محسن مجتبایی
1- خیلی کم در باره کشورهایی که اسلحه و پول برای مخالفان سوریه ارسال می‌کنند، سخن گفته می‌شود در صورتی که این مسأله مهمی است.
این اظهارنظر کوفی عنان نماینده دبیر کل سازمان ملل در موضوع سوریه است که در گفتگو با روزنامه لوموند، بیان داشته بود؛ اظهارنظری که فقط درهمین سطح نماند و وی با عدم شرکت در نشست موسوم به دوستان سوریه در فرانسه، واکنش عملی خود به وضع موجود را نشان داد و خشم غربیها و برخی از دولتهای مرتجع عرب را برانگیخت.
2- هفته گذشته عنان پس از گفتگو با بشار اسد در حالی دمشق را به سمت تهران ترک کرد که احتمالاً صدای غرش موشکهای سوری را هم شنیده، چه ارتش این کشور در همان زمان مشغول رزمایش نظامی بود.
چرایی برگزاری این رزمایش گسترده ازجانب دولت سوریه از دو جهت قابل بررسی است: نخست واکنشی است طبیعی به تهدیدات نظامی غرب و ناتوانی سلفی و دوم که به اعتقاد نگارنده از دلیل اول مهمتر است، پاسخی است به تلاش عربستان، قطر و امارات برای خریدن نظامیان سوری.
بر اساس اخبار موجود ناتوی سلفی با یک سرمایه‌گذاری هنگفت درصدد جذب سربازان سوری است؛ بدین معنا در حالی که حقوق یک افسر سوری حدود 200 تا 300 دلار در ماه است، اینها اعلام کرده‌اند که هر سرباز سوریه (یعنی چند رده پایین‌تر از افسر) به مخالفان بپیوندد، ماهیانه 700 دلار به او پرداخت می‌نمایند و یا اگر در سطح افسر باشد، در همان آغاز، ابتدا ده هزار دلار به او پرداخت نموده و پس از آن حقوق چند هزار دلاری در ماه.
و لذا به نظر می‌رسد که رزمایش سوریه علاوه بر نشان دادن اقتدار نظامی این کشور، نمایش غیرت نظامیان این کشور نیز بود و از همین جهت هم بود که هشام جابر از مقامات برجسته ارتش سوریه در گفتگو با العالم، این رزمایش را نشانه اعتماد نظام سیاسی کشورش به افسران و سربازان خود توصیف کرد.
3- اما کوفی عنان وقتی پا به تهران گذاشت، گفت: باید به دنبال راه حل مسالمت‌آمیز برای حل این بحران باشیم. استفاده از سلاح با تلاش ما برای یافتن راه حل مسالمت‌آمیز سازگار نیست. من معتقدم که جمهوری اسلامی ایران کشوری است که در این بحران با راه حل سیاسی، می‌تواند نقشی مثبت ایفا نماید و طرح شش ماده ای عنان یک نقطه سرنوشت‌ساز و محوری است.
سفر عنان به سوریه و جمهوری اسلامی ایران رامی‌توان به عنوان دور جدیدی از فعالیتهای دیپلماتیک عنان ارزیابی نمود که بر دو محور استوار شده است: اولاً این دیپلمات کهنه‌کار غنایی موفق شد موافقت بشار اسد را برای حضور گروههای مخالف در گفتگو‌ها – البته به شرط تحویل اسلحه به دولت پیش از آغاز مذاکره – جلب نماید و ثانیاً سفر اخیر وی به تهران بر خلاف سفر قبلی تلاشی بود در جهت حضور مؤثر کشورمان برای به سرانجام رسیدن طرح شش ماده ای‌اش.
در این میان البته موضع روسیه هم قابل تأمل است؛ روسها که موضوع سوریه را فرصتی طلایی برای حضور دائمی در منطقه تلقی می‌کنند، همزمان با سفر دبیر کل سابق سازمان ملل به تهران، برای عقب نماندن از قافله، بر تحرکات دیپلماتیک خود افزودند که اعلام آمادگی جهت برگزاری کنفرانسی دیگر برای سوریه، انجام مذاکره با برخی نمایندگان جریانهای مخالف دولت دمشق واظهارات تند پوتین از جمله آنها است.
رئیس جمهور روسیه با خطاب قرار دادن غرب، گفت: «موضوع سوریه فقط از راههای مسالمت‌آمیز و انجام گفتگوهای سیاسی قابل حل است، غربیها می‌خواهند با اقدامات به اصطلاح بشر دوستانه، بمب و موشک و مداخله در امور داخلی کشورها دموکراسی خود را صادرکنند که اجازه نخواهیم داد.
اظهار نظر شدید روسها نسبت به مواضع آمریکا فقط در حد رئیس جمهور نماند و مقامات ارشد وزارت خارجه روسیه را نیز به واکنش واداشت؛ «ماتازوف» دیپلمات برجسته روس گفت: هیلاری کلینتون می‌گوید که روسیه باید مواضع خود را تغییر دهد اما نمی‌گوید که آمریکا هم باید مواضع خود راتغییر دهد چرا که اساساً تأکید آمریکا بر جنگ بوده و از مخالفان هم می‌خواهد که به جنگ علیه سوریه ادامه دهند، آمریکا نمی‌خواهد که مأموریت کوفی عنان به سرانجام برسد.
و بالاخره اینکه هر چند دور جدید تحرکات عنان و روسیه و نیز اعلام آمادگی دولت اسد برای گفتگو با گروههای مخالف – به شرط زمین گذاشتن سلاح – فضای جدیدی را برای حل بحران سوریه ایجاد کرده است اما اصرار آمریکا بر کنار رفتن بشار اسد به عنوان پیش شرط هر اقدام دیپلماتیک بدین معنا است که اساساً نظام سلطه نمی‌خواهد که موضوع سوریه از طریق سیاسی و البته مسالمت‌آمیز حل شود.
1- خیلی کم در باره کشورهایی که اسلحه و پول برای مخالفان سوریه ارسال می‌کنند، سخن گفته می‌شود در صورتی که این مسأله مهمی است.
این اظهارنظر کوفی عنان نماینده دبیر کل سازمان ملل در موضوع سوریه است که در گفتگو با روزنامه لوموند، بیان داشته بود؛ اظهارنظری که فقط درهمین سطح نماند و وی با عدم شرکت در نشست موسوم به دوستان سوریه در فرانسه، واکنش عملی خود به وضع موجود را نشان داد و خشم غربیها و برخی از دولتهای مرتجع عرب را برانگیخت.
2- هفته گذشته عنان پس از گفتگو با بشار اسد در حالی دمشق را به سمت تهران ترک کرد که احتمالاً صدای غرش موشکهای سوری را هم شنیده، چه ارتش این کشور در همان زمان مشغول رزمایش نظامی بود.
چرایی برگزاری این رزمایش گسترده ازجانب دولت سوریه از دو جهت قابل بررسی است: نخست واکنشی است طبیعی به تهدیدات نظامی غرب و ناتوانی سلفی و دوم که به اعتقاد نگارنده از دلیل اول مهمتر است، پاسخی است به تلاش عربستان، قطر و امارات برای خریدن نظامیان سوری.
بر اساس اخبار موجود ناتوی سلفی با یک سرمایه‌گذاری هنگفت درصدد جذب سربازان سوری است؛ بدین معنا در حالی که حقوق یک افسر سوری حدود 200 تا 300 دلار در ماه است، اینها اعلام کرده‌اند که هر سرباز سوریه (یعنی چند رده پایین‌تر از افسر) به مخالفان بپیوندد، ماهیانه 700 دلار به او پرداخت می‌نمایند و یا اگر در سطح افسر باشد، در همان آغاز، ابتدا ده هزار دلار به او پرداخت نموده و پس از آن حقوق چند هزار دلاری در ماه.
و لذا به نظر می‌رسد که رزمایش سوریه علاوه بر نشان دادن اقتدار نظامی این کشور، نمایش غیرت نظامیان این کشور نیز بود و از همین جهت هم بود که هشام جابر از مقامات برجسته ارتش سوریه در گفتگو با العالم، این رزمایش را نشانه اعتماد نظام سیاسی کشورش به افسران و سربازان خود توصیف کرد.
3- اما کوفی عنان وقتی پا به تهران گذاشت، گفت: باید به دنبال راه حل مسالمت‌آمیز برای حل این بحران باشیم. استفاده از سلاح با تلاش ما برای یافتن راه حل مسالمت‌آمیز سازگار نیست. من معتقدم که جمهوری اسلامی ایران کشوری است که در این بحران با راه حل سیاسی، می‌تواند نقشی مثبت ایفا نماید و طرح شش ماده ای عنان یک نقطه سرنوشت‌ساز و محوری است.
سفر عنان به سوریه و جمهوری اسلامی ایران رامی‌توان به عنوان دور جدیدی از فعالیتهای دیپلماتیک عنان ارزیابی نمود که بر دو محور استوار شده است: اولاً این دیپلمات کهنه‌کار غنایی موفق شد موافقت بشار اسد را برای حضور گروههای مخالف در گفتگو‌ها – البته به شرط تحویل اسلحه به دولت پیش از آغاز مذاکره – جلب نماید و ثانیاً سفر اخیر وی به تهران بر خلاف سفر قبلی تلاشی بود در جهت حضور مؤثر کشورمان برای به سرانجام رسیدن طرح شش ماده ای‌اش.
در این میان البته موضع روسیه هم قابل تأمل است؛ روسها که موضوع سوریه را فرصتی طلایی برای حضور دائمی در منطقه تلقی می‌کنند، همزمان با سفر دبیر کل سابق سازمان ملل به تهران، برای عقب نماندن از قافله، بر تحرکات دیپلماتیک خود افزودند که اعلام آمادگی جهت برگزاری کنفرانسی دیگر برای سوریه، انجام مذاکره با برخی نمایندگان جریانهای مخالف دولت دمشق واظهارات تند پوتین از جمله آنها است.
رئیس جمهور روسیه با خطاب قرار دادن غرب، گفت: «موضوع سوریه فقط از راههای مسالمت‌آمیز و انجام گفتگوهای سیاسی قابل حل است، غربیها می‌خواهند با اقدامات به اصطلاح بشر دوستانه، بمب و موشک و مداخله در امور داخلی کشورها دموکراسی خود را صادرکنند که اجازه نخواهیم داد.
اظهار نظر شدید روسها نسبت به مواضع آمریکا فقط در حد رئیس جمهور نماند و مقامات ارشد وزارت خارجه روسیه را نیز به واکنش واداشت؛ «ماتازوف» دیپلمات برجسته روس گفت: هیلاری کلینتون می‌گوید که روسیه باید مواضع خود را تغییر دهد اما نمی‌گوید که آمریکا هم باید مواضع خود راتغییر دهد چرا که اساساً تأکید آمریکا بر جنگ بوده و از مخالفان هم می‌خواهد که به جنگ علیه سوریه ادامه دهند، آمریکا نمی‌خواهد که مأموریت کوفی عنان به سرانجام برسد.
و بالاخره اینکه هر چند دور جدید تحرکات عنان و روسیه و نیز اعلام آمادگی دولت اسد برای گفتگو با گروههای مخالف – به شرط زمین گذاشتن سلاح – فضای جدیدی را برای حل بحران سوریه ایجاد کرده است اما اصرار آمریکا بر کنار رفتن بشار اسد به عنوان پیش شرط هر اقدام دیپلماتیک بدین معنا است که اساساً نظام سلطه نمی‌خواهد که موضوع سوریه از طریق سیاسی و البته مسالمت‌آمیز حل شود.
