در مقطع زمانی که عملیات موصل شکل گرفت، طبیعی بود که کردها هماهنگی هایی با ارتش انجام دادند و در حقیقت از این فرصت نهایت استفاده کردند و بخشی از مناطق و زمین هایی که در اختیار نداشتند را تصرف کردند و در این بین منابع نفتی منطقه کرکوک را تحت اشغال خود درآوردند. از یک سو مام جلال طالبانی دوران نقاهت و مریضی سختی را پشت سر می گذاشتند و از سوی دیگر مسعود بارزانی فضا را برای همه پرسی مناسب دیدند و لذا زمینه ی همه پرسی را فراهم آوردند و اعلام کردند که مناطق را تخلیه نخواهند کرد.
محمد کرمی راد - رفراندوم و یا همه پرسی کردستان عراق، موضوع جدیدی نیست که تصور کنیم برای اولین بار مطرح شده باشد.
در سال ۲۰۰۵ رفراندوم و یا بهتر بگوئیم؛ همه پرسی کردستان عراق انجام شد که در آن زمان نیز نتایجی مشابه همین اقدام اخیر بود.
لیکن در آن زمان با وجود شخصیتی مثل مرحوم مام جلال طالبانی، دبیر کل اتحادیه میهنی کردستان عراق، که آن را جزء رویاهای شاعرانه نامیدند و دقیقاً دست روی نکته ای مهم و اساسی گذاشتند مبنی براینکه اگر کشورهای همسایه قدمی بردارند و حرکتی انجام بدهند، کردستان عراق خفه خواهد شد.
در حقیقت تدبیر ایشان در این خصوص همواره منطقی و مبتنی بر واقعیت‌های موجود در عرصه‌های نظام بین المللی بود.
در کردستان عراق دو تفکر و یا مکتب وجود دارد و آن عبارت است از؛
الف - نگاهی که معطوف به مرکزیت عراق و یکپارچگی عراق متحد هست.
ب - نگاه به خارج که نماد تفکر آن مربوط به مرحوم ملامصطفی بارزانی و بعد از آن بطور طبیعی مربوط به مکتب یا تفکر کاک مسعود بارزانی است.
در نگاه اول؛ تفکر مام جلال و طرفداران ایشان و حتی کسانی که از اتحادیه میهنی کردستان عراق جدا شده اند و همچنین دیگر گروه ها امثال گوران و...
در مقطع زمانی که بنده فرمانده قرارگاه رمضان بودم، به کرّات با این دو شخصیت بزرگوار دیدار و پیرامون موضوعات مختلف گفتگو داشته ام.
بویژه در آن زمان که اقلیم نسبت به پرچم کردستان بزرگ، در کتب درسی مدارس آن را درج کرده بودند و پس از گفتگوها فرمودند؛ موضوع کردستان بزرگ جزء آرزوهای دست نیافتنی است!
ویا چیزی شبیه رویای شاعرانه است.
البته جناب کاک مسعود نیز تقریباً با همین مضامین و تعابیر از کردستان بزرگ یاد می‌کردند.
در نگاه و تفکر دوم، همانطور که گفته شد، نماد تفکر مرحوم ملامصطفی بارزانی و به تبع آن نگاه کاک مسعود به بیرون است و در طی این مدت با ارتباط با ترکیه، و چون نگاه به خارج داشتند، هرگز تلاشی برای حل مشکلات از درون را به منظور اصلاح امور را نداشتند.
مهمترین فرصتی که بوجود آمد بحث حمله داعش به عراق و سوریه بود.
با وجود اختلافاتی که با دولت مرکزی و بخصوص شخص نوری مالکی داشتند، در زمان حمله ی داعش، یک هماهنگی غیر قابل انکاری در همکاری بارزانی با آنها وجود دارد.
ناگفته نماند از هنگامی که موضوع قانون اساسی عراق مسئله فدرالی کردستان مطرح شد، در واقع یک فرصتی برای کردهای عراق فراهم ساخت.
زمانی که داعش حمله کرد و تا پانزده کیلومتری بغداد رفتند و پیشمرگان فوراً تسلیم شدن و این مهم در اسناد و آرشیو آن زمان در اخبار و رسانه‌های کردستان عراق وجود دارد و حتی پرچم عراق را از روی پایگاه ها و دوایر دولتی اقلیم کردستان پائین کشیدند و لباس‌های ارتشیان عراق را زیر پا گذاشتند و شادی کردند و پس از یکماه بعد از اینکه بغداد سقوط نکرده بود، بشدت ناراحت بودند.
این موضوع موجب گردید تا در برآوردشان یک اشتباه راهبردی داشته باشند زیرا تصور می‌کردند ارتش عراق نتواند پیروز میدان باشد و مهمتر از همه اینکه با فتوای آیت اله سیستانی حشدالشعبی(نیروهای مردمی وداوطلب) بوجود آمد و به کمک ارتش شتافتند.
در مقطع زمانی که عملیات موصل شکل گرفت، طبیعی بود که کردها هماهنگی هایی با ارتش انجام دادند و در حقیقت از این فرصت نهایت استفاده کردند و بخشی از مناطق و زمین هایی که در اختیار نداشتند را تصرف کردند و در این بین منابع نفتی منطقه کرکوک را تحت اشغال خود درآوردند. از یک سو مام جلال طالبانی دوران نقاهت و مریضی سختی را پشت سر می گذاشتند و از سوی دیگر مسعود بارزانی فضا را برای همه پرسی مناسب دیدند و لذا زمینه ی همه پرسی را فراهم آوردند و اعلام کردند که مناطق را تخلیه نخواهند کرد.
از آن پس مواضع بین المللی بر علیه همه پرسی کردستان عراق قبل از رفراندوم و مخالفت با آن، متأسفانه از سوی حزب دمکرات کردستان عراق طوری جا انداختند که جمهوری اسلامی مخالف استقلال کردستان هست. این در حالی بود که مقام معظم رهبری در دیدار با آقای العبادی فرموده بودند؛ همه پرسی کردستان عراق خطرناک است و همین موضوع باعث شده بود تا این خبر را برجسته کنند ضمن اینکه همزمان ترکیه و دولت مرکزی عراق و دیگر کشورها مخالفت خودشان را در این زمینه اعلام کرده بودند. متعاقب آن پیام های تندی که از ترکیه و دولت مرکزی عراق و ایران و سایر کشورها دادند، دولت عراق رسما از ایران درخواست نمود تا ارتش ایران در مرزها حضور بهم رسانند و رزمایش مشترکی را به اجراء گذاشتند. از آن به بعد ورود و خروج سوخت از طرف عراق، ترکیه و عراق ممنوع شد. مرزهای هوایی بسته شد و محدودیت های شدیدی ایجاد گردید. متعاقب آن شورای عالی رفراندوم برگزار شد و بعد از مخالفت ها شورای رهبری سیاسی کردستان عراق تشکیل گردید، آیت اله سیستانی پیشنهادی داده بودند مبنی بر حفظ تمامیت عراق و رعایت قانون اساسی و نیز حق و حقوق کردها اعطا گردد و اگر خلاف آن صورت بگیرد به دادگاه عالی شکایت بشود... که آنها اعلام کردند؛ پیشنهادات ایشان را قبول دارند. خانم مرحوم جلال طالبانی اعلام کردند؛ در این شورا شرکت نمی کنیم و به دنبال آن سایر گروه ها هم همین رویه را دنبال کردند و متعاقب آن حمله ارتش عراق به کرکوک و نقاط کلیدی آن از جمله پالایشگاه بود که بخشی از پیشمرگان بدون هیچگونه مقاومتی عقب نشینی کردند و بدون هیچ گونه دردسری پرچم دولت عراق بر فراز ادارات دولتی در کرکوک و دیگر نقاطی را که ارتش تصرف کرده بود، برافراشته شد.
و اما خوب است نگاهی داشته باشیم به وضعیت اقلیم کردی و بدهی هایی که به عراق و دیگر کشورهای خارجی دارند. بخشی از بدهی به پیمانکاران خارجی و بخش دیگری که مربوط به وام هایی است که گرفته اند. از یکسو 65 میلیارد دلار بدهی به دولت مرکزی و ازسویی دیگر چک هایی که به پیمانکاران به میزان 35 میلیارد دلار و 11 میلیارد دلار دیوان محاسبات اعلام نموده که قلیم اضافه برداشت از 18 میلیارد داشته است زیرا آن ها سهم 17 درصدی در حالی که سازمان ملل در ابتداء سهم 13 درصدی برای اقلیم ( جمعیت کردها) تعیین کرده بود و در حال حاضر 23 درصد بودجه را دریافت می کنند. این در حالی است که ترکیه آماری را که از خرید نفت به دولت مرکزی عراق اعلام می کند کاملا مشخص است.
با یک نگاه به وضعیت مردم کردستان و مایحتاج آنها از جمله سوخت و مواد غذایی و نیازهای مصرفی روزمره آنها، مشخص می گردد که دولت مرکزی عراق، آنها را تحت فشار قرار نداده اند تا به مردم کرد فشار وارد نیاید. در پایان باید به انتظار بنشینیم تا تحولات مختلفی که در پیش روی دارند، بویژه انتخابات سال آینده و تضادهایی که در مجموعه ی عراق و بخصوص در کردستان در حال شکل گیری است، چگونه رقم می خورد.
در سال ۲۰۰۵ رفراندوم و یا بهتر بگوئیم؛ همه پرسی کردستان عراق انجام شد که در آن زمان نیز نتایجی مشابه همین اقدام اخیر بود.
لیکن در آن زمان با وجود شخصیتی مثل مرحوم مام جلال طالبانی، دبیر کل اتحادیه میهنی کردستان عراق، که آن را جزء رویاهای شاعرانه نامیدند و دقیقاً دست روی نکته ای مهم و اساسی گذاشتند مبنی براینکه اگر کشورهای همسایه قدمی بردارند و حرکتی انجام بدهند، کردستان عراق خفه خواهد شد.
در حقیقت تدبیر ایشان در این خصوص همواره منطقی و مبتنی بر واقعیت‌های موجود در عرصه‌های نظام بین المللی بود.
در کردستان عراق دو تفکر و یا مکتب وجود دارد و آن عبارت است از؛
الف - نگاهی که معطوف به مرکزیت عراق و یکپارچگی عراق متحد هست.
ب - نگاه به خارج که نماد تفکر آن مربوط به مرحوم ملامصطفی بارزانی و بعد از آن بطور طبیعی مربوط به مکتب یا تفکر کاک مسعود بارزانی است.
در نگاه اول؛ تفکر مام جلال و طرفداران ایشان و حتی کسانی که از اتحادیه میهنی کردستان عراق جدا شده اند و همچنین دیگر گروه ها امثال گوران و...
در مقطع زمانی که بنده فرمانده قرارگاه رمضان بودم، به کرّات با این دو شخصیت بزرگوار دیدار و پیرامون موضوعات مختلف گفتگو داشته ام.
بویژه در آن زمان که اقلیم نسبت به پرچم کردستان بزرگ، در کتب درسی مدارس آن را درج کرده بودند و پس از گفتگوها فرمودند؛ موضوع کردستان بزرگ جزء آرزوهای دست نیافتنی است!
ویا چیزی شبیه رویای شاعرانه است.
البته جناب کاک مسعود نیز تقریباً با همین مضامین و تعابیر از کردستان بزرگ یاد می‌کردند.
در نگاه و تفکر دوم، همانطور که گفته شد، نماد تفکر مرحوم ملامصطفی بارزانی و به تبع آن نگاه کاک مسعود به بیرون است و در طی این مدت با ارتباط با ترکیه، و چون نگاه به خارج داشتند، هرگز تلاشی برای حل مشکلات از درون را به منظور اصلاح امور را نداشتند.
مهمترین فرصتی که بوجود آمد بحث حمله داعش به عراق و سوریه بود.
با وجود اختلافاتی که با دولت مرکزی و بخصوص شخص نوری مالکی داشتند، در زمان حمله ی داعش، یک هماهنگی غیر قابل انکاری در همکاری بارزانی با آنها وجود دارد.
ناگفته نماند از هنگامی که موضوع قانون اساسی عراق مسئله فدرالی کردستان مطرح شد، در واقع یک فرصتی برای کردهای عراق فراهم ساخت.
زمانی که داعش حمله کرد و تا پانزده کیلومتری بغداد رفتند و پیشمرگان فوراً تسلیم شدن و این مهم در اسناد و آرشیو آن زمان در اخبار و رسانه‌های کردستان عراق وجود دارد و حتی پرچم عراق را از روی پایگاه ها و دوایر دولتی اقلیم کردستان پائین کشیدند و لباس‌های ارتشیان عراق را زیر پا گذاشتند و شادی کردند و پس از یکماه بعد از اینکه بغداد سقوط نکرده بود، بشدت ناراحت بودند.
این موضوع موجب گردید تا در برآوردشان یک اشتباه راهبردی داشته باشند زیرا تصور می‌کردند ارتش عراق نتواند پیروز میدان باشد و مهمتر از همه اینکه با فتوای آیت اله سیستانی حشدالشعبی(نیروهای مردمی وداوطلب) بوجود آمد و به کمک ارتش شتافتند.
در مقطع زمانی که عملیات موصل شکل گرفت، طبیعی بود که کردها هماهنگی هایی با ارتش انجام دادند و در حقیقت از این فرصت نهایت استفاده کردند و بخشی از مناطق و زمین هایی که در اختیار نداشتند را تصرف کردند و در این بین منابع نفتی منطقه کرکوک را تحت اشغال خود درآوردند. از یک سو مام جلال طالبانی دوران نقاهت و مریضی سختی را پشت سر می گذاشتند و از سوی دیگر مسعود بارزانی فضا را برای همه پرسی مناسب دیدند و لذا زمینه ی همه پرسی را فراهم آوردند و اعلام کردند که مناطق را تخلیه نخواهند کرد.
از آن پس مواضع بین المللی بر علیه همه پرسی کردستان عراق قبل از رفراندوم و مخالفت با آن، متأسفانه از سوی حزب دمکرات کردستان عراق طوری جا انداختند که جمهوری اسلامی مخالف استقلال کردستان هست. این در حالی بود که مقام معظم رهبری در دیدار با آقای العبادی فرموده بودند؛ همه پرسی کردستان عراق خطرناک است و همین موضوع باعث شده بود تا این خبر را برجسته کنند ضمن اینکه همزمان ترکیه و دولت مرکزی عراق و دیگر کشورها مخالفت خودشان را در این زمینه اعلام کرده بودند. متعاقب آن پیام های تندی که از ترکیه و دولت مرکزی عراق و ایران و سایر کشورها دادند، دولت عراق رسما از ایران درخواست نمود تا ارتش ایران در مرزها حضور بهم رسانند و رزمایش مشترکی را به اجراء گذاشتند. از آن به بعد ورود و خروج سوخت از طرف عراق، ترکیه و عراق ممنوع شد. مرزهای هوایی بسته شد و محدودیت های شدیدی ایجاد گردید. متعاقب آن شورای عالی رفراندوم برگزار شد و بعد از مخالفت ها شورای رهبری سیاسی کردستان عراق تشکیل گردید، آیت اله سیستانی پیشنهادی داده بودند مبنی بر حفظ تمامیت عراق و رعایت قانون اساسی و نیز حق و حقوق کردها اعطا گردد و اگر خلاف آن صورت بگیرد به دادگاه عالی شکایت بشود... که آنها اعلام کردند؛ پیشنهادات ایشان را قبول دارند. خانم مرحوم جلال طالبانی اعلام کردند؛ در این شورا شرکت نمی کنیم و به دنبال آن سایر گروه ها هم همین رویه را دنبال کردند و متعاقب آن حمله ارتش عراق به کرکوک و نقاط کلیدی آن از جمله پالایشگاه بود که بخشی از پیشمرگان بدون هیچگونه مقاومتی عقب نشینی کردند و بدون هیچ گونه دردسری پرچم دولت عراق بر فراز ادارات دولتی در کرکوک و دیگر نقاطی را که ارتش تصرف کرده بود، برافراشته شد.
و اما خوب است نگاهی داشته باشیم به وضعیت اقلیم کردی و بدهی هایی که به عراق و دیگر کشورهای خارجی دارند. بخشی از بدهی به پیمانکاران خارجی و بخش دیگری که مربوط به وام هایی است که گرفته اند. از یکسو 65 میلیارد دلار بدهی به دولت مرکزی و ازسویی دیگر چک هایی که به پیمانکاران به میزان 35 میلیارد دلار و 11 میلیارد دلار دیوان محاسبات اعلام نموده که قلیم اضافه برداشت از 18 میلیارد داشته است زیرا آن ها سهم 17 درصدی در حالی که سازمان ملل در ابتداء سهم 13 درصدی برای اقلیم ( جمعیت کردها) تعیین کرده بود و در حال حاضر 23 درصد بودجه را دریافت می کنند. این در حالی است که ترکیه آماری را که از خرید نفت به دولت مرکزی عراق اعلام می کند کاملا مشخص است.
با یک نگاه به وضعیت مردم کردستان و مایحتاج آنها از جمله سوخت و مواد غذایی و نیازهای مصرفی روزمره آنها، مشخص می گردد که دولت مرکزی عراق، آنها را تحت فشار قرار نداده اند تا به مردم کرد فشار وارد نیاید. در پایان باید به انتظار بنشینیم تا تحولات مختلفی که در پیش روی دارند، بویژه انتخابات سال آینده و تضادهایی که در مجموعه ی عراق و بخصوص در کردستان در حال شکل گیری است، چگونه رقم می خورد.