اگرچه «ماندلا» رهبری محبوب در سراسر جهان بود اما زندگی پرفراز و نشیب او داستان‌هایی داشته است که شاید کمتر کسی از آن‌ها اطلاع داشته باشد.

  او از علاقمندان به ورزش بوکس بود

 نلسون ماندلا در جوانی به بوکس و دوی استقامت علاقه داشت. او حتی در طول ۲۷ سالی که در زندان بود، هر روز صبح ورزش می‌کرد.

او در زندگینامه خود، راه طولانی آزادی، می‌نویسد: بیشتر از خشونت بوکس، از علم نهفته در آن لذت می‌بردم. اینکه یک نفر چگونه بدنش را برای دفاع از خود حرکت می‌دهد، چگونه از یک استراتژی برای دفاع و حمله استفاده می‌کند و چگونه ضرباهنگ خود را در طول بازی حفظ می‌کند، مرا به خود جذب می‌کرد.

او ادامه می‌دهد: بوکس مساوات خواهانه است. در داخل رینگ مقام، سن، ‌نژاد و ثروت اهمیتی ندارد... من بعد از ورود به سیاست دیگر هیچ مبارزه واقعی نکردم. علاقه اصلی من به تمرین بود؛ فهمیدم که تمرین پیگیرانه وسیله‌ای عالی برای خالی کردن تنش و فشار عصبی است. بعد از یک تمرین طاقت فرسا، هم از لحاظ فیزیکی و هم از لحاظ روانی سبک‌تر می‌شدم.

بازدیدکنندگان از موزه خانوادگی ماندلا در سووتو، در میان یادگاری‌های مختلف، به کمربند قهرمانی جهانی بوکس برمی خورند، که توسط بوکسور آمریکاایی شوگر رِی لِنِرد، به ماندلا اهدا شده است.

  نام اصلی او نلسون نبود

رولی‌هلاهلا ماندلا ۹ ساله بود که معلم دبستان متدیست (شاخه‌ای از کلیسای پروتستان) در کونوی آفریقا جنوبی، که او در آن تحصیل می‌کرد، نام انگلیسی نلسون را برای او انتخاب کرد. در آن زمان انتخاب نام‌های مسیحی برای دانش آموزان کاری مرسوم بود.  این اتفاقی عادی در آفریقای جنوبی و سایر نقاط این قاره بود که برای کسی نامی انگلیسی انتخاب کنند، تا خارجی‌ها بتوانند راحت‌تر نام او را تلفظ کنند.

رولیهلاهلا در آفریقای جنوبی نام مرسومی نیست. این نام به زبان خوسایی است: یکی از ۱۱ زبان رسمی که در این کشور، توسط حدود ۱۸ درصد از جمعیت به‌کار می‌رود. معنی لغوی آن «کندن شاخه درخت» است، ولی معنی رایج آن «دردسرساز» است. با این حال در آفریقای جنوبی، ماندلا را اکثراً به نشانه احترام با نام قبیله‌ای‌اش «مادیبا» می‌خواندند.

  عینکش را در هنگام آزادی در زندان جا گذاشت

آزادی آقای ماندلا در ۱۱ فوریه سال ۱۹۹۰، پس از سال‌ها فشار سیاسی بر آپارتاید اتفاق افتاد. او چنانچه خود به یاد می‌آورد، در آن روز «شگفت زده و اندکی مضطرب» بوده است.

ماندلا و همسر آن زمانش وینی، به مرکز کیپ تاون برده شدند تا برای یک جمعیت عظیم و مشعوف سخنرانی کند. ولی هنگامی که متن سخنرانی‌اش را از جیبش بیرون آورد، متوجه شد که عینکش را فراموش کرده و مجبور شد عینک وینی را قرض کند.

  برای فرار از دست پلیس لباس شوفری پوشیده بود

پس از مخفی شدن به خاطر فعالیت‌هایش در کنگره ملی آفریقا، توانایی ماندلا در فرار از دست نیروهای امنیتی، لقب «پیمپرنل سیاه» را برای او به همراه آورد. اشاره این نام به رمان «پیمپرنل سرخ» درباره یک قهرمان با هویتی مخفی است.

پاسپورت جعلی به نام دیوید موتسامای، که ماندلا از آن استفاده می‌کرد

معروف است که آقای ماندلا برای سفر به دور کشور و پنهان ماندن از دید مقامات، خود را به عنوان یک شوفر، یک باغبان و یک آشپز جا زده بود. هیچ‌کس نمی‌داند که آقای ماندلا، که فعالیت‌های زیرزمینی‌اش را با هویت‌های جعلی انجام می‌داده، دست آخر چگونه دستگیر شد.

او دفتر وکالت خودش را داشت، ولی سال‌ها طول کشید تا بتواند مدرک حقوق اخذ کند. ماندلا از سال ۱۹۳۹ به مدت پنجاه سال، به تناوب در حال تحصیل در رشته حقوق بود و در حدود نیمی از واحد‌هایش مردود شده بود.

یک دیپلم دوساله حقوق به اضافه مدرک دانشگاهی‌اش، به او اجازه کار می‌داد و در ماه اوت سال ۱۹۵۲، به همراه اولیور تامبو، اولین دفتر وکالت سیاهپوستان در آفریقای جنوبی، به نام ماندلا و تامبو، را در ژوهانسبورگ تاسیس کرد. او نهایتاً در سال ۱۹۸۹ موفق شد که در زندان مدرک حقوق خود را اخذ کند.