چهره نگاری ما از تاریخ انقلاب به نحوی بوده است که اغلب برای مصارف سیاسی، تاریخ نگاری ما یکسویه و در سالهای اخیر و به علت خطای برخی از سابقه داران، بیشتر منعطف به نقاط ضعف چهره های انقلاب اسلامی به تحریر در آمده است. حال در چنین شرایطی شناخت شخصیت ممتازی همچون آیت الله طالقانی می تواند بخش مهمی از معرفی الگوی انقلاب اسلامی برای بیداری اسلامی باشد. بزرگمردی که امام خمینی کارنامه وی را " یک عمر در جهاد و روشنگرى و ارشاد" دانست ؛ اما نام وی به واسطه معرفی یکسویه برخی سوداگران همواره در مظلومیت به سر برده است.
محمد مهدی اسلامی- شاید کمتر کسی باشد که به صورت تخصصی به حوزه تاریخ شفاهی معاصر ایران ورود کرده باشد و نام کائینی را نشنیده باشد. اما قطعا انتشار "شناخت نامه جامع آیت الله طالقانی" در قالب کتاب ماه فرهنگی، تاریخی «یادآور» (که روز گذشته رونمایی شد) نقطه عطفی در کارنامه وی است.
کار کردن با محمد رضا کائینی سهل است و ممتنع؛ اما تجربه ای است شیرین که در چند شماره از نشریه شاهد یاران برایم رخ داد. یکی از دشواری های کار با وی وسواس در کیفیت تولید است که منجر به طولانی شدن دوره مصاحبه ها می گردد. به یاد دارم چهار سال قبل هنگامی که برای تولید ویژه نامه ای برای شهید هاشمی نژاد همسفر مشهد بودیم؛ با چه دشواری نشانی برخی نزدیکان آیت الله طالقانی همچون مرحوم شانه چی را یافت و با صبوری با وی که دچار انواع کسالت های جسمی بود و گاه یک خاطره بارها به سبب ضعف حافظه یا درد قطع می شد و تکرار می گشت به گفتگو نشست .
از دیگر مشخصه های نادر وی اهمیت به جمع آوری عکسهای تاریخی مربوط به موضوع پژوهشش است. آنچنان که در اغلب آثاری که منتشر کرده است؛ عکسهایی به مراتب بیش از آرشیو مکرر رسانه ها می توان یافت و حتی به جرأت می توان گفت وی برخی تصاویر تاریخی انقلاب را نجات داده است.
اما اهمیت اثر وی چیزی فراتر از یک نقطه عطف برای کارنامه شخصی است. او با این ویژه نامه کمک کرده است تا طالقانی از پس پرده هایی که برخی سودجویان از نام وی بر روی چهره واقعیش افکنده اند، خارج شده و شخصیت واقعیش نمایان شود. خاصه آنکه در این شناخت نامه ارتباط آیت الله طالقانی با هیچ فردی سانسور نشده و تصاویر و اسنادی را برای اولین بار در آن ذکر شده است و حتی جزوه ای ارزشمند در حدود 50 الی 60 صفحه از آیت الله طالقانی در این شناخت نامه جامع آورده شد که در آن از تاریخ تفکرات اسلامی و ایرانی بیان شده که نگاه متفاوت آن مرحوم را به وقایعی همچون مشروطه و به روی کار آمدن رضاخان است .
اهمیت این امر از آن جهت مضاعف است که انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک الگوی نوین برای کشورهای اسلامی مطرح است. به خوبی به یاد دارم در یک دیدار بین المللی هنگامی که یک روایت تاریخی را آغاز کردم، به سرعت حضار در طرف مقابل به نگارش آن واقعه اقدام کردند و وقتی به حیرت ما پی بردند؛ یادآور شدند که خط به خط تاریخ انقلاب اسلامی برای آنها به مثابه یک متن آموزشی است.
با تاسف باید گفت در مقابل چنین احساس نیازی، چهره نگاری ما از تاریخ انقلاب به نحوی بوده است که اغلب برای مصارف سیاسی، تاریخ نگاری ما یکسویه و در سالهای اخیر و به علت خطای برخی از سابقه داران، بیشتر منعطف به نقاط ضعف چهره های انقلاب اسلامی به تحریر در آمده است. حال در چنین شرایطی شناخت شخصیت ممتازی همچون آیت الله طالقانی می تواند بخش مهمی از معرفی الگوی انقلاب اسلامی برای بیداری اسلامی باشد. بزرگمردی که امام خمینی کارنامه وی را " یک عمر در جهاد و روشنگرى و ارشاد" دانست ؛ اما نام وی به واسطه معرفی یکسویه برخی سوداگران همواره در مظلومیت به سر برده است.
این مجموعه نفیس را از دو جهت می توان آغازی بر شناختی نو از تاریخ انقلاب دانست. نخست به خاطر معرفی چهره ای متفاوت از یکی از کلیدی ترین عناصر انقلاب اسلامی و دیگر به خاطر سبک بی طرفانه در روایت تاریخ شفاهی پیرامون یک موضوع جنجالی که اگرچه بی سابقه نیست؛ اما کم سابقه است.
کار کردن با محمد رضا کائینی سهل است و ممتنع؛ اما تجربه ای است شیرین که در چند شماره از نشریه شاهد یاران برایم رخ داد. یکی از دشواری های کار با وی وسواس در کیفیت تولید است که منجر به طولانی شدن دوره مصاحبه ها می گردد. به یاد دارم چهار سال قبل هنگامی که برای تولید ویژه نامه ای برای شهید هاشمی نژاد همسفر مشهد بودیم؛ با چه دشواری نشانی برخی نزدیکان آیت الله طالقانی همچون مرحوم شانه چی را یافت و با صبوری با وی که دچار انواع کسالت های جسمی بود و گاه یک خاطره بارها به سبب ضعف حافظه یا درد قطع می شد و تکرار می گشت به گفتگو نشست .
از دیگر مشخصه های نادر وی اهمیت به جمع آوری عکسهای تاریخی مربوط به موضوع پژوهشش است. آنچنان که در اغلب آثاری که منتشر کرده است؛ عکسهایی به مراتب بیش از آرشیو مکرر رسانه ها می توان یافت و حتی به جرأت می توان گفت وی برخی تصاویر تاریخی انقلاب را نجات داده است.
اما اهمیت اثر وی چیزی فراتر از یک نقطه عطف برای کارنامه شخصی است. او با این ویژه نامه کمک کرده است تا طالقانی از پس پرده هایی که برخی سودجویان از نام وی بر روی چهره واقعیش افکنده اند، خارج شده و شخصیت واقعیش نمایان شود. خاصه آنکه در این شناخت نامه ارتباط آیت الله طالقانی با هیچ فردی سانسور نشده و تصاویر و اسنادی را برای اولین بار در آن ذکر شده است و حتی جزوه ای ارزشمند در حدود 50 الی 60 صفحه از آیت الله طالقانی در این شناخت نامه جامع آورده شد که در آن از تاریخ تفکرات اسلامی و ایرانی بیان شده که نگاه متفاوت آن مرحوم را به وقایعی همچون مشروطه و به روی کار آمدن رضاخان است .
اهمیت این امر از آن جهت مضاعف است که انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک الگوی نوین برای کشورهای اسلامی مطرح است. به خوبی به یاد دارم در یک دیدار بین المللی هنگامی که یک روایت تاریخی را آغاز کردم، به سرعت حضار در طرف مقابل به نگارش آن واقعه اقدام کردند و وقتی به حیرت ما پی بردند؛ یادآور شدند که خط به خط تاریخ انقلاب اسلامی برای آنها به مثابه یک متن آموزشی است.
با تاسف باید گفت در مقابل چنین احساس نیازی، چهره نگاری ما از تاریخ انقلاب به نحوی بوده است که اغلب برای مصارف سیاسی، تاریخ نگاری ما یکسویه و در سالهای اخیر و به علت خطای برخی از سابقه داران، بیشتر منعطف به نقاط ضعف چهره های انقلاب اسلامی به تحریر در آمده است. حال در چنین شرایطی شناخت شخصیت ممتازی همچون آیت الله طالقانی می تواند بخش مهمی از معرفی الگوی انقلاب اسلامی برای بیداری اسلامی باشد. بزرگمردی که امام خمینی کارنامه وی را " یک عمر در جهاد و روشنگرى و ارشاد" دانست ؛ اما نام وی به واسطه معرفی یکسویه برخی سوداگران همواره در مظلومیت به سر برده است.
این مجموعه نفیس را از دو جهت می توان آغازی بر شناختی نو از تاریخ انقلاب دانست. نخست به خاطر معرفی چهره ای متفاوت از یکی از کلیدی ترین عناصر انقلاب اسلامی و دیگر به خاطر سبک بی طرفانه در روایت تاریخ شفاهی پیرامون یک موضوع جنجالی که اگرچه بی سابقه نیست؛ اما کم سابقه است.
