در دین مبین اسلام همواره به تلاش و کوشش و کسب مال حلال توصیه شده است و در عین حال از تنبلی و کاهلی نهی شده تا جایی که رسول خدا(ص)می فرمایند: گروهی از امت من دعایشان پذیرفته نمی شود، از جمله مردی که در خانه‌اش بنشیند و بگوید پروردگارا روزیم ده و در پی کسب روزی نرود (کافی، ج5، ص67).امام صادق (ع)می‌‌فرماید: خدا دشمن دارد، مردی را که دهانش را به دعا گشوده، بگوید خدایا روزیم ده ولی کسب را ترک کند (عوالی الئالی، ج4، ص22)

امام صادق(ع) درباره کار و شغل عمربن مسلم پرسید گفتند، تجارت را رها کرده و به عبادت و دعا روی آورده است. آن حضرت فرمود: وای بر او! مگر نمی داند دعای بیکار پذیرفته نمی شود. (کافی، ج5، ص84)

رسول خدا(ص)فرمودند: کسی که برای تأمین هزینه زندگی پدر و مادر و بی نیازی آنان از مردم و برای تأمین معاش همسر و فرزندان و بی نیازی آنان از مردم و برای تأمین معاش خود و بی نیازی از مردم بکوشد کارش در راه خداست و کسی که برای مال اندوزی بکوشد کارش در راه شیطان است. (المعجم الاوسط، ج8، ص278)

امام رضا(ع)می‌فرماید: کسی که از فضل خدا برای تأمین معاش خانواده اش بجوید، پاداش او از مجاهد در راه خدای بزرگ بیشتر است. (کافی، ج5، ص88)

پیامبر(ص) می فرماید: هرگاه بنده برای تأمین نیاز خانواده بیرون رود خدا برای هر گام او یک درجه می نویسد (کنزالعمال، ج16، ص282). همچنین می فرماید: هرکس در یکی از شهرها در سختی و آسانی برای تأمین هزینه خانواده‌اش بکوشد روز قیامت با پیامبران محشور می شود. (تاریخ مدینه الدمشق، ج23، ص384)

پاک ترین کسب ها

رسول خدا(ص) درباره مؤمنی که در پی کسب حلال باشد چنین دعا کرد: خدا رحمت کند مؤمنی را که پاکیزه کسب کند (الفقیه، ج3،ص167).

همچنین می فرماید: بهترین کسب ها، کسب دست کارگر است اگر درست و خیرخواهانه باشد (الجامع الصغیر، ج1، ص621). نیز می فرماید: پاکترین مالی که انسان صرف می کند آن است که از دسترنج خودش باشد (مستدرک الوسائل، ج13، ص9).

رسول خدا(ص) می فرماید: خردمند را نشاید که جز به سه کار اشتغال ورزد: اصلاح امور معاش یا گام برداشتن برای آخرت یا لذت بردن از کاری که حرام نیست (الامالی، طوسی، ص540). نیز می فرماید: بهترین درآمدها سود حاصل از معامله نیکو و پاک است (الجامع الصغیر، ج1، ص170).

زمان مناسب کسب

رسول خدا(ص) می فرماید: بامدادان به کار پرداختن برکت آور است و همه نعمت ها به ویژه روزی را بیفزاید (بحارالانوار، ج73، ص318).

همچنین می فرماید: صبحگاهان در پی نیازمندی هایتان بروید چرا که آسان به دست می آید و خیر را نزد خوبرویان بجویید (کتاب الخصال، ص394).

امیر مؤمنان(ع)می فرماید: صبحگاهان در پی روزی رفتن روزی را افزون کند (الخصال، ص505).

امام صادق(ع)می فرماید: جدیت و تلاش کنید هرگاه نماز صبح گزاردید، صبحگاهان در پی روزی روید و حلال کسب کنید، تا خدای بزرگ روزیتان دهد و در کسب آن یاریتان رساند (کافی، ج5، ص79).

امام رضا(ع)می فرماید: هرکس روز عاشورا را مبارک بنامد و در آن برای نیاز خانه‌اش ذخیره‌ای کند، آن ذخیره برکت نخواهد داشت و روز قیامت با یزید، عبیدالله بن زیاد و عمربن سعد محشور شود (الامالی، صدوق، ص129).

امام رضا(ع)می فرماید: هرکس در روز عاشورا به تأمین نیازمندی هایش نپردازد، خدا نیازهای دنیا وآخرت وی را برآورده سازد (الامالی، صدوق، ص129).

برگرفته از کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات به قلم استاد جوادی آملی