حتی اگر روند بحران سوریه به گونهای که ترکها آرزویش را می‌کنند پیش برود دخالت آنکارا در سوریه به مثابه پاشیدن نفت بر آتش کم فروغ مسئلهی کُردهایی است که در هردو کشور پراکنده اند؛ در این بین حتی ژستها و تاکتیک‌های گذرای اوغلو برای اتحاد با «مسعود بارزانی» هم نخواهد توانست جلوی آتشی را که خود بر افروخته‌اند بگیرد.
اردشیر پشنگ- در حالی که بحران سوریه وارد حساس ترین روزها و پیچیدهترین ابعاد خود شده است، بازیگران مختلف منطقه ای و فرامنطقه ای دخیل در دو سوی این بحران هر یک سعی می کنند تا با تأثیرگذاری بیشتر بر آن از یکسو بر منافع احتمالی آیندهی خود بیفزایند و از سوی دیگر از تعداد ترکشهای ناشی از این بحران برضد خود بکاهند. دولت ترکیه، همسایه شمالی سوریه، یکی از مهمترین و فعالترین کشورهای دخیل در این بحران طی ماههای اخیر بوده که تلاش وافری داشته و دارد تا با انجام تغییر نظام سیاسی در این کشور از یکسو بر قدرت منطقه ای خود بیفزاید و از سوی دیگر موازنه ی قدرت موجود را برضد رقبای منطقه ایش همچون ایران تغییر دهد.
اما پیچیدگیهای وضعیت سوریه به خصوص از نظر بافت قومی و مذهبی از یک طرف و ارتباط این پیچیدگیهای قومی با وضعیت سیاسی در داخل ترکیه (مسئلهی کردها و علویها) و شمال عراق باعث شده است تا سناریوی تغییر در سوریه برای ترکیه همچون شمشیری دو لبه عمل کند که لبهی تیز و بران دیگر آن که مسئله ی کُردها در شمال سوریه است، می تواند خوشبینی های ترکها را با مخاطره های جدّی مواجه سازد.
از هنگام آغاز بحران سیاسی در سوریه که از شهرهایی همچون «درعا» و «حماه» در سوریه شروع شد، برخی ناآرامیها در مناطق کردنشین این کشور نیز رخ داد. اما با میانجیگری افرادی همچون «جلال طالبانی»، رئیس جمهوری عراق که سابقه دوستی دیرینه با دولت سوریه و روابط حسنه با کُردهای این کشور دارد و البته تحت تأثیر دیدگاههای به نسبت پان عربیستی شورای مخالفین در نادیده گرفتن مسئله ی کُردها در این کشور، این ناآرامی ها فروکش کرد.
اما طی چند هفته ی اخیر با افزایش ناامنی در مرکز و شهرهای مهم سوریه از جمله «دمشق» و «حلب»، شاهد آن بودهایم که دولت این کشور نوعی خودمختاری نانوشته و آزادی عمل به کردهای این کشور که در جوار ترکیه ساکن هستند داده است. از این رو اینک در 4 شهر کردنشین گروههای کردی همچون اتحادیهی دموکراتیک وجود دارد که قدرت را در دست گرفته اند، گروههایی که بیشتر از آنکه سر ستیز با دولت سوریه داشته باشند، نگران دخالتها و تهدیدهای دولت ترکیه هستند.
با توجه به پیوند دیرینه میان مناطق کردنشین ترکیه و سوریه به نظر می رسد روند موجود در سوریه در کنار وجود واقعیتی به نام دولت محلی (اقلیم) کردستان در عراق باعث افزایش گرایش های تجزیه طلبانه در ترکیه خواهد شد و امنیت ملی و حتی تمامیت ارضی این کشور را با خطر جدّی رو به رو خواهد ساخت و مسئلهی کُرد در این کشور را یکبار دیگر به بحرانی جدّی تر تبدیل خواهد کرد.
از این رو مشاهده می کنیم در برهه هایی از زمان که تنش میان ترکیه و سوریه به اوج می رسید، دولت سوریه پایگاهها و امکانات نظامی و حمایتی قابل توجه تری را در اختیار شورشیان «پ.ک.ک» قرار میداد و عبدالله اوجالان تا پیش از دستگیریاش سالها در سوریه زندگی میکرده است. از این رو منطقه ی کردنشین سوریه به طور طبیعی به حوزه ی نفوذ و تأثیرگذاری «پ.ک.ک» تبدیل گردید. وضعیتی که تا به امروز نیز همچنان ادامه دارد و اینک بزرگترین حزب کردنشین آن در اصل یک شاخه از «پ.ک.ک» محسوب می شود.
از این رو در برهه ی کنونی که دولت سوریه نوعی آزادی عمل در مناطق کردنشین به کردهای خود داده است در اصل به احزاب نزدیک به «پ.ک.ک» اجازهی فعالیت گسترده تری داده تا در مناطقی که حائل میان سوریه و ترکیه محسوب می شود، قدرت محلی را در دست گیرند.
تبعات قدرت گیری محلی
کُردهای سوریه بر ترکیه
قدرت گیری محلی کردهای سوریه و افزایش حضور «پ.ک.ک» در شمال این کشور برای ترکیه تبعات و پیامدهای مختلفی خواهد داشت که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- افزایش توان عملیاتی «پ.ک.ک»؛
2-گسترش گرایش خودمختاری طلبانه ی کردها در ترکیه؛
4- تقویت احتمال دخالت دوباره ی ارتش در عرصهی سیاسی ترکیه؛
5- تحت الشعاع قرار گرفتن دستاوردهای آیندهی ترکیه در بحران سوریه.
چشم انداز پیش رو
دخالت ترکیه در سوریه و کشیدن شمشمیر از رو به رو توسط «اردوغان» برضد دوست پیشینش «بشار اسد» را میتوان به قماری تشبیه کرد که بر خلاف برداشت اولیه ی ترکیه هنوز کارتهایی از آن خوانده نشده و باقی مانده است. کارتهایی که میتواند سرنوشت قمار را تغییر داده و یا بخش قابل توجهی از دست آوردها را به باد دهد. یکی از مهمترین این کارتها که از ابتدا برای ترکها به طور دقیقی پیش بینی نشده بود؛ توانایی بازی گرفتن بشار اسد از کارت کُردها در سوریه و ترکیه برضد ترکیه بوده است.
بدین ترتیب پیشبینی میشود حتی اگر روند بحران سوریه به گونهای که ترکها آرزویش را می کنند و آن سرنگونی نظام فعلی اسد است پیش برود، اما این دخالت در سوریه به مثابه پاشیدن نفت بر آتش کم فروغ پیشین مسئله ی کُردها در سوریه و ترکیه بوده است که حتی ژستها و تاکتیک های موقت و گذرای اعلام اتحاد با «مسعود بارزانی» رهبر حکومت اقلیم کردستان عراق هم نخواهد توانست جلوی آتشی که خود بر افروخته اش کرده اند را بگیرد و یکی از کمترین هزینه های آن می تواند منجر به تغییر چهره ی سیاسی داخلی ترکیه در نخستین انتخابات آیندهی این کشور یا حتی تغییر آرایش سیاسی بدون استفاده از صندوقهای رأی شود.
*متن خلاصه شده مقاله از سایت برهان
اما پیچیدگیهای وضعیت سوریه به خصوص از نظر بافت قومی و مذهبی از یک طرف و ارتباط این پیچیدگیهای قومی با وضعیت سیاسی در داخل ترکیه (مسئلهی کردها و علویها) و شمال عراق باعث شده است تا سناریوی تغییر در سوریه برای ترکیه همچون شمشیری دو لبه عمل کند که لبهی تیز و بران دیگر آن که مسئله ی کُردها در شمال سوریه است، می تواند خوشبینی های ترکها را با مخاطره های جدّی مواجه سازد.
از هنگام آغاز بحران سیاسی در سوریه که از شهرهایی همچون «درعا» و «حماه» در سوریه شروع شد، برخی ناآرامیها در مناطق کردنشین این کشور نیز رخ داد. اما با میانجیگری افرادی همچون «جلال طالبانی»، رئیس جمهوری عراق که سابقه دوستی دیرینه با دولت سوریه و روابط حسنه با کُردهای این کشور دارد و البته تحت تأثیر دیدگاههای به نسبت پان عربیستی شورای مخالفین در نادیده گرفتن مسئله ی کُردها در این کشور، این ناآرامی ها فروکش کرد.
اما طی چند هفته ی اخیر با افزایش ناامنی در مرکز و شهرهای مهم سوریه از جمله «دمشق» و «حلب»، شاهد آن بودهایم که دولت این کشور نوعی خودمختاری نانوشته و آزادی عمل به کردهای این کشور که در جوار ترکیه ساکن هستند داده است. از این رو اینک در 4 شهر کردنشین گروههای کردی همچون اتحادیهی دموکراتیک وجود دارد که قدرت را در دست گرفته اند، گروههایی که بیشتر از آنکه سر ستیز با دولت سوریه داشته باشند، نگران دخالتها و تهدیدهای دولت ترکیه هستند.
با توجه به پیوند دیرینه میان مناطق کردنشین ترکیه و سوریه به نظر می رسد روند موجود در سوریه در کنار وجود واقعیتی به نام دولت محلی (اقلیم) کردستان در عراق باعث افزایش گرایش های تجزیه طلبانه در ترکیه خواهد شد و امنیت ملی و حتی تمامیت ارضی این کشور را با خطر جدّی رو به رو خواهد ساخت و مسئلهی کُرد در این کشور را یکبار دیگر به بحرانی جدّی تر تبدیل خواهد کرد.
از این رو مشاهده می کنیم در برهه هایی از زمان که تنش میان ترکیه و سوریه به اوج می رسید، دولت سوریه پایگاهها و امکانات نظامی و حمایتی قابل توجه تری را در اختیار شورشیان «پ.ک.ک» قرار میداد و عبدالله اوجالان تا پیش از دستگیریاش سالها در سوریه زندگی میکرده است. از این رو منطقه ی کردنشین سوریه به طور طبیعی به حوزه ی نفوذ و تأثیرگذاری «پ.ک.ک» تبدیل گردید. وضعیتی که تا به امروز نیز همچنان ادامه دارد و اینک بزرگترین حزب کردنشین آن در اصل یک شاخه از «پ.ک.ک» محسوب می شود.
از این رو در برهه ی کنونی که دولت سوریه نوعی آزادی عمل در مناطق کردنشین به کردهای خود داده است در اصل به احزاب نزدیک به «پ.ک.ک» اجازهی فعالیت گسترده تری داده تا در مناطقی که حائل میان سوریه و ترکیه محسوب می شود، قدرت محلی را در دست گیرند.
تبعات قدرت گیری محلی
کُردهای سوریه بر ترکیه
قدرت گیری محلی کردهای سوریه و افزایش حضور «پ.ک.ک» در شمال این کشور برای ترکیه تبعات و پیامدهای مختلفی خواهد داشت که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- افزایش توان عملیاتی «پ.ک.ک»؛
2-گسترش گرایش خودمختاری طلبانه ی کردها در ترکیه؛
4- تقویت احتمال دخالت دوباره ی ارتش در عرصهی سیاسی ترکیه؛
5- تحت الشعاع قرار گرفتن دستاوردهای آیندهی ترکیه در بحران سوریه.
چشم انداز پیش رو
دخالت ترکیه در سوریه و کشیدن شمشمیر از رو به رو توسط «اردوغان» برضد دوست پیشینش «بشار اسد» را میتوان به قماری تشبیه کرد که بر خلاف برداشت اولیه ی ترکیه هنوز کارتهایی از آن خوانده نشده و باقی مانده است. کارتهایی که میتواند سرنوشت قمار را تغییر داده و یا بخش قابل توجهی از دست آوردها را به باد دهد. یکی از مهمترین این کارتها که از ابتدا برای ترکها به طور دقیقی پیش بینی نشده بود؛ توانایی بازی گرفتن بشار اسد از کارت کُردها در سوریه و ترکیه برضد ترکیه بوده است.
بدین ترتیب پیشبینی میشود حتی اگر روند بحران سوریه به گونهای که ترکها آرزویش را می کنند و آن سرنگونی نظام فعلی اسد است پیش برود، اما این دخالت در سوریه به مثابه پاشیدن نفت بر آتش کم فروغ پیشین مسئله ی کُردها در سوریه و ترکیه بوده است که حتی ژستها و تاکتیک های موقت و گذرای اعلام اتحاد با «مسعود بارزانی» رهبر حکومت اقلیم کردستان عراق هم نخواهد توانست جلوی آتشی که خود بر افروخته اش کرده اند را بگیرد و یکی از کمترین هزینه های آن می تواند منجر به تغییر چهره ی سیاسی داخلی ترکیه در نخستین انتخابات آیندهی این کشور یا حتی تغییر آرایش سیاسی بدون استفاده از صندوقهای رأی شود.
*متن خلاصه شده مقاله از سایت برهان