خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به عنوان پل ارتباطی مردم و مسئولان در طول هشت دهه فعالیت حرفه ای رسالت خود دید تا به بررسی ابعاد و زوایای این حوادث از دیدگاه های مختلف بپردازد و بر این اساس در میزگردی با حضور مسوولان و دست اندرکاران برخی احزاب سیاسی به ریشه یابی علل و عوامل این ناآرامی ها پرداخت.

**الگوی توسعه برون زا و پیامدها/ افزایش شکاف اجتماعی و انباشتگی مطالبات مردم:

حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی از جمله حاضران در میزگرد ایرنا بر این باور است که حوادث اخیر بستری داشت که می توان مرتبط با الگوی توسعه برون زا و پیامدهای این نوع الگو در کشور دانست که نمونه آن را ما در دهه 70هم شاهد بودیم و به خاطر همین سیاست ها اغتشاشاتی در داخل کشور و شهرهایی از جمله اسلامشهر، شیراز و قزوین آغاز شد.

وی افزود: الگوی توسعه برون زایی که در سیاست های اقتصادی دولت آن زمان اعمال می شد، موجب افزایش شکاف اجتماعی و مطالبات مردم و یک نوع انباشتگی از مطالبات مردم شد و مردم احساس کردند در فضایی که سیستم اقتصادی جدید برای آنها ترسیم کرده، برای کاهش این شکاف و فاصله نیازمند رویکردهای خاصی هستند که فساد، تجاوز به حقوق دیگران، دزدی، سرقت و رانت خواری و غیره در آن جا می گیرد.

ترقی گفت: مردم چون نتوانستند فاصله خود را با زندگی ترسیم شده در این نوع اقتصاد کم کنند، بنابراین به طور طبیعی رفتارشان تنش زا شد که این مساله در اکثر نقاط دنیا که به این نوع اقتصاد گرایش داشته اند، فراگیری دارد.

**بی توجهی به نقاط حاشیه ای:

وی ادامه داد: البته بی توجهی به نقاط حاشیه شهرها نیز متاسفانه در دولت های مختلف یکی دیگر از ضعف ها است که ناشی از همان سیاست توسعه ای اقتصاد برون زاست، زیرا تمرکز اقتصاد در شهرهای بزرگ و توسعه در مرکز بوده و به اطراف و دوردست ها کمتر توجه شده که موجب مهاجرت و حاشیه نشینی های متعدد می شود.

به گفته ترقی این مساله باعث از بین رفتن هویت و فرهنگ بومی و ایجاد خرده فرهنگ های متعدد ترکیبی بدون پیروی از یک نظام مشخص می شود و چون خدمات دهی هم به این مناطق ضعیف است، نارضایتی و تبدیل شدن به اعتراضات اجتماعی، بسیار سریع تر اتفاق می افتد.

** محرک اقتصادی و سیاسی:

ترقی ادامه داد: به دنبال این مسائل، محرک اقتصادی و سیاسی نیز از عوامل اغتشاشات بود. محرک اقتصادی شامل بودجه سال 97 و طرح موضوعاتی راجع به مساله لغو 50 درصد جمعیت یارانه بگیر و افزایش قیمت حامل های انرژی مثل بنزین بود و تبلیغات منفی در رسانه ها نیز روی آن صورت گرفت که در ذهنیت مردم اثرگذاشت.

به گفته عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی این مسائل بدون هیچگونه توجیهی که از قبل در جامعه صورت گیرد، مطرح شد و طبیعتا وقتی تصمیمی به سرنوشت مردم مربوط می شود؛ به این شکل صورت گیرد، نتیجه آن واکنش اعتراض آمیز است.

**عدم توفیق دولت در تحقق وعده های اقتصادی:

ترقی ادامه داد: محرک سیاسی هم در این زمینه قابل توجه است، برخی جریان های سیاسی داخلی در مسیر سیاست تقویت رابطه با آمریکا و حل مشکل با این کشور از طریق مذاکره و تعامل در پی افزایش فشار روی مردم و انتقال آن به نظام هستند.

به گفته ترقی، اینها معتقدند با فشار مردم، نظام مجبور می شود با آمریکا کنار آمده و خواسته های این کشور را بپذیرد و دست از مواضع انقلابی بردارد و به سمت سازش و تعامل با سیاست های بین المللی رفته و اهدافی را که در عرصه بین المللی دنبال می کند، رها کند.

از نگاه ترقی «این جریانات باعث شد در داخل کشور هم به جای اینکه به سمت جامعه سازی اسلامی حرکت کنیم، به سمت جامعه ای دموکراتیک برویم که در آن اسلام زیاد مطرح نبوده، دین در سیاست دخالتی نداشته و سکولاریزه و لیبرالیزه شود.

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی افزود: در کنار این، دشمن هم راهبردی داشت که استراتژی واشنگتن برای دهه 40 انقلاب بود. آمریکایی ها به دنبال تبدیل میز ایران در سیا به یک مرکز با امکانات و تجهیزات بسیار گسترده تر با مسئولیت فردی هستند که طراح اغتشاشات در کشورهای مختلف است و با طرح این موضوع که جمهوری اسلامی به عنوان یک تهدید برای امنیت ملی آمریکا است، استراتژی هایی را دنبال می کنند.

ترقی معتقد است: دامن زدن به جریان شرمنده سازی مردم از شعارهای انقلاب که این جریان هم از طریق شبکه های اجتماعی و برنامه های تحت مدیریت آمریکا هدایت می شود، بی ثباتی کنترل شده بدون آرامش در ایران تحت کنترل خود برای مدیریت ادراکات ایرانیان، طرح و القای این مطلب که مشکل از نظام اسلامی است.

** شتاب دهنده رسانه ای زیر نظر ضدانقلاب داخلی و عوامل خارجی:

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی افزود: در کنار این بستر ناشی از سیاست های اقتصادی، یک شتاب دهنده رسانه ای را نیز شاهد بودیم که در قالب شبکه های اجتماعی چندین سال است در کشور با شیب ملایمی کار را دنبال می کند. نقش اصلی این شبکه ها را هم ضد انقلاب داخلی و هم عوامل خارجی دارند و تحت سیاست و برنامه عمل می کنند.

ترقی گفت: مشخص است که این شبکه ها به دنبال جداسازی مردم از انقلاب، ناامیدکردن از آینده کشور و بدبینی ملی نسبت به مسئولان نظام و اعتمادزدایی از مسئولان در ذهن مردم هستند و به طور مستمر کار توسط این شبکه ها انجام می شود که به آنچه در بستر اجتماعی جامعه وجود داشت، شتاب داد.

** شعارهای اغتشاشگران دیکته شده از برخی شبکه های اجتماعی:

ترقی معتقد است: حرف و شعارهای اغتشاشات دیکته شده توسط برخی شبکه های اجتماعی بود. جمعیتی که حرفش 'نه' به گرانی و مشکلات اقتصادی موسسات اعتباری بود تا ظهر آمدند شعار دادند و نمازشان را نیز خواندند و رفتند.

به گفته وی، اما از بعد از ظهر کار دست اینها نبود، بازداشت شدگان اصلا مشکلات اقتصادی و مالی نداشتند و در پایتخت از شمال شهر تهران بودند و در شهرهایی چون خرم آباد از یک هفته قبل از خارج از کشور آمده و خانه اجاره کرده بودند.

ترقی افزود: اگر اعتراض تنها بود، تروریست هایی چون آمریکا و ترامپ هدایت نمی کردند بنابراین اعتراض با راهبرد دشمن تلفیق شده است.

وی ادامه داد: از هشدارهایی مانند معوق شدن حقوق کارگران یا تعطیلی بنگاه های اقتصادی در کشور راحت عبور شد، در حالی که پشت سر اینها مسایلی چون رشوه دادن و پارتی بازی (از انگیزه های) نارضایتی و ناآرامی است.

ترقی خاطر نشان کرد: اینها در ایران تحلیل نمی شود، اما در خارج توسط دشمن بررسی می شود و موج سواری می کنند.

** اشکالات ساختاری:

ترقی هم در ادامه طرح دیدگاه های بیادی افزود: اشکالات در باب ساختاری نظام هم قابل قبول است، اما باید توجه کرد نظام جمهوری اسلامی در شرایطی این ساختار را تنظیم کرد که وضعیت کشور نه به لحاظ جمعیتی و نه حجم کار، قابل مقایسه با الان نبود، آن زمان جمعیت 36 میلیون نفر بود و اکنون جمعیت 80 میلیونی داریم.

وی معتقد است: در آن شرایط جنگ با رژیم سابق بود و الان علاوه بر جنگ با آمریکا، جنگ اقتصادی و فرهنگی وجود دارد و به عبارتی در تمامی عرصه ها در حال جنگ و مبارزه هستیم، در این شرایط طبیعتا نیازهای جامعه کاملا متفاوت است.

به گفته ترقی وضع و شتاب پیشرفت و فناوری در دنیا قابل مقایسه با زمان پیروزی انقلاب اسلامی نیست و ساختار و نیروی انسانی ما نیازمند بروزرسانی است، نه دانشگاه و نه حوزه علمیه ما نتواسته اند در این سال ها نیروی تراز انقلاب تربیت کنند.

وی افزود: نیروی انسانی وقتی طعم محرومیت را نمی چشد، روحیه اشرافی گری دارد، تربیت شده دانشگاهی که وابستگی به خارج دارد و حوزه علمیه ای که برای 'اسلام محکوم' ساخته شده و نه 'اسلام حاکم'، همه باید بروز رسانی شود.

ترقی گفت: البته انقلاب دستاوردهای عظیمی هم داشته اما در کنار مشکلات در داخل و موانع که دشمن ایجاد کرده، دیده نشده اند، در حالی که مشاهده می شود هر جا اخلاص و اتکا به توانمندی های داخلی بوده، شکوفایی هم شکل گرفته است.

** وضعیت اجرای سیاست های ابلاغی:

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی نیز در ادامه طرح دیدگاه های بیادی تاکید کرد: یک هزار و 300 بند سیاست از سوی رهبری از جمله سیاست های اقتصاد مقاومتی به دولت ها ابلاغ شده که اجرا نمی شود و چوبش را نیز مردم می خورند.

وی افزود: سیاست های اقتصادی که دنبال می شود، اصلا با اقتصاد مقاومتی همخوان نیست. هر دولتی روی کار می آید کار خودش را انجام می دهد، در حالی که اگر این سیاست ها اجرا می شد، اصلاح ساختار هم صورت می گرفت، بنابر این اشکال در ساختار و رفتار است.

** سیاست های اقتصادی دولت ها:

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در ادامه افزود: در مبارزه با فقر و محرومیت در کشور ما کارهای زیادی انجام شده، اما سیاست های اقتصادی که دولت ها اعمال کردند فقرزا و نه فقرزدا بوده است.

ترقی در ادامه گفت: طرح هدفمندی یارانه ها در دولت نهم و دهم درست اجرا نشد، چون به همه تعمیم داده شده بود، در حالی که قرار بود طرح هدفمندی یارانه ها قشر ضعیف جامعه را حمایت کند اما درست اجرا نشد و این عدالت نیست.

** حزبی بودن هزینه دارد:

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در این خصوص کمرنگ بودن احزاب در کشور را از سبب های بروز برخی مشکلات در برخی مقاطع دانست و گفت: در این زمینه هم اشکال در قانون اساسی است، چون اصلا تشویق به احزاب نکرده در حالی که یکی از ملاک های شناخت رجال سیاسی باید احزاب باشد که این مساله در قانون اساسی نیست.

به گفته ترقی، دولت ها هم کلا با احزاب مشکل دارند و هیچکدام از دولت ها اصل هشتم قانون اساسی را که در مورد جایگاه احزاب است به صحن مجلس برای تصویب نیاوردند.

وی افزود: علاوه بر این در کشور ما حزبی بودن هزینه دارد و وابسته به حزب نبودن ارزش شده، چون مسئولان رده های مختلف از هر حزبی که سرکار هستند، توسط رئیس بعدی که از حزبی دیگر است، برکنار می شوند.

ترقی ادامه داد: برنامه حزب موتلفه در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری این بود که بگوید یک حزب می تواند از درون خود فردی را بالا بیاورد و بگوید حزب برای جامعه حرف و برنامه دارد.

** تعطیلی اتاق های فکر در کشور:

وی ادامه داد: در زمان حاضر نیاز داریم محرک های سیاسی و اقتصادی عامل تشدید و اغتشاش را برطرف کنیم، زیرا حذف شدنی است و باید از دخالت دشمن در مشکلات نیز جلوگیری شود. اتاق فکر در کشور تعطیل است که باید فکری برای آن کرد.

ترقی گفت: هیچ دستگاهی اتاق فکر ندارد، احزاب می توانند اتاق فکرهای خوبی باشند. اگر تحزب را ارزش بدهیم و افراد نخبه را برای نظردهی در احزاب راه دهیم، موفق تر می شویم.

به گفته وی، پژوهش و اندیشکده در کشور ما ارزش یا بودجه ندارند، یک ساعت فکر و 10 سال اجرا مسلما به مشکل می خورد در حالی که در کشورهای دیگر عکس این ماجراست.

وی در زمینه عملکرد قوه قضاییه نیز گفت: بین مردم در مورد یک فساد فضایی ساخته می شود که خودشان حاکم می شوند و حکم صادر می کنند، ولی در عمل قوه قضاییه بر اساس مستندات به چیز دیگری رسیده و حکم دیگری می دهد که این تناقض می شود، زیرا

مردم فکر می کنند عدالت اجرا نشده است.

به گفته ترقی قوه قضاییه گاهی براساس قانون عمل می کند و گاهی نیز زیر فشاراست.

ترقی گفت: توقع مردم این است که هرکسی کار خود را درست انجام دهد، پاسخگوی اعمال خود باشد، هماهنگی بین دستگاه ها و جزیره ای کار نکردن مهم است.

وی ادامه داد: با فعالیت دستگاه های اطلاعاتی و روانشناسی مردمی که مطالعات دقیق روی رفتار مردم انجام می دهند، باید قبل از بلند شدن صدا، مشکلات حل می شد.

** اقتصاد کشور باید خصوصی سازی شود:

ترقی هم در ادامه ابراز عقیده کرد، با توجه به مشکلات کنونی، اقتصاد باید به صورت کامل خصوصی سازی شود، اما دست این بخش را برای کار آزاد نمی گذاریم، به تعاونی ها بها داده نمی شود و تنها هفت درصد اقتصاد تعاونی و بقیه در دست دولت است.

وی افزود: مشکلاتی که الان در کشور وجود دارد، شامل کم کاری، سستی، بی توجهی، قاطع نبودن و پاسخگو نبودن ها قابل حل است.

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی ادامه داد: کسی که مسئولیت اداره کشور را داشته باید پاسخگوی اعمال زمان خودش باشد، در زمان دوران دفاع مقدس، اقتصاد دولتی شد و الان بعد از 30 سال فاتحه همه چیز خوانده شده و کسی نمی تواند اقتصاد را از حالت دولتی خارج کند.

به گفته ترقی، اشکالات ساختاری نیاز به زمان دارد و باید برطرف شود و اولویت در این مسیر مشارکت دادن مردم و تقویت احزاب شناسنامه دار و با برنامه است.

ترقی گفت: نباید از کنار دردها و حساسیت های مردم بی تفاوت گذشت. نگذاریم ناله به فریاد برسد. باید قبل از مشکل فکر کنیم، انتظار ما این است همه کسانی که دولت یا مسئولان را نقد می کنند، مخالف تلقی نشوند و به درد اینها اهمیت دهند و چاره اندیشی کنند.

به گفته وی، باید دستگاه خدمت دهنده به مردم از بی تفاوت متمایز شود، دولت باید در کار و عمل قاطعیت داشته باشد، در کشوری که تا این حد از مسایل عقبیم و کشوری که می خواهد اسلامی اداره شود، تنها کار مفید در اجرا قابل قبول نیست.

ترقی افزود: انتظار مردمی از کارگزاران انجام کار است. زمانی که سرمایه داران به راس کار می آیند، نمی توانند درد مردم را بفهمند و یا مجلسی که نماینده اش فقط کارچاق کن باشد، نمی تواند درد مردم را بفهمد، مشکل را حل و اعمال حق حاکمیت ملت کند یا نظارت بر حسن اجرای وظایف دولت داشته باشد.

وی ادامه داد: قوه قضاییه هم باید بر حسن اجرای امور نظارت کند، اما پیشگیری از جرمش الان کجاست؟ چقدر در پیشگیری از جرایم مانع و محدودیت ایجاد می کند؟ انتظار این است که دستگاه قضایی با مفسدان قاطع و بدون تبعیض برخورد کند.