یک) اختلاف و رقابت ایران - عربستان و پشت کردن متحدان عربستان به حزب‌الله به جنگ سوریه و واکنش این دو به بیداری اسلامی برمی‌گردد.
برای رابطه عربستان و متحدانش با حزب‌الله به موضع این کشورها درباره جنگ 2006 اسرائیل با حزب‌الله توجه کنید. عربستان حرکت حزب‌الله را ماجراجویی بدون محاسبه خواند و حزب‌الله را مسئول بلایی که بر سر لبنان آمد دانست. متحدان عربستان در اتحادیه عرب هم حزب‌الله را بابت «اقدامات غیرمنتظره، نامناسب و غیرمسئولانه»اش سرزنش کردند. به زمان بندی ماجرا دقت کنید که درست بعد از خروج نیروهای سوریه از خاک لبنان اتفاق افتاده است، بخش زیادی از نفوذ سوریه در لبنان از دست رفته است و دولت لبنان در دست نیروهای نزدیک به عربستان است، و ایران به لطف بحران هسته‌ای و جنجال‌های مربوط به رئیس دولتش وضعیت خوبی ندارد و با به قدرت رسیدن ملک عبدالله «میانه‌رو» در عربستان و برنامه‌های اصلاحاتش، عربستان بیش از پیش مورد اقبال رسانه‌های جهانی است.
برای رابطه ایران و عربستان هم کافی است به اسناد ویکی لیکس توجه کنید. در روز بیست آوریل 2008، دیداری با شرکت این نفرات برگزار شد: عادل جبیر، سفیر عربستان در آمریکا/ ژنرال پترائوس، فرمانده نظامی ارشد آمریکا در خاورمیانه/ رایان کروکر، سفیر آمریکا در عراق/ عبدالله بن عبدالعزیز، شاه عربستان.
در این دیدار، عادل جبیر «تقاضای مکرر شاه از آمریکا برای حمله به ایران و پایان دادن به برنامه تسلیحات هسته‌ای آن» را یادآوی می‌کند و می‌گوید «او به شما گفت که سر مار را قطع کنید».
لابد عکس‌های خندان رئیس دولت وقت ایران و ملک عبدالله و قدم زدنشان دست در دست همدیگر یادتان هست. دولت ایران، فارغ از نظری که درباره آن دارید، تلاش می‌کرد رابطه‌ای بهینه با عربستان داشته باشد، و سه سال قبل از آغاز اعتراض‌ها در سوریه، عربستان تقاضای «قطع سر مار» می‌کرد.
دوم) سوریه همسایه ایران نیست؛ پس نمی‌تواند عمق استراتژیک ایران باشد.
«عمق استراتژیک» عبارتی است برای توصیف فاصله بین خط مقدم و مراکز حیاتی کشور. طبعاهر قدر این فاصله بیشتر باشد، برای کشور بهتر است. این تعریفی بی‌طرفانه است و ربطی به گرایش شما در جنگ داخلی سوریه ندارد. احتمالابد نیست از اصطلاح «حوزه نفوذ» هم صحبت کنیم. کشورها در برابر همسایه قدرتمندشان دو مدل رفتار پیشه می‌کنند: یا مثل پاکستان در برابر هند دست به موازنه می‌زنند و رویارویی پیشه می‌کنند، یا مثل مکزیک در برابر آمریکا با همسایه قدرتمندترشان دست دوستی می‌دهند. دادن دست دوستی، اغلب باعث می‌شود همسایه قدرتمندتر نفوذی مادی و معنوی بر همسایه ضعیف‌تر پیدا کند و در سیاست‌هایش اثری کم یا زیاد بگذارد. این اتفاق منفی نیست و بر خلاف نظر پروپاگاندیست‌ها نشان‌دهنده سلطه نیست. عراق در حوزه‌ی نفوذ ایران است، همان طور که کویت در حوزه‌نفوذ عربستان است یا مولداوی در حوزه نفوذ رومانی است. نزدیکی دو دولت ایران و عراق و همسایگی سوریه با عراق، و این محاسبه ساده که مجموعه دولت‌های ضدایران بعد از سوریه سراغ لبنان و عراق خواهند رفت، قاعدتاباید مشکل جغرافیایی دوستانی را حل کند که از عدم همسایگی سوریه به عنوان دلیلی برای رد استدلال عمق استراتژیک استفاده می‌کنند. تفاوتی نمی‌کند که در جنگ سوریه طرفدار دولت سوریه، پ ی د، ارتش آزاد، فیلق الشام، جیش الاسلام، القاعده یا داعش باشید، این که ایران ترجیح می‌دهد به جای آبادان در دیرالزور بجنگد با تعاریف عمق استراتژیک و حوزه نفوذ و … تناقضی ندارد.
افغانستان هم جزو حوزه نفوذ ایران است و اگر نیروهای وابسته به دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی ایران در افغانستان مشغول به فعالیت شوند و تهدیدی متوجه ایران کنند، ایران قطعاترجیح می‌دهد در خیابان‌های کابل یا کوه‌های شرق هرات با این نیروها بجنگد، نه در تایباد و مشهد. این «ترجیح» ایران الزامابه این معنا نخواهد بود که ایران وارد افغانستان خواهد شد. دولت ایران باید چنین تصمیمی را بگیرد و بعد هم توان آن را داشته باشد. این که ایران در جنگ داخلی افغانستان علیه طالبان وارد عمل نشد، الزامابه این معنا نیست که ایران خواهان ورود به افغانستان و ایجاد فاصله چند صد کیلومتری بین طالبان و مرزهای ایران نبود.
سوم) ورود ایران به سوریه باعث شد پای دیگر کشورها به سوریه باز شوند و جنگ طولانی‌تر شود.
کافی است به تاریخ ورود ایران و دیگران توجه کنید. دولت‌های حامی شورشیان سوریه، اولین نشست گروه «دوستان سوریه» را در فوریه 2012 برگزار کردند. در نشست دوم دوستان سوریه در آوریل 2012، نخست‌وزیر ترکیه خواهان اقدام «جامعه جهانی» شد. دبیرخانه اتحادیه عرب و وزیر خارجه آمریکا خواهان برخورد شدیدتر با دولت سوریه شدند.
ارتش آزاد در ژوئن 2011 تشکیل شد و در اکتبر 2011 در ترکیه مستقر شد. آموزش و تجهیز ارتش آزاد به دست ترکیه و آمریکا در اوایل 2012 آغاز شد. در دسامبر 2011 کلینتون از «شورای ملی سوریه» به عنوان نماینده مشروع «سوری‌های خواهان گذار مسالمت‌آمیز به دموکراسی» یاد کرد و گفت آمریکا متعهد به یاری رساندن به این گذار است. در فوریه 2012 ویلیام هیگ هم از طرف انگلیس این شورا را به عنوان نماینده مشروع مردم سوریه به رسمیت شناخت. تایمز گزارش داد که عربستان و قطر کمک مالی به گروه‌های مسلح سوری را آغاز خواهند کرد. در نوامبر 2012، اکثر دولت‌های حامی شورشیان سوریه (شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب، فرانسه، ترکیه و …) ائتلاف ملی انقلابیون و معارضان سوریه را به عنوان تنها نماینده مردم این کشور(به جای دولت دمشق) به رسمیت شناختند.
حزب الله در ماه مه 2013 اعلام کرد که در روسیه حضور دارد و در قصیر دوشادوش ارتش سوریه می‌جنگد. حتی اگر نگاه آمریکا را در نظر بگیریم، در ماه اوت 2012 و بعد از اتفاقات 2011 و اوایل 2012 بود که حزب‌الله به خاطر حضور در سوریه تحریم شد.در همان اوت 2012 ایران از طرف آمریکا متهم شد که به آموزش نیروهای حامی دولت سوریه می‌پردازد. گروگان گرفته شدن 48 ایرانی(ماجرای «زائرها») توسط شورشیان سوری در همین اوت 2012 اتفاق افتاد. در همین اوت 2012 در سپتامبر 2012 از طرف سازمان‌های امنیتی غربی گزارش شد که ایران اعضای ارشد سپاه را برای مشاوره به دولت سوریه به این کشور اعزام کرده است. به نقل از دکستر فیلکینز، نقش عمده نیروهای سپاه قدس در هماهنگی حمله‌ها، آموزش شبه نظامیان و برقراری سیستم شنود از اواخر 2012(همزمان با شناسایی رسمی ائتلاف معارضان به جای دولت سوریه) شروع شد. اگر مداخله ایران را واکنشی به مداخله رقبا و دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی نمی‌دانید یا با مداخله‌ی ایران مخالف هستید، تفاوتی نمی‌کند. این اتفاق «بعد» از مداخله دیگران اتفاق افتاده است و قاعدتانمی‌تواند دلیلی برای مداخله دیگران باشد.