سفر اوباما به شرق آسیا در حالی صورت می‌گیرد که منابع نظامی کره جنوبی از افزایش فعالیت‌های کره شمالی در یک سایت هسته‌ای زیرزمینی این کشور خبر دادند. براساس این گزارش، این فعالیت‌ها می‌تواند آماده سازی برای انجام یک آزمایش هسته‌ای در آستانه سفر باراک اوباما به شرق آسیا باشد. اشاره به تلاشهای هسته‌ای کره شمالی در حالی است که پارلمان روسیه نیز این هفته با بخشش ۹۰ درصد از بدهی ۱۰. ۹۶ میلیارد دلاری کره شمالی که مربوط به دوره شوروی است، موافقت کرده است.
تحلیل مسئله
درباره سفر غیر منتظره رئیس جمهور آمریکا به این کشور‌ها تحلیل‌های مختلفی از سوی کار‌شناسان ارایه شده است. برخی از کار‌شناسان بر این اعتقادند که این سفر در چارچوب تلاش کاخ سفید برای تقویت راهبرد بازگرداندن توازن به منطقه آسیا - اقیانوس آرام و تحقق چندین هدف دیگر صورت می‌گیرد. برخی دیگراز صاحبنظران بر این نکته تاکید می‌کنند که این سفر در راستای تحکیم روابط واشنگتن با چین ژاپن، کره جنوبی، مالزی و فیلیپین است. به باور این کار‌شناسان این سفر بعد از آن صورت می‌گیرد که بیش از یک سال است که کاخ سفید به طور عمیق در مسایل خاورمیانه و شرق اروپا غوطه ور بوده و مذاکرات درباره تجارت آزاد با شراکت کشورهای منطقه آسیا - اقیانوس آرام با معضلاتی مواجه شده است.
اوباما به علت تعطیلی دولت آمریکا به مدت شانزده روز به سبب بحران بودجه دو فرصت طلایی را برای شرکت در اجلاس سران آسیا از دست داد و همین امر تردید هم پیمانان این کشور در آسیا را درباره پایبندی کاخ سفید به تقویت حضورش در منطقه آسیا- اقیانوس آرام برانگیخته است. به بیان دیگر سفر دوره‌ای اوباما به شرق آسیا عملا با هدف جبران عدم حضور در نشست‌های منطقه‌ای ماه نوامبر به علت اختلافات سیاسی، جبران سفر دوره‌ای لغو شده در سال گذشته و برطرف کردن تردید هم پیمانان این کشور در خصوص تقویت راهبرد کاخ سفید در منطقه آسیا - اقیانوس آرام صورت می‌گیرد.
این موضوع از این منظر اهمیت دارد که پیش از این لئون پانتا وزیر دفاع سابق آمریکا ژوئیه سال ۲۰۱۲ راهبرد آمریکا را برای ایجاد توازن جدید در منطقه آسیا- اقیانوس آرام مطرح کرد و آن راهبرد، بازگشت مجدد و مقتدرانه به این منطقه بود. توجه مقامات کاخ سفید به شرق آسیا در حالی است که به باور تحلیلگران چینی «نظام ائتلاف و هم پیمانی آمریکا در منطقه آسیا- اقیانوس آرام در واقع ستون فقرات راهبرد بازگرداندن موازنه به این منطقه است و به همین علت اوباما خوشبین است در سفر اخیر خود به هم پیمانانش در منطقه آسیا - اقیانوس آرام درباره عمل کردن به وعده‌هایش در خصوص تقویت این نظام (ائتلاف) اطمینان بدهد.
اهداف سفر اوباما به شرق آسیا
سفر قریب الوقوع اوباما با اهداف مختلفی صورت می‌گیرد و در این میان مهار چین از اصلی‌ترین دلایل این سفر محسوب می‌شود. دومین مورد از این اهداف تقویت ائتلاف آمریکا با ژاپن، سومین هدف نزدیک کردن روابط ژاپن و کره جنوبی و چهارمین دلیل ترغیب کردن فیلیپین به تلاش به سود راهبرد آمریکا در منطقه به جای نزدیکی به چین است. به طور کلی در باره دلایل سفر اوباما به شرق آسیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱-به باور اکثر کار‌شناسان سیاسی سفر متعدد مقامات آمریکایی به شرق آسیا در حدود دو سال گذشته یک دلیل اصلی دارد و آن اینکه، دولت چین در سالهای اخیر به یکی از قدرتهای مهم جهان تبدیل شده است و آمریکا تلاش دارد با پیوند وائتلاف با کشورهای ژاپن و کره جنوبی به عنوان کشورهای اقتصادی شرق آسیا به مهار پکن بپردازد. تمرکز مقامات کاخ سفید به این موضوع درحالی است که چین با توجه به برنامه‌های کلان اقتصادی خود تا ۲۰۳۰ به اولین کشور اقتصادی جهان مبدل خواهد شد و این موضوعی است که تحمل آن برای دولتمردان آمریکایی مشکل است، چرا که در حال حاضر این عنوان دراختیار آمریکاست. به هرتقدیر دولت آمریکا با درک این تهدید نرم چین در تلاش است با حضور در شرق آسیا و ایجاد ائتلافهای منطقه‌ای با کشورهای همسو در این منطقه به مهار پکن دست بزند. دولت آمریکا برای نیل به این هدف از ظرفیت‌های موجود منطقه به ویژه از اختلاف‌های مرزی وآبی چین با کشورهای همسایه بهره می‌برد و در راستای همین نگاه واشنگتن به منطقه است که اوباما در این سفر جزایر مورد منازعه توکیو - پکن در دریای شرقی جزو پیمان امنیتی آمریکا و ژاپن است، موضوعی که از دید پکن نیز پنهان نمانده است.
۲- از دلایل دیگر سفر اوباما به شرق آسیا مربوط به منطقه میانجی‌گری واشنگتن بین ژاپن و کره جنوبی و پایان دادن به تنش‌های مرزی دو کشور و تقویت روابط بین سئول و توکیو برای تشکیل ائتلافی شبیه «مثلث آهنین» است. زیرا آمریکا اعتقاد دارد تشکیل این ائتلاف می‌تواند باعث ثبات در منطقه شمال شرق آسیا شود و با هرگونه تهدیدی در شبه جزیره کره مقابله کند. این رویکرد کاخ سفید در مناسبات توکیو- سئول در حالی است که برغم روی کار آمدن «اون» در کره شمالی، مقامات پیونگ یانگ همچنان مسیر اسلاف خود را در این کشور پیگیری می‌کنند و مقامات کاخ سفید از منظر مردم کره شمالی دشمن شماره یک محسوب می‌شود. از این نگاه دولت کره شمالی برای مقابله احتمالی با تحرکات دولت آمریکا در شبه جزیره کره، همچنان به رویکرد بازدارندگی هسته‌ای خود در این کشور ادامه می‌دهد. به هر تقدیر آنچه مسلم است، مساله کره شمالی برای سیاست خارجی آمریکا در شرق آسیا مهم به شمار می‌رود چرا که ادامه تنش در این منطقه می‌تواند اولا از شکل گیری «کره واحد» در این منطقه جلوگیری به عمل آورد، ثانیا به ادامه حضور نیروهای آمریکایی در شبه جزیره کره کمک نماید و مهم‌تر از همه ادامه تنش‌ها در شرق آسیا این مزیت را برای آمریکا دارد که با حضور خود در این منطقه، از نزدیک برنامه‌های چین را دنبال نماید.
۳- از دلایل دیگر سفر باراک اوباما به شرق آسیا این است که، این احتمال وجود دارد در جریان سفر رئیس جمهور آمریکا به فیلیپین توافقنامه دفاعی بین دو کشور امضا شود و این امر تمایل کاخ سفید را به دخالت در امور دریای چین جنوبی و شمال شرق آسیا به شکل عمیق‌تر نشان می‌دهد. اگر چه مردم فیلیپین در سفرهای پیشین مقامات کاخ سفید به این کشور از امضای چنین توافقی میان مقامات دوکشور جلوگیری به عمل آوردند.
۴- نکته آخر اینکه، اوباما همچنین در این سفر به دستیابی توافقی با ژاپن بر سر توافقنامه تجارت آزاد از طریق ائتلاف آسیا- اقیانوس آرام خوشبین است. نقطه مشترک تمرکز آمریکا و ژاپن در تقویت روابط اقتصادی از طریق توسعه موافقت‌نامه تجارت آزاد از طریق کشورهای منطقه آسیا- اقیانوس آرام و سپس بررسی موضوع افزایش همکاری نظامی بین دو کشور (واشنگتن و توکیو) است. این رویکرد مقامات آمریکایی از این منظر اهمیت دارد که چین با توجه به رویکرد اقتصادی خود در منطقه، همکاریهای گسترده‌ای را کشورهای منطقه و عضو
آ. سه. آن دارد و هرگونه تاخیر از سوی آمریکا به سود مقامات کاخ سفید رقم می‌خورد. البته ذکر این نکته هم مهم است که به باور کار‌شناسان سیاسی، حضور آمریکا آن هم با رویکرد امنیتی در شرق آسیا، این فرصت را در اختیار پکن قرار می‌دهد که با نگاه ویژه اقتصادی، پیوندهای خود را با کشورهای منطقه شرق آسیا بیشتر نماید.