پویا نجاتی- خشونت و درگیری در مصر، پس از کودتای ارتش علیه محمد مرسی، در روزهای اخیر دهها نفر را از نعمت زندگی محروم کرده است و جراحات و آسیب های زیادی هم برای صدها مصری دیگر در پی داشته است. موافقان و مخالفان مرسی در قاهره و اسکندریه به جان هم افتاده اند تا بلکه مشکلات سیاسی جامعه مصر را حل و فصل کنند

هر دو سوی ماجرا در مصر، یعنی موافقان و مخالفان مرسی، بر این باورند که به خیابان آمدنشان در دفاع از دموکراسی است. موافقان مرسی می گویند مرسی رئیس جمهور قانونی مصر بود که در انتخاباتی آزاد به قدرت رسیده بود؛ بنابراین سرنگونی او با ترکیبی از شورش و کودتا، اقدامی علیه دموکراسی نوپای مصر بوده است.

مخالفان مرسی نیز معتقدند دولت مرسی در صدد تحکیم قدرت افراط‌گرایان آزادی ستیز در جامعه مصر بود و اگر آنها به موقع دست به کار نمی شدند، اخوان المسلمین تا پایان این چهار سال قدرت سیاسی را قبضه می کرد و نه تنها بساط آزادی سیاسی نوپدید مصر بلکه بساط آزادی های اجتماعی دوران مبارک را هم جمع می‌کرد.

در این بین نتیجه این بوده است که پس از برکناری مرسی از قدرت توسط ارتش، دولت جدید و موقت مصر در غیاب اخوان‌المسلمین و گروه‌های اسلامگرا، در حضور رئیس‌جمهور موقت سوگند یاد کرد و عملاً اداره امور کشور را تا پایان دوره انتقالی در سال 2014میلادی به‌دست گرفت.

  نقش آمریکا در تشکیل دولت جدید

ورود سرزده معاون وزیر خارجه آمریکا به مصر و دیدار وی با دولتمردان جدید این کشور، در بحبوحه بحران سیاسی مصر و درحالی که تشکیل کابینه جدید در جریان است مفهومی جز تلاش واشنگتن برای نفوذ بیشتر و افزایش مداخله در امور داخلی مصر و ساختار دولت آتی این کشور ندارد.

دولتمردان آمریکا از ابتدای بروز مرحله جدید بحران در مصر که با برکناری محمد مرسی توسط ارتش این کشور آغاز شد، سیاست غیرشفاف و رفتار مرموزی در پیش گرفتند و اکنون دلایل متعدد و شواهد روشنی وجود دارد که آمریکا در حوادث اخیر مصر و برکناری مرسی نقش اصلی را داشته است. این ظن که دولت انتقالی جدید در مصر پس از خروج این مقام آمریکایی از قاهره اعضای کابینه خود را اعلام و قدرت را به دست می‌گیرد به نظر کارشناسان نشان از همسویی احتمالی دولت جدید با سیاست های واشنگتن دارد. 

  واکنش اخوان به تشکیل دولت جدید

اما جماعت اخوان‌المسلمین ضمن مخالفت با دعوت ریاست‌جمهوری برای مشارکت در دیدارهای آشتی ملی اعلام کرد که دولت جدید مشروعیت ندارد. محمد البلتاجی از اعضای کادر رهبری اخوان‌المسلمین با اشاره به اینکه سخن درباره آشتی ملی میان جریان‌ها و احزاب مصر دروغی بیش نیست، افزود: آشتی ملی تنها با لغو کودتای نظامی محقق می‌شود.

  دعوت طرفداران مرسی به ایستادگی و مقاومت

اما در گرماگرم تشکیل دولت انتقالی در مصر، اخوان‌المسلمین با برگزاری و فراخوان های متعدد برای برگزاری تظاهرات از سوی هوادارانش بر ضرورت بازگشت محمد مرسی به قدرت تأکید می کند و در یکی از این تظاهرات در مقابل دانشگاه قاهره مشکلاتی را برای دانشجویان رقم زد و باعث لغو اعلام نتایج دانشگاه شد.

طرفداران جنبش اخوان المسلمین با وجود آنکه رهبران اصلی آنها بازداشت شده اند و دارایی های آنها در بانکها مسدود شده است اکنون بیشتر از هر زمان دیگری برای پی‌گیری اهداف وآرمان های سیاسی خود انگیزه دارند.

صفوت حجازی یکی از رهبران ارشد این جنبش در این باره می گوید در برخی روزها در این میدان ، سه میلیون نفر باهم افطار می کنند و این در جهان بی سابقه است.او می گوید ما باهم برادرهستیم و برای آرمان واحدی مبارزه می کنیم.

   ارتش مصر برنده یا بازنده بحران

در تحولات پس از برکناری محمد مرسی از ریاست‌جمهوری، ارتش مصر نقش فعالی پیدا کرده است؛ در این دو هفته دست کم 150 نفر از مردم مصر به‌وسیله گلوله‌های ارتش کشته شده‌اند.

ارتش مصر با این تصور که با تشکیل دولت جدید تظاهرات خیابانی به حاشیه و در نهایت خاموش خواهد شد به نظر کارشناسان تا حد بسیار زیادی در مسائل سیاسی مصر ورود پیدا کرد و به شدت از ابزار خشونت علیه مردم مصر استفاده کرد. ارتش برای آنکه به هدف برسد هواپیماهای جنگی خود را به سمت میدان «رابعه العدویه» فرستاد و برای آنکه قاطعیت خود را به اثبات برساند در روزهای اول ده‌ها نفر از مردم را قتل‌عام کرد.

ارتش اگر طی روزهای آینده نتواند مصر را آرام کند، در هفته‌ها و ماه‌های آینده هرگز قادر به مهار اعتراضات نخواهد بود چرا که از یک سو زمان تأثیرگذاری ژست اقتدار ارتش روی مخالفان به پایان می‌رسد و از سوی دیگر امید نیروهای داخلی و خارجی به اینکه مسایل با قدرت ارتش مهار می‌شود به پایان می‌رسد و زمان بحث کردن از سودمندی اعمال اقتدار ارتش فرا می‌رسد.