انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا در حال چند روز پیش برگزار شد که طیف دموکرات در ماه‌های منتهی به روز برگزاری انتخابات، تلاش کرد تا با هجمه سنگین تبلیغاتی از سوی رسانه‌های جریان اصلی – مثل شبکه خبری CNN و روزنامه نیویورک تایمز – این انتخابات را تبدیل به یک همه‌پرسی برای تعیین عدم مشروعیت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور کند. دموکرات‌ها در اکثر رویکردهای تبلیغاتی خود، به اقدامات غیرعادی و غیرمعمول ترامپ اشاره می‌کردند و از مردم آمریکا می‌خواستند تا برای جلوگیری از ادامه این روندها به آنان رای بدهند.
در طرف مقابل، جناح جمهوری‌خواه در برزخی ناخواسته قرار گرفته بود؛ چرا که از یک سو نمی‌خواست تبعات و هزینه‌های رفتارهای غیرعادی ترامپ را بر دوش خود تحمل کند و بپذیرد و از سوی دیگر، راهی به جز گرایش به سمت آقای رئیس‌جمهور و اعلام حمایت از او برای کسب آرای حامیان پرشمارش در میان آمریکایی‌ها نداشت. همین مسئله سبب شد تا برای نخستین بار از زمان انتخابات ریاست جمهوری در سال 2016 و حضور ترامپ در اتاق بیضی کاخ سفید، سران این حزب به شدت به ترامپ نزدیک شوند.
همین رویکرد دو حزب اصلی ایالات متحده سبب شد تا این دوره از انتخابات بسیار جدی و با تبلیغات سرسام‌آوری همراه شود. باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور فعلی هم به صورت رسمی وارد کارزار تبلیغاتی شدند و سفرهای متعددی را برای تبلیغ حزب متبوع خود به ایالات مختلف انجام دادند.
نهایتا مردم آمریکا روز سه‌شنبه پای صندوق‌های رای رفتند و نمایندگان منتخب خود برای دو مجلس سنا و نمایندگان را انتخاب کردند؛ انتخابی که وقتی نتایج رسمی اعلام شد، مشخص شد چندان شگفتی خاصی رخ نداده و طبق پیش‌بینی‌ها، جامعه آمریکا همچنان در ابهام و تعلیق به سر می‌برد و رویکرد مشخص و قاطعی نسبت به وقایعی که در سال‌های اخیر رخ داده، ندارد.
پیروزی بزرگ جمهوری‌خواهان، حفظ اکثریت در مجلس سنا و البته افزایش تعداد نمایندگان خود در این مجلس بود؛ مسئله‌ای که حتی دونالد ترامپ هم به آن در سخنرانی خود اشاره کرد و گفت که اساس برنامه‌ریزی این حزب، درباره مجلس سنا بوده است. اهمیت این مجلس در این نکته است که مردم به نمایندگان احزاب – و نه افراد مستقل – رای می‌دهند و بالاتر بودن تعداد آرای حزب جمهوری‌خواه در این انتخابات، نشاندهنده گرایش بیشتر مردم به این حزب است.
در طرف مقابل، دموکرات‌ها هم توانستند به یک پیروزی خوب دست پیدا کنند و برای اولین بار بعد از سال 2010 تعداد بیشتری از کرسی‌های مجلس نمایندگان را به خود اختصاص دهند. این پیروزی دموکرات‌ها که پس از هشت سال بدست آمده، خبر خوشحال کننده‌ای برای آنهاست؛ چرا که هم نشاندهنده مقبولیت تفکر این حزب در میان مردم است و هم می‌تواند شرایط را برای اعمال فشار بیشتر آنان بر دولت ترامپ فراهم کند.
در نگاه کلی به نتایج حاصل از این انتخابات، می‌توان به چند مسئله توجه کرد:
ساختار قانون گذاری در ایالات متحده به نحوی است که برای تصویب یک قانون، نیاز به رای مثبت هر دو مجلس است؛ یعنی طرحی که توسط مجلس سنا تهیه می‌شود، باید به تصویب مجلس نمایندگان هم برسد و بالعکس. به همین دلیل، متفاوت بودن طیف جمعیتی و ترکیب حزبی دو مجلس سبب می‌شود تا روند تصویب قوانین – به ویژه در حوزه اختلافات تاریخی دو حزب – با مشکل اساسی روبه رو شود. باید این مسئله را هم در نظر داشت که گرایش دموکرات‌ها بیشتر به سمت تصویب قوانین داخلی مانند تامین اجتماعی است و گرایش جمهوری‌خواه‌ها به سمت تصویب قوانین متاثر از خارج کشور و سیاست خارجی مانند مسئله مهاجرین.
با نتایج به دست آمده، حزب جمهوری‌خواه بیشتر از همیشه مجبور به نزدیک شدن به ترامپ و همراهی با سیاست‌های اوست؛ چرا که مشخص شد سبد رای این حزب جدای از سبد رای ترامپ نیست و اگر سران حزب به دلیل اختلافات خود با آقای رئیس‌جمهور تصمیم به جدایی از او بگیرند، با شکست سختی در عرصه سیاسی و انتخابات‌های آینده روبه رو خواهند شد. همزمان با انتخابات میان دوره‌ای کنگره، انتخابات فرمانداری‌های ایالات متحده آمریکا هم برگزار شد. این انتخابات برنده مشخصی نداشت و هر دو طیف توانستند بخشی از ایالات مدنظر خود را تحت کنترل بگیرند اما نکته اساسی در این میان، پیروزی دموکرات‌ها در ایالاتی است که رای الکترال بیشتری دارند و این به منزله یک خبر بد برای دونالد ترامپ و حزب جمهوری‌خواه است که می‌تواند زنگ خطر اصلی برای انتخابات ریاست جمهوری 2020 باشد.
در این انتخابات، دو زن مسلمان (رشیده طالب از میشیگان و الهان عمر از مینه‌سوتا) وارد مجلس نمایندگان شدند. آلکساندریا اوکاسیو کورتز از نیویورک، جوان‌ترین نماینده کنگره خواهد بود. دبرا هالند از نیومکزیکو و شاریس دیویدز از کانزاس هم اولین زنان سرخ‌پوستی هستند که به پیروزی می‌رسند. این مسئله می‌تواند یک کمک بسیار بزرگ برای حزب دموکرات باشد که معمولا طبقه متوسط این کشور حامی آن هستند.
در داخل ایران و در میان برخی سیاستمداران وطنی، این نگاه وجود داشت که با همراهی با دموکرات‌ها، زمینه برای فتح هر دو مجلس توسط این حزب و نهایتا زمینه‌چینی برای استیضاح ترامپ و احیای برجام فراهم شود؛ نگاهی کاملا غیرکارشناسانه که نتیجه انتخابات کنگره هم نادرست بودن آن را مشخص کرد. به نظر می‌رسد که دستگاه سیاست خارجی کشورمان قبل از دیدار با برخی اهالی سیاست در آمریکا، باید اطلاعات خود درباره ساختار سیاسی و توزیع قدرت در این کشور را تصحیح کند و افزایش دهد.
اما در نگاه کلی به نتیجه انتخابات، می‌توان این پیروزیِ خفیف ترامپ را مقدمه‌ای بر شکست او در انتخابات ریاست جمهوری آتی دانست. ترامپ در انتخابات سال 2016 توانست بر موج نارضایتی جامعه آمریکا از عملکرد دموکرات‌ها و فساد ساختاری این کشور سوار شود و نهایتا خود را به کاخ سفید برساند اما پس از گذشت دو سال از ریاست جمهوری او، افرادی که به او برای برهم زدن این ساختار فاسد – یا به تعبیر خود ترامپ، کشیدن سیفون در کاخ سفید – امید بسته بودند، ناامید شده‌اند. آقای رئیس‌جمهور همچنین قولِ عدم دخالت در امور خارجی و توجه بیشتر به منافع ملی ایالات متحده را داده بود که اگرچه در ظاهر موفق به تامین آن – مانند افزایش تعداد شغل و غیره – شده است اما کاهش قدرت نرم آمریکا در جهان بر اثر رفتارهای نامعقول او، از محبوبیت او در میان آمریکایی‌ها کاسته است.
همین مسئله در کنار رای بالایی که ایالت‌های با رای الکترال زیاد به فرمانداران دموکرات داده‌اند، ناقوس سقوط ترامپ را به صدا درآورده است. اگر آقای رئیس‌جمهور بخواهد در باد این پیروزی خفیف در انتخابات کنگره بخوابد، قطعا طوفان انتخابات ریاست جمهوری 2020 او را از کاخ سفید در واشنگتن به برج شخصی‌اش در نیویورک خواهد برد.