علیرضا یزدانی- جنبش تمرد این روزها در دو کشور عربی به شکل جدی پیگیری می شود؛ تونس و بحرین. مسئله مهم در اینجا تفاوت در نوع تمرد در کشورهای عربی مختلف است اگرچه جنبش تمرد به عنوان جبهه مخالفان دولت ها و نظام های پادشاهی در کشورهای عربی شروع به فعالیت کرده اما بنا بر تفاوت در ساختار نظام ها در این کشورها، ساختار جنبش های تمرد در کشورهای مختلف نیز متفاوت است.
به گزارش شما، این روزها تونس در آستانه انفجار تمرد قرار دارد. از یک طرف مخالفان سکولار دولت دست به اعتراضات زدند و از طرف دیگر سلفی های افراطی مخالفت شان را با زبان نظامی گری ابراز می کنند. در این میان دولت تونس اگرچه تلاش کرد با مدیریت بحران میان درگیری های سلفی ها و سکولارها نتیجه را به نفع خود رقم بزند اما افزایش مخالفت ها در تونس و تصمیم برای برگزاری بزرگ ترین تظاهرات مخالفان، نتیجه مورد نظر دولت را رقم نزد. تمرد در تونس با ترور «محمد البراهمی» عضو مجلس موسسان تونس و دبیر کل سابق جنبش مردمی این کشور جان گرفت. اعتراضات در پی این حادثه به استعفای 42 نماینده مجلس نیز انجامید که اتفاق مثبتی در صحنه سیاسی تونس نبود.
صدها تن از طرفداران مخالفان هر شب به تظاهرات خود در برابر ساختمان مجلس ملی موسسان ادامه می‌دهند، اما حضور آنان در مقایسه با تظاهرات بزرگ ششم اوت که ده‌ها هزار تن را در خود جا داده بود، بسیار محدود است. در این میان نباید تفاوت‌های جامعه تونس و مصر را نادیده گرفت. اگرچه جنبش تمرد در مصر توانست با کمک ارتش علیه دولت مرسی کودتا کند، اما تفاوت‌ها در ساختار تونس و مصر امکان کودتا علیه دولت فعلی را با شک و تردید مواجه می‌کند. چراکه نقش ارتش در تونس با مصر متفاوت است. البته بعید نیست که اعتراضات جنبش تمرد به تغییر ترکیب کابینه دولت منجر شود.
جنس متفاوت تمرد در بحرین
در این میان در بحرین هم جنبش تمرد جوانه زد و پس از مدت کوتاهی جان گرفت. جنبش تمرد در بحرین را همان حزب 14 فوریه سازماندهی کرد. اعضای این جنبش برخلاف دیگر کشورهای عربی شیعیان تشکیل می دهند. تظاهرات در بحرین در 14 اوت با وجود تدابیر شدید امنیتی و تهدیدهای رژیم آل خلیفه شکل گرفت. تظاهرات بحرینی‌ها از نخستین ساعات صبح روز چهارشنبه با فعالیت‌های قابل توجه مردم در مناطق مختلف آغاز شد. العالم از بحرین گزارش داد؛ در شهر «کرزکان» بحرینی‌ها با برگزاری تظاهرات مسالمت‌آمیز بر حق خود برای تعیین سرنوشت تأکید کردند. در «شهرکان» نیز با وجود محاصره این منطقه از سوی نیروهای امنیتی، مردم با حضور در تظاهراتی گسترده اقدامات رژیم استبدادی آل خلیفه را محکوم کردند. ساکنان منطقه «المصلی» نیز با برگزاری تظاهرات مسالمت آمیز، بر مطالبات دموکراتیک انقلاب 14 فوریه تأکید کردند. ساکنان شهرهای «کرانه» و «الدیه» هم با برگزاری تظاهرات مسالمت آمیز، در شعارهای خود بر ادامه انقلاب 14 فوریه تأکید کردند. مردم شهر «الدراز» از صبح دیروز با تظاهرات در خیابان‌های این شهر، تغییر فوری رژیم آل‌خلیفه را خواستار شدند.
اما رژیم آل خلیفه شمار بسیاری از نیروهای خود را به منطقه النویدرات اعزام کرد و نیروهای آل خلیفه در منطقه العکر برای متفرق کردن مردم به سوی آنها گاز سمی شلیک کردند. همچنین نیروهای بحرینی به منظور جلوگیری از شرکت مردم در تظاهرات مخالف رژیم اطراف برخی از شهرک‌ها و روستاها را سیم خاردار کشیدند. نیروهای پلیس قصد داشتند مانع پیوستن مردم به این تظاهرات گسترده شوند. مردم مجبور بودند برای رفتن به مرکز شهر و شرکت در تظاهرات از ایست‌های بازرسی پلیس عبور کنند که در مدخل سیم‌های خاردار ایجاد شده بودند. نکته جالب تعطیلی سفارت امریکا در بحرین بود. امریکا از روزی که جنبش تمرد در کشورهای مختلف عربی به راه افتاده، هراس تکرار اتفاق لیبی را دارد و سفارت خانه هایش را تعطیل می کند. وزارت خارجه امریکا اما با لحنی جالب توجه تلاش کرد خود را طرفدار مردم بحرین جلوه دهد و در آستانه تظاهرات و اعتصاب عمومی ملت بحرین برگزاری تجمع و تظاهرات مسالمت آمیز مردم این کشور را حق آنها دانست. امریکا تاکنون در خصوص سرکوب مردم بحرین موضع‌گیری خاصی نکرده بود. وزارت خارجه امریکا از همه گروه‌های بحرینی دعوت کرد تا با روی آوردن به گفت و گو و مشارکت در مذاکرات آشتی ملی برای برقراری آرامش در کشور تلاش کنند. خبرگزاری‌ها از بحرین خبر دادند، دولت امریکا تصمیم گرفته دیروز ساختمان سفارت خود را در منامه پایتخت بحرین تعطیل کند، چراکه با تهدیدی که از سوی دولت بحرین انجام شده احتمال وقوع درگیری‌های شدید بسیار محتمل است. مخالفان حکومت بحرین روز چهارشنبه، در برابر سفارت امریکا در منامه، پایتخت، تجمع کردند. این تظاهرات در حالی انجام شد که در هفته‌های اخیر، مجلس بحرین قوانین سختگیرانه‌تری را علیه اقدامات ضد دولتی تصویب کرده و از جمله در آنها برای کسانی که در ارتباط با حملات تروریستی محکوم شناخته شوند دوره‌های طولانی زندان پیش‌بینی شده است.»