برنامه "گفت‌وگوی اجتماعی" با حضور دکتر محمد رضا شاه حسینی عضو هیئت علمی پژوهشگاه خانواده و زندگی، دکتر مریم ورزدار معاون سابق بسیج بانوان کشور و استاد دانشگاه و جامعه شناس و عبدالرضا مصری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به بررسی دلایل افزایش سن ازدواج و پیامدهای آن پرداخت.

دکتر محمد رضا شاه حسینی در خصوص افزایش بالا رفتن سن ازدواج اظهار داشت: با وجود اینکه سن ازدواج بالا رفته است، اما به شدت سن روابط جنسی کاهش یافته است. البته این مسئله هنوز در مرحله تنش اجتماعی است و به سطح تهدید اجتماعی نرسیده است و این موضوع یکی از دلایل افزایش سن ازدواج است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه خانواده و زندگی افزود: عامل بحران زا شدن سن ازدواج را در تبعات جانبی آن می بینیم؛ یعنی این موضوع ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی پیدا می کند و عموما از این ابعاد غفلت می شود.

در ادامه دکتر مریم ورزدار معاون سابق بسیج بانوان کشور به تاکید قرآن کریم در تشکیل خانواده اشاره کرد و بیان داشت: در قرآن سه بار با واژه میثاق مواجه می شویم که یک بار در خصوص خانواده است و در این مورد لفظ غلیظ بعد از میثاق بکار رفته است که نشان دهنده اهمیت آن است.

وی با بیان اینکه قبل از پیامدها، باید به ریشه یابی بپردازیم، گفت: ریشه یابی علل و عوامل می تواند در بررسی آن مسئله و آسیب به ما کمک کند. عوامل می تواند به اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تقسیم شود ولی به اعتقاد بنده آن میزانی که به عوامل اقتصادی در جامعه پرداخته می شود، وزن ندارد، چون مشاهده می کنیم وضعیت اقتصادی خیلی بدتر بود ولی افراد در سنین پایین تن به ازدواج می دادند.

این جامعه شناس عوامل اجتماعی و فرهنگی را مهمترین عوامل بالا رفتن ازدواج عنوان کرد و بیان داشت: هر کدام از اینها شاخص های مربوط به خودش را دارد. مثلا ما توجه نمی کنیم که تشکیل خانواده قداست خودش را از دست داده است. در زمان های قدیم وقتی ازدواجی شکل می گرفت، همه به پسری که مسئولیت را بر عهده گرفته است و تشکیل خانواده داده است، مباحات می کردند ولی امروزه حتی از سوی خانواده از ازدواج زود منع می شوند و این قداست کم رنگ می شود.

عبدالرضا مصری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی ریشه اصلی بالا رفتن سن ازدواج را مسائل فرهنگی دانست و اظهار داشت: البته مسائل فرهنگی و اجتماعی را می توان تقسیم کرد، اعم از عدم پذیرش خانواده ها برای پذیرش یک خانواده جدید.

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در بیان دلایل تغییرات گذشته نسبت به زمان حال و تاثیر آن در تجردگرایی گفت: در گذشته معماری خانه ها متفاوت بود و شاکله معماری ها به گونه ای بود که خانواده ای که تازه تاسیس شده اند، توسط خانواده ای قدیمی تر، پذیرش می شدند و امکان اینکه قسمتی از خانه را در اختیار خانواده جدید قرار دهند، وجود داشت.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی دومین مسئله در این زمینه را مسئله فرهنگی عنوان کرد و بیان داشت: قبلا خانواده های قدیمی تر امکان پذیرش خانواده جدیدی را در دل خانواده داشتند و از نظر فرهنگی این پذیرش ذهنی وجود داشت. اما متاسفانه الان جزو اولین شروط این است که دختر یا پسر ما زندگی مستقل می خواهد.

در ادامه شاه حسینی با بیان اینکه اعتقاد به مشکل صرف فرهنگی ندارم، اظهار داشت: در همه این موارد مشکلات اقتصادی را دارای وزن قوی تری می دانم و این در حالی است که اکثرا مشکل را اقتصادی نمی دانیم و هنگامی که می خواهیم راهکار ارائه دهیم، راهکار فرهنگی ارائه می کنیم.

در ادامه مصری با بیان اینکه وقتی سن ازدواج تغییر کند، معیارها نیز تغییر می کند، گفت: به عنوان مثال خانمی فوق لیسانس گرفته است و دیگر حاضر نیز با فوق دیپلم ازدواج کند و حتی اگر بخواهد با هم سطح خودش در مقیاس تحصیلی ازدواج کند، با پسر فوق لیسانسی مواجه می شود که شغل ندارد و اینجا نشان می دهد که مبحث اقتصادی با انتظارات افراد کاملا پیوند دارد.

وی افزود: در حال حاضر مردهای تحصیل کرده ای وجود دارند که بیکار هستند و زن ها کار می کنند و این را می بینیم که در آینده انجمن مردهای خانه دار نیز تشکیل شود.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: امروز جوان های زیادی حاضر به ازدواج هستند ولی متاسفانه درگیر وام مختصری هستند و باید برای مقدمات ازدواج دوندگی داشته باشند و این نشان دهنده مشکلات اقتصادی است.

در ادامه شاه حسینی با اشاره به آمارهایی که درباره ازدواج شهرهای کوچک و شهرهای بزرگ ارائه می شود، اظهار داشت: این آمارها قابل قبول نیستند، زیرا مرکز آمار دقیقی در کشور نداریم. امروز وقتی از بالا بودن سن ازدواج سخن می گوییم، به معنای تشکیل خانواده است وگرنه از نظر رابطه جنسی این سن پایین است.

وی در تبیین علل بالای سن ازدواج گفت: در طرح ریزی های استراتژیک در قوای مختلف، فهم دقیقی از طرح ریزی استراتژیک مبتنی بر مدل های متعارف جهانی ندارند.

مصری در ادامه با رد سخنان شاه حسینی بیان داشت: اگر با صرف سود به جامعه نگاه کنیم، به نتیجه ای نخواهیم رسید زیرا کسی که ازدواج می کند حساب و کتاب نمی کند که چقدر به نفع اش خواهد بود و یا چقدر ضرر خواهد کرد.

وی اضافه کرد: نگاه اقتصادی به ازدواج در فرهنگ عمومی ما نیست، البته ممکن است فردی به دنبال خانم پولداری باشد این جزو استثنائات است که آن را به عنوان ازدواج نگاه نمی کنیم بلکه به عنوان کلاه برداری از آن نام می بریم.

در ادامه ورزدار با اشاره به تحقیقاتی در زمینه مفاسد اخلاقی خانم ها گفت: این تحقیقات در سال 76 انجام شده است و خیلی ها همان زمان اعتقاد داشتند که علت اصلی این معضل، اقتصادی است ولی وقتی بررسی کردیم، متوجه شدیم آخرین گزینه بحث اقتصادی است و هیچ کدام از این خانم ها که سراغ این موضوع رفته بودند، منتفع اقتصادی هم نبرده بودند.

وی تصریح کرد: اگر ما کارکردهای خانواده را در جامعه به طور ملموس جا بیاندازیم و مسئولیت پذیری فرزندان را بالا ببریم خیلی از این مشکلات وجود نخواهد داشت. در حال حاضر در خانواده ها بچه های بی مسئولیتی را بار می آوریم که هیچ گاه قبول نخواهد کرد که مسئولیت نفر دیگری را بر عهده بگیرد.