تعامل بین نواز شریف و گروه طالبان وجود دارد . ببینید ما دو گروه طالبان داریم یکی طالبانی که پاکستانی هستند که در حوزه ها و مدارس اسلامی پاکستان آموزش دیده اند ، اینها طالبانی هستند که در انتخابات از نواز شریف حمایت کردند که آن هم به واسطه رقابتی است که در بین هندوستان و پاکستان وجود دارد، که برای حفظ تمامیت ارزی پاکستان و جلوگیری از ایجاد پختونستان و بلوچستان کبیر است.
نواز شریف در انتخابات پارلمانی هفته گذشته پاکستان پیروز شد. این مسئله می تواند معادلات داخلی این کشور را دست خوش تغییرات اساسی کند. اما مسائل زیادی وجود دارد که می تواند دوران ریاست وی را تحت تاثیر قرار دهد. اجماع و همکاری با گروه های داخلی، مبارزه با تروریسم، چگونه مواجه شدن با طالبان، روابط با همسایگان بخصوص هند و افغانستان، تعریف نسبتی جدید با آمریکا و ... سیاست های داخلی و خارجی شریف را تحت تاثیر قرار خواهد داد. «شما» در این خصوص با دکتر «محمد مهدی میرزایی»، کارشناس امور شبه قاره گفت و گویی انجام داده که در ادامه می آید:
به عنوان اولین سوال می خواستم بپرسم انتخاب آقای نواز شریف به عنوان نخست وزیر پاکستان چه تاثیری می تواند در اوضاع داخلی پاکستان داشته باشد؟
در پاسخ به این سوال شما باید بگویم که در واقع به علت عدم توانایی دولت آقای گیلانی و دولت قبل تر آن و همچنین نبودن هماهنگی در بین تمام احزاب، با گذشت مدت زمانی که بعد از ترور خانم بی نظیر بوتو صورت گرفت نواز شریف و نیروهای اسلامی توانستند جایگزین نظام جدید بشوند .علت آن هم ناتوانایی آن دولتها در پیشبرد اهداف و گفته هایی بود که طی 4 تا 5 سال به مردم وعده داده بودند، به همراه عدم امنیت داخلی و نپرداختن به مسائل اقتصادی و برآوردن خواسته های مردم، گسترش تروریزم در جامعه، تسلط آمریکا در کشور پاکستان از جمله عواملی بودند که نواز شریف از آنها استفاده و با گروههای اسلامی ائتلاف کرده و توانست در جهت حفظ موقعیت پاکستان، آرای مردم را جلب کند. با عنایت به اینکه در زمان خروج تقریبا هشت ساله از صحنه سیاسی زمینه سازی های لازم برای بدست آوردن رای مردم را کرده بود.
در حال حاضر فکر می کنید مشکلات پیشروی نواز شریف در داخل پاکستان چه چیزی خواهد بود؟ منظورم مسائلی مانند طالبان و مسائل امنیتی و اقتصادی است که شما بدان ها اشاره کردید؟
در مورد طالبان باید بگویم که همان طوری که نواز شریف در دوره های گذشته و قبل از اینکه پرویز مشرف به قدرت برسد وجود داشت، با آنها دارای ارتباط و تعامل تقریبا خوبی خواهد بود. همچنین با گروه طالبان افغانی و تامین نیازهای آنها و خارج کردن آنها از بخش های مرزی که آمریکا امروز دارد آنجا را هدف بمباران های هواپیماهای بدون سر نشین خودش قرار می دهد، اقدام خواهد کرد.
البته این را در نظر بگیرید که آخرین دوره نخست وزیری نواز شریف سال 99 میلادی بوده است .آیا طالبان سال 99 میلادی با طالبان سال 2001 میلادی تغییری نکرده؟ منظورم این است که آن تعامل هنوز بین آنها وجود دارد ؟
بله آن تعامل بین نواز شریف و گروه طالبان وجود دارد . ببینید ما دو گروه طالبان داریم یکی طالبانی که پاکستانی هستند که در حوزه ها و مدارس اسلامی پاکستان آموزش دیده اند ، اینها طالبانی هستند که در انتخابات از نواز شریف حمایت کردند که آن هم به واسطه رقابتی است که در بین هندوستان و پاکستان وجود دارد، که برای حفظ تمامیت ارزی پاکستان و جلوگیری از ایجاد پختونستان و بلوچستان کبیر است.
آیا منظور از بلوچستان کبیر ایران را هم در بر می گیرد؟
بله، برای اینکه این منطقه تا پختونستان هم می رود . پختونستان منطقه ای است که در سال 1947 میلادی فرماندار کل بریتانیا از سرزمین افغانستان گرفت و به پاکستان داد تا بتواند تمامیت ارزی پاکستان را تامین نماید . "مونت باتن " به عنوان فرماندار کل بریتانیا در منطقه یک نقشه کلی را برای پاکستان ترسیم کرد . در کنار آن دخالت های کشورهای دیگر است که در حال اتفاق افتادن است و آن ایجاد پختونستان و هم چنین بلوچستان بزرگ است که بلوچستان ایران را هم در بر می گیرد . اما نگرش خود شخص آقای نواز شریف ایجاد هماهنگی بهتر باکشورهای همسایه خصوصا ایران و هندوستان است .
سوال بعدی من این است که به گفته شما آقای نواز شریف می خواهد یک تاملی بین هندوستان و افغانستان داشته باشد. بحث ایران هم در این جا مطرح است .آیا بحث بلوچستان بزرگ ما را با پاکستان در دوران نواز شریف دچار مشکل نمی کند؟
خیر ابدا"
منظورم این است که شما معتقدید بین طالبان با نواز شریف یک تعامل بوده و نگاه طالبان هم به بلوچستان برزگ است که در آن صورت باید به سمت پاکستان برود. می خواستم بپرسم آیا همین مسئله سیاست خارجی ما را با پاکستان دچار تقابل نمی کند؟
نه خیر ما دچار تقابلی نخواهیم شد برای اینکه این مسائل ظرفیتهای خاصی دارد و نگرشش در ابتدا ایجاد تمامیت ارزی بدون در نظر گرفتن بلوچستان بزرگ و بدون ایجاد پختونستان بزرگ است . دولت نواز شریف بیشتر در پی تامین نیاز های مردم در بخش فرهنگی و اشتغال در پاکستان و در پی تعامل با کشورهای جهان است . مسائلی که در نتیجه اقدامات دولت گیلانی و دوره شوهر خانم بی نظیر بوتو نتوانست آن تعامل را ایجاد بکند. بنابراین از این فرصت بوجود آمده استفاده می کند . اصولا این یک روند رو به رشد در سیاست منطقه شبه قاره است که پاکستانی ها بعضی از نکات دست نخورده را همچنان باقی می گذارند و به آن نمی پردازند و سعی نمی کنند خودشان را در آنها دخیل بکنند.
با حضور نواز شریف نفش عربستان در پاکستان چگونه است؟
تعامل بین نواز شریف با عربستان سعودی به همان شکلی خواهد بود که دولت پرویز مشرف به قدرت رسید. اولین پناهگاه نواز شریف عربستان سعودی بود و عربستان سعودی تقریبا پشتوانه اصلی نواز شریف در این اقدامات خواهد بود. برای اینکه پناهگاه اصلی نواز شریف بعد از اینکه پرویز مشرف به قدرت رسید عربستان بود و به آنجا تبعید شد. در حقیقت تبعید نشد بلکه حکومت عربستان سعودی به نواز شریف پناه داد. بنابراین روند رو به رشد روابط نواز شریف با عربستان سعودی ارتقا پیدا خواهد کرد و حرکت های سلفی هم در جامعه پاکستان پروپاقرص باقی خواهند ماند و رشد و توسعه بمب اسلامی که از گذشته تاریخ مطرح بود د ر بین عربستان و پاکستان ارتقا پیدا خواهد کرد و ادامه خواهد یافت.
نگاه شریف به آمریکا به لحاظ تقابلی و تعاملی را چگونه ارزیابی می کنید؟
در مورد آمریکا باید بگویم که آمریکا به عنوان پشتوانه اصلی حرکتهای دمکراتیک در پاکستان در مقابله با هندوستان توازن ایجاد می کند. با عنایت به اینکه بعد از سال1971 قرار داد جامع بین هند و روسیه شوروی در زمان راجیو گاندی تبدیل به یک معاهده همه جانبه شد. بنابراین آمریکا یک مقداری فشار خودش را نسبت به پاکستانی ها کم وزن تر نشان خواهد داد تا بتواند توازن سیاسی در منطقه را حفظ بکند. در حال حاضر بار دیپلماسی آمریکا بر روی هندوستان خیلی سنگین تر از آن چیزی است که در پاکستان وجود دارد.
درمبارزه با طالبان چطور؟
در مبارزه با طالبان باید بگویم که آمریکا اقداماتشان را ادامه خواهند داد و دولت آقای نواز شریف را مجبور خواهند کرد تا اطلاعات بیشتری را در اختیار آنها بگذارد. کاری را که خود پرویز مشرف انجام نداد تا اطلاعات دقیقی از پایگاهها و نیروها و مقر استقرار طالبان پاکستانی را در اختیار آمریکایی ها بگذارد تا آمریکایی ها بتوانند این پایگاهها را متلاشی کنند و زمینه های حضور خودشان را در جنوب شرق آسیا پر رنگ تر نمایند.
به عنوان اولین سوال می خواستم بپرسم انتخاب آقای نواز شریف به عنوان نخست وزیر پاکستان چه تاثیری می تواند در اوضاع داخلی پاکستان داشته باشد؟
در پاسخ به این سوال شما باید بگویم که در واقع به علت عدم توانایی دولت آقای گیلانی و دولت قبل تر آن و همچنین نبودن هماهنگی در بین تمام احزاب، با گذشت مدت زمانی که بعد از ترور خانم بی نظیر بوتو صورت گرفت نواز شریف و نیروهای اسلامی توانستند جایگزین نظام جدید بشوند .علت آن هم ناتوانایی آن دولتها در پیشبرد اهداف و گفته هایی بود که طی 4 تا 5 سال به مردم وعده داده بودند، به همراه عدم امنیت داخلی و نپرداختن به مسائل اقتصادی و برآوردن خواسته های مردم، گسترش تروریزم در جامعه، تسلط آمریکا در کشور پاکستان از جمله عواملی بودند که نواز شریف از آنها استفاده و با گروههای اسلامی ائتلاف کرده و توانست در جهت حفظ موقعیت پاکستان، آرای مردم را جلب کند. با عنایت به اینکه در زمان خروج تقریبا هشت ساله از صحنه سیاسی زمینه سازی های لازم برای بدست آوردن رای مردم را کرده بود.
در حال حاضر فکر می کنید مشکلات پیشروی نواز شریف در داخل پاکستان چه چیزی خواهد بود؟ منظورم مسائلی مانند طالبان و مسائل امنیتی و اقتصادی است که شما بدان ها اشاره کردید؟
در مورد طالبان باید بگویم که همان طوری که نواز شریف در دوره های گذشته و قبل از اینکه پرویز مشرف به قدرت برسد وجود داشت، با آنها دارای ارتباط و تعامل تقریبا خوبی خواهد بود. همچنین با گروه طالبان افغانی و تامین نیازهای آنها و خارج کردن آنها از بخش های مرزی که آمریکا امروز دارد آنجا را هدف بمباران های هواپیماهای بدون سر نشین خودش قرار می دهد، اقدام خواهد کرد.
البته این را در نظر بگیرید که آخرین دوره نخست وزیری نواز شریف سال 99 میلادی بوده است .آیا طالبان سال 99 میلادی با طالبان سال 2001 میلادی تغییری نکرده؟ منظورم این است که آن تعامل هنوز بین آنها وجود دارد ؟
بله آن تعامل بین نواز شریف و گروه طالبان وجود دارد . ببینید ما دو گروه طالبان داریم یکی طالبانی که پاکستانی هستند که در حوزه ها و مدارس اسلامی پاکستان آموزش دیده اند ، اینها طالبانی هستند که در انتخابات از نواز شریف حمایت کردند که آن هم به واسطه رقابتی است که در بین هندوستان و پاکستان وجود دارد، که برای حفظ تمامیت ارزی پاکستان و جلوگیری از ایجاد پختونستان و بلوچستان کبیر است.
آیا منظور از بلوچستان کبیر ایران را هم در بر می گیرد؟
بله، برای اینکه این منطقه تا پختونستان هم می رود . پختونستان منطقه ای است که در سال 1947 میلادی فرماندار کل بریتانیا از سرزمین افغانستان گرفت و به پاکستان داد تا بتواند تمامیت ارزی پاکستان را تامین نماید . "مونت باتن " به عنوان فرماندار کل بریتانیا در منطقه یک نقشه کلی را برای پاکستان ترسیم کرد . در کنار آن دخالت های کشورهای دیگر است که در حال اتفاق افتادن است و آن ایجاد پختونستان و هم چنین بلوچستان بزرگ است که بلوچستان ایران را هم در بر می گیرد . اما نگرش خود شخص آقای نواز شریف ایجاد هماهنگی بهتر باکشورهای همسایه خصوصا ایران و هندوستان است .
سوال بعدی من این است که به گفته شما آقای نواز شریف می خواهد یک تاملی بین هندوستان و افغانستان داشته باشد. بحث ایران هم در این جا مطرح است .آیا بحث بلوچستان بزرگ ما را با پاکستان در دوران نواز شریف دچار مشکل نمی کند؟
خیر ابدا"
منظورم این است که شما معتقدید بین طالبان با نواز شریف یک تعامل بوده و نگاه طالبان هم به بلوچستان برزگ است که در آن صورت باید به سمت پاکستان برود. می خواستم بپرسم آیا همین مسئله سیاست خارجی ما را با پاکستان دچار تقابل نمی کند؟
نه خیر ما دچار تقابلی نخواهیم شد برای اینکه این مسائل ظرفیتهای خاصی دارد و نگرشش در ابتدا ایجاد تمامیت ارزی بدون در نظر گرفتن بلوچستان بزرگ و بدون ایجاد پختونستان بزرگ است . دولت نواز شریف بیشتر در پی تامین نیاز های مردم در بخش فرهنگی و اشتغال در پاکستان و در پی تعامل با کشورهای جهان است . مسائلی که در نتیجه اقدامات دولت گیلانی و دوره شوهر خانم بی نظیر بوتو نتوانست آن تعامل را ایجاد بکند. بنابراین از این فرصت بوجود آمده استفاده می کند . اصولا این یک روند رو به رشد در سیاست منطقه شبه قاره است که پاکستانی ها بعضی از نکات دست نخورده را همچنان باقی می گذارند و به آن نمی پردازند و سعی نمی کنند خودشان را در آنها دخیل بکنند.
با حضور نواز شریف نفش عربستان در پاکستان چگونه است؟
تعامل بین نواز شریف با عربستان سعودی به همان شکلی خواهد بود که دولت پرویز مشرف به قدرت رسید. اولین پناهگاه نواز شریف عربستان سعودی بود و عربستان سعودی تقریبا پشتوانه اصلی نواز شریف در این اقدامات خواهد بود. برای اینکه پناهگاه اصلی نواز شریف بعد از اینکه پرویز مشرف به قدرت رسید عربستان بود و به آنجا تبعید شد. در حقیقت تبعید نشد بلکه حکومت عربستان سعودی به نواز شریف پناه داد. بنابراین روند رو به رشد روابط نواز شریف با عربستان سعودی ارتقا پیدا خواهد کرد و حرکت های سلفی هم در جامعه پاکستان پروپاقرص باقی خواهند ماند و رشد و توسعه بمب اسلامی که از گذشته تاریخ مطرح بود د ر بین عربستان و پاکستان ارتقا پیدا خواهد کرد و ادامه خواهد یافت.
نگاه شریف به آمریکا به لحاظ تقابلی و تعاملی را چگونه ارزیابی می کنید؟
در مورد آمریکا باید بگویم که آمریکا به عنوان پشتوانه اصلی حرکتهای دمکراتیک در پاکستان در مقابله با هندوستان توازن ایجاد می کند. با عنایت به اینکه بعد از سال1971 قرار داد جامع بین هند و روسیه شوروی در زمان راجیو گاندی تبدیل به یک معاهده همه جانبه شد. بنابراین آمریکا یک مقداری فشار خودش را نسبت به پاکستانی ها کم وزن تر نشان خواهد داد تا بتواند توازن سیاسی در منطقه را حفظ بکند. در حال حاضر بار دیپلماسی آمریکا بر روی هندوستان خیلی سنگین تر از آن چیزی است که در پاکستان وجود دارد.
درمبارزه با طالبان چطور؟
در مبارزه با طالبان باید بگویم که آمریکا اقداماتشان را ادامه خواهند داد و دولت آقای نواز شریف را مجبور خواهند کرد تا اطلاعات بیشتری را در اختیار آنها بگذارد. کاری را که خود پرویز مشرف انجام نداد تا اطلاعات دقیقی از پایگاهها و نیروها و مقر استقرار طالبان پاکستانی را در اختیار آمریکایی ها بگذارد تا آمریکایی ها بتوانند این پایگاهها را متلاشی کنند و زمینه های حضور خودشان را در جنوب شرق آسیا پر رنگ تر نمایند.