«محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان و «هادی العامری» رئیس ائتلاف فتح عراق اوضاع سیاسی این کشور را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادند.
بر اساس بیانیه کوتاه دفتر رئیس مجلس نمایندگان عراق که در ساعات پایانی شب گذشته منتشر شده است، «هادی العامری»، رئیس ائتلاف فتح، با «محمد الحلبوسی»، رئیس مجلس نمایندگان عراق، دیدار کرد.
بر اساس این بیانیه در این دیدار اوضاع سیاسی کشور بررسی شد.
ابتکار هادی العامری برای حل بحران سیاسی عراق
منابع عراقی از ابتکار «هادی العامری» رئیس ائتلاف الفتح برای حل بحران سیاسی خبر دادند.
به گفته این منابع، العامری قصد دارد از تمام طرف‌های سیاسی دعوت کند تا همگی کنار یک میز بنشینند و برای حل بحران سیاسی وارد گفتگو شوند.
این منابع افزودند این ابتکار بر تشکیل دولت آتی و بررسی مسئله انتخابات زودهنگام متمرکز خواهد بود.
هشدار درباره بسته‌شدن تفاهم
همچنین «عبدالصمد السامرائی» رئیس ائتلاف «عزم» هم با هادی العامری رئیس ائتلاف فتح عراق دیدار و گفتگو کرد.
در جریان این دیدار السامرائی که نمایندگان و رهبران ائتلاف عزم هم حضور داشتند درباره بسته‌شدن باب گفتگو و تفاهم هشدار داد.
وی تأکید کرد: راه برون‌رفت از بحران کنونی نشستن گروه‌های سیاسی دور یک میز و گشودن باب تفاهم به‌منظور حل مشکلات و رساندن کشور به سرمنزل امنیت در چارچوب قانون اساسی است.
یک گروه نمی‌تواند نظرش را بر دیگران تحمیل کند
از سوی دیگر «فاضل موات» از رهبران ائتلاف دولت قانون عراق به بغداد الیوم گفت: عراق با مشارکت و توازن میان همه گروه‌ها و احزاب سیاسی اداره می‌شود و یک گروه نمی‌تواند اداره‌کننده عراق باشد.
وی افزود: به یک گروه خاص اجازه داده نخواهد شد که آنچه را می‌خواهد برای همه گروه‌ها و احزاب سیاسی عراق تحمیل کند.
موات تأکید کرد: عراق با شراکت و تفاهم و توافق به پیش می‌رود و هرگونه تحرک یکجانبه از سوی گروه‌های سیاسی مردود است و این هرگز تحقق نخواهد یافت و تلاش‌های برخی در این زمینه راه به جایی نمی‌برد.
«ایسر الجادری» عضو جریان حکمت ملی عراق هم گفت: تحصن هواداران چارچوب هماهنگی با هدف حمایت از مشروعیت نظام و شتاب در تشکیل دولت جدید عراق و نشستن نیروهای سیاسی بر سر میز مذاکره، صورت گرفته است.
وی اضافه کرد: تحصن هواداران چارچوب هماهنگی، اقدامی قانونی است که نمایانگر اراده مردم برای تشکیل یک دولت خدمات‌رسانی ملی و تسریع در تصویب قانون بودجه سال جاری عراق است.
الجادری بیان کرد: چارچوب هماهنگی طرح‌ها و پیشنهادهای زیادی برای پایان دادن به بن‌بست سیاسی کنونی در عراق ارائه داده است، اما طرف مقابل سعی می‌کند از تظاهرات خیابانی برای بدتر کردن اوضاع عراق بهره‌برداری کند و بزرگترین فراکسیون پارلمانی را از حق قانونی خود برای تشکیل دولت محروم سازد.
وی تأکید کرد: چارچوب هماهنگی اکنون منتظر است کردها بر سر نامزد خود برای تصدی منصب ریاست‌جمهوری عراق به توافق برسند و سپس برای تشکیل دولت جدید اقدام کند.
تأکید بر لزوم ازسرگیری فعالیت مؤثر پارلمان
«عماد الاسدی» از رهبران چارچوب هماهنگی عراق گفت: خواسته ما تسریع در تشکیل دولت خدمت ملی با اختیارات کامل مطابق قانون اساسی برای احیای اعتبار کشور است. ما همچنین از رئیس پارلمان می‌خواهیم که تحرک مؤثری برای تخلیه پارلمان و فعالیت قانونگذاری انجام دهد و به تعلیق کار مجلس پایان دهد.
موافقت مشروط حزب دموکرات با برگزاری انتخابات زودهنگام
حزب دموکرات کردستان به‌ریاست مسعود بارزانی، نسبت به بحران سیاسی در عراق که وخیم شده است، ابراز نگرانی شدید کرد.
دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان در بیانیه‌ای تأکید کرد که از زمان اعلام نتایج انتخابات پارلمانی که در اکتبر 2021 برگزار شد، سنگ‌اندازی‌ها و مداخلاتی، در پی آن برای جلوگیری از تشکیل دولت براساس چارچوب‌های قانونی در نظام سیاسی عراق رخ داد که کشور را به این بن‌بست خفقان‌آور رساند.
حزب دموکرات کردستان تأکید کرد که همه سران عراق باید به مسئولیت خود برای نجات کشور از خطرات عمل کنند.
این حزب همه طرف‌ها را به گفت‌وگوی سازنده برای اتخاذ اقدامات ضروری جهت اصلاح وضعیت براساس چارچوب‌های قانونی و طبق نتایج گفت‌وگوی سازنده دعوت کرد.
حزب دموکرات در این بیانیه اشاره کرد که برای تحقق اصلاحات می‌توان بر برگزاری انتخابات زودهنگام توافق کرد؛ اما همه طرف‌ها باید به پذیرش نتایج نهایی آن پایبند باشند و تجربه انتخابات گذشته تکرار نشود.
مذاکرات مربوط به انتخاب رئیس‌جمهور به کجا رسید؟
«محمود خوشناو» عضو اتحادیه میهنی کردستان با بیان اینکه دو حزب اصلی کُرد،دموکرات و اتحادیه میهنی، همچنان به نامزدهای خود برای تصدی منصب ریاست‌جمهوری عراق پایبند هستند، از احزاب سیاسی خواست برای برون‌رفت از بحران کنونی عراق از راه‌های گفتگو و تفاهم تلاش کنند.
وی ابراز کرد: بحران سیاسی کنونی عراق تنها به نامزد ریاست‌جمهوری این کشور محدود نمی‌شود، زیرا مسائل زیاد دیگری وجود دارند که باعث تأخیر در تکمیل استحقاقات قانون اساسی از جمله مسئله منصب نخست‌وزیری عراق و اختلاف نظر بین چارچوب هماهنگی و جریان صدر و دیگر نیروهای سیاسی در این خصوص شده‌اند.
خوشناو با تصریح به اینکه "عراق اکنون از بحرانی واقعی رنج می‌برد که شرایط اقتصادی و امنیت اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است"، از همه احزاب سیاسی در این کشور خواست برای حل مشکلات کنونی این کشور به گفتگو و تفاهم بپردازند.
وی افزود: حزب دموکرات برای کنار زدن اتحادیه میهنی از عرصه به مقتدی صدر متوسل شده است، این هرگز محقق نخواهد شد زیرا اتحادیه میهنی حزبی تاریخی است.
یادآور می‌شود که با گذشت مدت مدیدی از برگزاری انتخابات در اکتبر سال گذشته میلادی هنوز بن‌بست سیاسی در عراق وجود دارد. برگزاری جلسه انتخاب رئیس‌جمهوری جدید طبق حکم دادگاه عالی فدرال مستلزم حضور دوسوم نمایندگان پارلمان (220 نماینده از مجموع 329 عضو پارلمان) است.
اهمیت انتخاب رئیس‌جمهوری جدید آنجاست که وی بر اساس قانون اساسی مسئول مأمور کردن نامزد فراکسیون اکثریت برای تشکیل کابینه است.
منصب ریاست‌جمهوری عراق دارای هیچ‌گونه اختیارات اجرایی نیست و بر اساس قانون اساسی مصوب سال 2005 میلادی که به همه‌پرسی مردمی گذاشته شد، همه اختیارات اجرایی به رئیس دولت (نخست وزیر) اعطا شده است و رئیس‌جمهوری وظایف تشریفاتی نظیر امضای قوانین، اعطای نشان‌های حکومتی، ارائه پیش‌نویس قوانین، نمایندگی عراق در محافل بین‌المللی و معرفی نامزد فراکسیون اکثریت در پارلمان برای تشکیل دولت را به‌عهده دارد.
صدر راهی جز مذاکره با سایر جریان‌ها ندارد
در همین رابطه یک تحلیلگر مسائل منطقه گفت: رهبر جریان صدر با توجه به اینکه نمایندگان جریان خود را از پارلمان بیرون کشیده نسبت به اینکه نتواند قوه مقننه را منحل کند، هراس دارد و نمی‌خواهد مجلس عراق تشکیل جلسه دهد. «
رضا میرابیان» با اشاره به دلایل و ابعاد تظاهرات حامیان جریان صدر و چارچوب هماهنگی شیعیان عراق در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: تظاهرات در عراق و رویارویی میان جریان‌های سیاسی این کشور یک اتفاق جدید به حساب نمی‌آید و بر همین اساس به میدان آمدن طرفداران جریان صدر و چارچوب هماهنگی شیعیان عراق را هم نمی‌توان یک موضوع جدید دانست. ریشه این اقدام‌ها را باید در انتخابات سال گذشته این کشور دانست؛ به گونه‌ای که چارچوب هماهنگی شیعیان عراق به دنبال تشکیل دولت بوده و از سوی دیگر هم جریان صدر به نوعی وارد درگیری حزبی با سایر طیف‌ها شد. جریان صدر با توجه به کرسی‌هایی که در انتخابات اخیر به دست آورد نتوانست دولت تشکیل دهد و به همین دلیل شاهد انسداد سیاسی در عراق هستیم؛ به گونه‌ای که در نهایت طرفداران مقتدی صدر پارلمان عراق را تسخیر کردند و اوضاع در همین نقطه به هم ریخت.
وی ادامه داد: در این میان توجه کنید که صدر به دنبال آن است که پارلمان را منحل کند تا در نهایت انتخابات زودهنگام برگزار شود که اتفاقاً چارچوب هماهنگی شیعیان هم این امر را قبول کرده اما معتقد است که این روند باید از مسیر قانونی طی شود. در این راستا جریان صدر به سراغ قوه قضاییه رفتند و از آنها درخواست کردند که وارد پرونده بحران سیاسی عراق شده و پارلمان این کشور را منحل کند اما واقعیت این است که قوه قضاییه عراق نمی‌تواند به صورت مستقیم در امور دولت و قوه مقننه دخالت کند. صدر اعلام کرده اگر شرایط آنگونه که او می‌خواهد پیش نرود، دست به اقدام دیگری خواهد زد که معلوم نیست چه سناریوی در ذهن او وجود دارد. تنها گزینه موجود این است که مقتدی صدر در شرایط فعلی وارد گفت‌وگو با سایر جریان شیعه شود تا مشکل عراق حل شده و همه چیز به حالت عادی برگردد.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: واقعیت این است که براساس قانون اساسی عراق، نه تنها مقتدی صدر بلکه هیچکس دیگر به تنهایی نمی‌تواند انتخابات زود هنگام برگزار کند؛ چراکه در ابتدا باید مجلس تشکیل شود و نمایندگان به انحلال پارلمان رأی دهند تا راه برای برگزاری انتخابات زودهنگام هموار شود. تمام این مسایل در قانون اساسی ذکر شده ولی باید توجه کرد که مقتدی صدر با توجه به اینکه نمایندگان جریان خود را از پارلمان بیرون کشیده است، نسبت به اینکه نتواند مجلس را منحل کند هراس دارد. براساس قانون اساسی عراق، دو سوم آراء پارلمان باید به انحلال قوه مقننه عراق تخصیص داده شود و صدر نگران این است که نتواند با این میزان و در شرایط فعلی پارلمان را منحل کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: راهی که صدر رفته است به بن‌بست رسیده و حتی گفته می‌شود که طرفداران او در تحصن‌ها رو به کاهش هستند. او یک راه سیاسی را دنبال کرد اما انتهای این راه به بلاتکلیفی رسید؛ چراکه در شرایط فعلی، حاکمیت و دولت مستقر در بغداد خویشتن‌داری را در دستور کار قرار دادند اما او باید متوجه باشد که دستگاه قضاء عراق صلاحیت انحلال پارلمان را ندارد. ظاهراً نماینده سازمان ملل در عراق هم طی دیدارهایی که با هادی العامری، رهبر جریان فتح داشته، از او درخواست کرده که مجدداً در نجف با مقتدی صدر دیدار کند که باید دید خروجی این دیدار چگونه خواهد بود. این در حالی است که عراق در شرایط کنونی معطل یک تصمیم سیاسی است؛ چراکه همچنان بودجه این کشور تعیین نشده و باید طرفین راه مذاکره را برای گذر از انسداد سیاسی پیش بگیرد.