چرا داعش دست به تخریب آثار فرهنگی و باستانی می زند؟
تخریب بنیادهای تاریخی یا باستانی و همچنین موزه ها، به تفکرات داعش درباره المان های فرهنگی بازمی گردد. آنها در اندیشه های فرهنگی خود در رابطه با تجسم، یعنی مجسمه سازی خصوصاً آثاری که یادگاری از شخصیت هایی است که از نظر آنها سابقه سویی دارند، مانند پادشاهان و حکمرانانی که از لحاظ اعتقادی با داعش همراهی نداشته اند، حالت خصمانه ای دارند. در این نقطه تلاقی است که داعش دست به تخریب آثار می زند. علاوه بر این، داعش در کنار مسائل اعتقادی، بحث های مربوط به تبلیغات و ارتباطات و همچنین وسایل ترویجی آنها را مد نظر قرار داده است. آنها تلاش می کنند که در فضای افکار عمومی جای مناسبی پیدا کنند و یکی از جایگاه هایی که می توانند به طور جدی مورد توجه قرار بگیرند و سازمان ها و نهادهای زیادی را درگیر کند تا برای آنها به نوعی ارزش افزوده جایگاهی ایجاد کند و برای شان شأنی داشته باشد، در موارد درگیر شدن با امور فرهنگی مانند موزه ها، آثار باستانی و تاریخی است. بنابراین به اعتقاد من اقدامات داعش در تخریب آثار تاریخی و فرهنگی هم جنبه فرهنگی- اعتقادی دارد و هم جنبه تبلیغاتی.
پس به اعتقاد شما بخش عمده ای از این اقدامات در راستای امور تبلیغی و ارتباطی است. کمی در این رابطه توضیح دهید.
بخشی از کارهایی که داعش امروز انجام می دهد این است که می خواهد با یک سری از اقدامات و ایجاد موج خود را خیلی خیلی بزرگ نشان دهد. مثل بحث سر بریدن ها، آدم ربایی ها و اقداماتی از این دست. در این فضا، به طور حتم متغیرهایی که هم بتواند چالش مذهبی و هم چالش تبلیغاتی باشد، برای آنها بسیار بسیار جذاب است چرا که در حال حاضر آنها استفاده بسیار بسیار بالایی از ظرفیت رسانه ای و شبکه های اجتماعی می کنند. بحث رسانه ای آنها چه در حوزه تصویر و چه در حوزه عکس و ویدئو، برای شان مورد توجه است. بنابراین حوزه فرهنگ که از حوزه های مورد علاقه برای مردم است، می تواند جذابیت مورد نظر را ایجاد کند. لذا آنها به دنبال ایجاد یک فرصت در قالب های مختلف هستند که تخریب موزه ها و اماکن تاریخی از این دست است.
اما نکته دیگری که شاید مورد توجه باشد این است که آن طور که داعش در عمل نشان داده عقبه جریان فکری اش در تاریخ است که، خیلی ها معتقدند این عقبه ها از مشرب اعتقادی وهابیت نشأت می گیرد، آنها دارند زمینه ها را برای آینده فراهم می کنند. اگر آنها امروزه اماکن تاریخی را تخریب می کنند، ممکن است در آینده بخواهند مکان های مذهبی، دینی و مربوط به ائمه را تخریب کنند. بنابراین می تواند زمینه سازی هم باشد که در اینجا دیگر مسئولیت تاریخی و مسئولیت بین المللی پیش می آید. که اگر چنین اتفاقی بیافتد آیا سازمان های بین المللی و مقامات مسئول واکنشی نشان می دهند یا خیر. لذا این که اینها در حال حاضر بدون هیچ مانعی چنین کاری انجام می دهند، هم برای ایجاد رعب و وحشت است که به تمام المان های اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی حمله می کنند و هم به این دلیل که می خواهند از فضایی که به وجود آمده به عنوان شویی تبلیغاتی بهره ببرند تا خود را در افکار عمومی بزرگ و مهم جلوه دهند.
ادعای اخیر داعشی ها مبنی بر تصرف کربلا و بغداد را چه طور ارزیابی می کنید؟
تحولات داعش در عراق اقداماتی رفت و آمدی است. کاری که آنها در موصل انجام دادند، فکر می کردند می توانند در بغداد هم انجام دهند. اما موفق نشدند، به دلایل مختلفی از جمله ورود نیروهای مردمی، حمایت برخی از کشورهای منطقه، جدی واردتر شدن دولت و مواردی از این دست، نتوانستند به بغداد نزدیک شوند. هم اکنون نیز آنها از بعضاً خلأهای سیاسی امنیتی استفاده می کنند مانند برخی اختلافات که در پارلمان عراق در مباحث عمومی و امنیتی پیش آمده است؛ همچنین کمک هایی از بیرون به آنها می شود، مانند شکل گیری نیروهای معارض در ترکیه که به براندازی در سوریه یا گروه های تروریستی عراق کمک می کنند، در راستای تقویت داعش است. در واقع داعشی ها دارند از فضاهایی که در منطقه به وجود آمده استفاده می کنند. بحثی که هم اکنون پیش آمده این است که آیا می توان عراق را از دست این گروه تروریستی نجات خواهد یا خیر. اقدام دیگر داعش برقراری ارتباط با گروه ها و قبیله ها است تا بتوانند خود را قوی تر سازند. اما با توجه به جنایات و توحش هایی که داشته اند، جامعه عمومی در عراق با آنها همراهی نخواهد کرد و همان طور که دولت عراق قول داده، به کمک نیروهای مردمی با آنها برخوردی قوی خواهد داشت.