره حلب برای گروه های مسلح جنبه مرگ و زندگی دارد.

اما چرا جنگ حلب تا این حد برای همه طرفها جنبه استراتژیک دارد؟

الف) برای دولت سوریه جنگ حلب، جنگی سرنوشت ساز به شمار میرود. حتی برخی از کارشناسان امور نظامی براین باور هستند که در صورت پایانیافتن جبهه حلب به سود دولت سوریه، جنگ و بحران این کشور عملا رو به پایان خواهد رفت. از سوی دیگر ارتش سوریه با دستیابی به این موفقیت، میتواند گروههای مسلح را از همان دریچهای که وارد این کشور شدند، یعنی مرزهای ترکیه بیرون براند. گفتنی است ارتش سوریه در شرایط خوبی برای پیشبرد این طرح به سر میبرد، زیرا دولت ترکیه تا اطلاع ثانوی و به دلیل وقوع کودتای نافرجام از اجرای طرحهای برون مرزی محروم است. همچنین ارتش سوریه با آزادسازی بخشهای اشغالی حلب از دست گروههای مسلح ضربه مرگباری به ساختار گروههای مسلح وارد خواهد آورد. یادمان باشد که حلب دومین شهر بزرگ سوریه و بزرگترین مرکز تجمع گروههای مسلح در کنار حدود 350 هزار جمعیت باقیمانده مردم در این شهر است. در نتیجه آزادسازی این منطفه میتواند بزرگترین مرکز تجمع مردمی را از دست گروههای مسلح خارج کرده و این گروهها را به بخشهای شرقی و جنوب شرقی یعنی بخشهای کویری سوریه سوق دهد و در این صورت جنگ با گروههای مسلح در مناطق باز با سهولت بیشتری دنبال خواهد شد. درکنار این دستاوردها، پایان جنگ حلب میتواند به دولت این کشور شرایط بهتری برای مذاکرات دور بعدی ژنو اعطا کند و مقوله همیشگی دولت این کشور مبنی بر اجتنابناپذیری راه حل سیاسی را سامان دهد؛ اما مهمترین دستاورد جنگ حلب دفن گزینه تجزیه سوریه است که رئیس سازمان سیا چندی پیش بدان اشاره کرده بود. اینکه میبینیم جنگ حلب سر و صدای زیادی در پایتختهای غربی به راه انداخته و وحشت فراوانی در پارهای پایتختهای عربی بهویژه ریاض و دوحه به وجود آورده بدین دلیل است که غربیها و دولتهای سعودی و قطر همه انتظارات خود را بر باد رفته خواهند دید و دیگر نمیتوانند به گروههای مسلح مورد حمایت خود اعتماد کنند. در نتیجه عملا آنها نیز به سود گزینه راه حل سیاسی بحران کنار خواهند رفت.

ب) گروههای مسلح (چه آنها که تروریست به شمار میروند و چه آنها که از دیدگاه واشنگتن میانهرو دستهبندی میشوند) به شهر حلب به مثابه آخرین و مهمترین سنگر دارای جنبههای انسانی مینگرند که ازدستدادن آن میتواند به بربادرفتن همه آمال وآرزوهای آنان منجر شود، زیرا حلب به طور ویژه با راهحلهای جهانی بحران سوریه گره خورده است. جنگ حلب از آن رو استراتژیک خوانده میشود که پیروزی در آن میتواند طرف پیروز را در موقعیت مذاکراتی بهتر و در نتیجه وضعیت بهتری درآینده سوریه قرار دهد. گروههای مسلح به نکته فوق به گونهای مینگرند که هرگونه کوتاهی یا تعلل در آن را مجاز نمیدانند.

کشورهای حامی گروههای مسلح بهویژه عربستان سعودی و قطر میدانند که ازدستدادن گروههای مسلح در حلب منجر به شکست استراتژی منطقهای آنان خواهد شد که میلیاردها دلار برای سامانبخشی به آن هزینه کردند. این وضعیت در مورد عربستان سعودی بیشتر صدق میکند؛ زیرا ریاض در یک جنگ نیابتی و در یک رقابت بزرگ منطقهای با قدرت بزرگ منطقهای ایران وارد شده و شکست در آن میتواند به سلسله ناکامی در دیگر محورها از یمن گرفته تا لبنان منتهی شود.

سراسیمگی ریاض و دوحه بلافاصله پس از قطعیشدن پیروزیهای ارتش سوریه در محور حلب نشان از درستی ارزیابی فوق دارد. اکنون امان پایتخت اردن به ستاد فرماندهی کشورهای غربی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای مدیریت جنگ حلب درآمده است. گزارشهای تأیید نشدهای هم وجود دارد که اسرائیل نیز به این ستاد فرماندهی دعوت شده است.

از سوی دیگر پایانیافتن جنگ حلب به سود دولت سوریه، کشورهای غربی بهویژه ایالات متحده آمریکا را به راهحلهای سیاسی بحران و حذف راه حل نظامی سوق خواهد داد. در نتیجه هم کشورهای عربستان سعودی و قطر در صفآراییهای نوین جهانی منزوی خواهند شد و هم گروههای مسلح سوریه به گزینه توافق با دولت مرکزی دمشق و دوریکردن از گزینه راهحلهای برآمده از بلندپروازیهای کشورهای عربستان سعودی و قطر سوق داده خواهند شد.

اما شاید مهمترین دستاورد جنگ حلب این باشد که بهطور کلی فرمول تغییر رژیمها از طریق ناآرامیهای امنیتی و تروریستی و در نتیجه تجزیه خاورمیانه و ایجاد سایکس پیکوی جدید منهدم خواهد شد.
https://shoma-weekly.ir/BPoT8z