ابهامات و سوالات درخصوص این طرح آنچنان زیاد است که هم مسئولان دست اندر کار در اجرا و هم مردم به درستی نمیدانند که قرار است در معرض چه طرح جدیدی قرار بگیرند. موضوعی که پلیس تهران نیز نسبت به شیوه اجرای آن اطلاع رسانی کاملی نداشته است.
در این خصوص فاطمه رهبر رئیس فراکسیون زنان مجلس معتقد است توضیحات نیروی انتظامی و گفت وگو با مردم و دیگر مسئولان کمک خواهد کرد تا دقت نظر در این نیروهای آموزش دیده بیش از پیش شود و نگرانیهای به وجود آمده، کاهش یابد.
فاطمه رهبر در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت گفت: هر سال در آغاز فصل گرما که ظواهر و پوشش مردم تغییراتی میکند، عدهای از این شرایط سوء استفاده میکنند و موضوع برخورد با بیحجابی بیشتر سر زبانها میافتد و مورد بحث و گفتگوی محافل مختلف است؛ طبیعتا گشت ارشاد هم نسبت به این موضوع حساستر، دقیقتر و جدیتر ورود میکند.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: معمولا هر کار جدیدی، ابهامات زیادی دارد و ممکن است انتقادات زیادی به آن مطرح شود که گشت نامحسوس هم از جمله آن است که باید توسط مسئولان امر پاسخ داده شود؛ اما به هرحال بحث گشت ارشاد جزو وظایف نیروی انتظامی است و در سالهای گذشته هم در قالب قانون گسترش فرهنگ حجاب و عفاف مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام میشده است.
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی درباره گشت ارشاد نامحسوس توضیح داد: توضیحات مسئولان نیروی انتظامی نشان میدهد ۷ هزار نیروی مورد استفاده در این طرح، آموزش دیده هستند و در این زمینه با حکم قضایی رفتار میکنند؛ ضمن آنکه قرار نیست برخوردی با شهروندان داشته باشند و صرفا اطلاعاتی را به پلیس امنیت ارائه میدهند. اما این موضوع که دقت کار چقدر است و حاشیههایی که در این موضوع اتفاق میافتد، چقدر میتواند آثار و تبعات منفی داشته باشد جای بررسی و گفت وگو دارد.
حجاب اکثر قریب به اتفاق مردم مشکلی ندارد
نایب رئیس کمیسیون اصل نود با بیان اینکه پلیس تهران باید در این باره نسبت به این موضوع توضیحات بیشتری بدهد و جلسات مختلفی را در رسانهها برگزار کند، تصریح کرد: اکثر قریب به اتفاق مردم زندگی عادی و مناسب خودشان را دارند و مشکلی در این حیطه ندارند؛ لذا میماند یک جامعه هدف که این جامعه معمولا در فصل گرما سوء استفادههایی میکنند و ناهنجاریهایی انجام میدهند و بعضا هم باعث آزار و اذیت شهروندان میشوند که طبیعتا پلیس هم کنترل این امنیت را برعهده دارد.
وی با اشاره به چهار محوری که قرار است گشت ارشاد نامحسوس با آنها برخورد داشته باشد، گفت: قرار است در چهار موضوع کشف حجاب، آلوگی صوتی، رانندگی پرخطر و مزاحمت برای نوامیس رصدهایی صورت گیرد.
گشت ارشاد نامحسوس حضور نیروی انتظامی در سر هر کوی و برزن، شاید چهره شهر را ناامنتر جلوه دهد
رهبر در پاسخ به این موضوع که با این موارد پیش از این هم برخورد میشد، توضیح داد: به هرحال موضوع گشت ارشاد و رعایت امنیت اخلاقی وظیفه پلیس است؛ مثلا گاهی اوقات شرایطی در کشور به وجود میآید و حضور گشتهای پلیس از حد عادی خود بیشتر میشود و نهادهای ویژهای کنترل شهر تهران را بر عهده میگیرند که شاید اصلا چهره شهر را ناامنتر جلوه دهند و در این حالت مردم به جای احساس امنیت از خود میپرسند چه اتفاقی قرار است بیفتد که این نیروها سر هر کوی و برزن قرار دارند.
وی ادامه داد: در حال حاضر و با گرم شدن هوا قطعا کنترل خاص و ویژهای طلبیده میشود که باید نیروی انتظامی به صورت محسوس و نامحسوس، آن را در سطح شهر مدیریت و برنامه ریزی کند.
گاهی بی حجابی تبدیل به نافرمانی مدنی می شود
رئیس فراکسیون زنان با اشاره به تجربه کشورهای دیگر در حوزه شهروندی، گفت: در اکثر قریب به اتفاق کشورها قواعد و مقرراتی برای شهروندان وجود دارد و درست است که چیزی شبیه گشت ارشاد ما قطعا ندارند ولی رعایت مقررات شهروندی چه در اماکن عمومی چه در نهادهای دولتی و غیردولتی دارای ضوابطی است که آن ضوابط باید رعایت شود؛ متاسفانه در شهر تهران، این شرایط رعایت نشده وگاه تبدیل به نافرمانیهای مدنی میشود یعنی یک تفکر سیاسی پشت این قضایا قابل مشاهده است.
تجربه کشورهای دیگر در رعایت استانداردهای شهروندی
وی بیان کرد: طبیعتا اگر قرار باشد این گشتها دائما در سطح شهر نمایان باشند، یک نوع ناامنی القا میکنند و تصور این موضوع پیش میآید که ظاهرا قرار است اتفاقی بیفتد؛ لذا بسیاری کشورها برای رعایت قوانین شهروندی دوربینهایی را به کار بردهاند و به همین دلیل، اصلا در خیابانها و کوی و برزن هیچ پلیس نظامی و امنیت دیده نمیشود و اقدامات امنیتی و کنترل با دوربینها و جرایمی که از طریق آن ثبت میشود، صورت میگیرد.
رهبر بیان کرد: کلیه تخلفات از طریق این دوربینها ثبت و ضبط و کمتر از ۲۴ ساعت به فرد خاطی اعلام میشود و مورد جریمه قرار میگیرد؛ حتی جریمههای سنگینی در این رابطه و در راستای امنیت شهرشان وضع میکنند.
وی تاکید کرد: بنابراین کنترل نامحسوس، یک استاندارد بین المللی است و در بسیاری کشورها این کار صورت میگیرد لذا نباید اصل این موضوع، بزرگنمایی یا سیاه نمایی شود بلکه مهم است این است که این شیوه به چه صورت اتفاق میافتد و درصد موفقیت این روش چقدر است.
گشت ارشاد نامحسوس کنترل در کشورهای دیگر با دوربین؛ در ایران با نیروی انسانی آموزش دیده
این نماینده مجلس نهم، درباره ملموس یا ناملموس بودن این شیوههای برخورد، بیان کرد: در ملموس و ناملموس بودن این موضوع بحثی وجود ندارد چراکه موضوع امنیت اخلاقی و کنترل امنیت اجتماعی جزو وظایف پلیس است؛ کمااینکه در برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان، بلژیک، فرانسه و یونان هم کنترل نامحسوس اتفاق میافتد.
وی در مقایسه این موضوع که در کشورهای دیگر از طریق دوربینها کنترل میکنند و در ایران توسط نیروی انسانی، افزود: اتفاقا حضور نیروی انسانی در این موضوع بهتر است؛ استفاده از دوربینها ممکن است برای برخی از شرایط خاص مثل پلیس راهنمایی و رانندگی جواب بدهد ولی حضور نیروی انسانی باعث میشود شرایط خاص و آنی را در نظر بگیرند و حتی متوجه باشند اگر خانمی در لحظهای و به دلیل شرایطی حجاب خود را از دست داده، این کار عمدا نبوده است.
رهبر تصریح کرد: در این حالت از مدل خشک و ماشینی خارج شده و تاکید بر بحث آموزش ۷ هزار نیرو میتواند به این قضیه کمک کند؛ ضمن آنکه توضیحات نیروی انتظامی و گفتگو با مردم و دیگر مسئولان کمک خواهد کرد تا دقت نظر در این نیروهای آموزش دیده بیش از پیش شود و نگرانیهای به وجود آمده، کاهش یابد.
نباید برای فردی که آنی حجابش می افتد، گزارش رد شود
وی با توضیح برخی شرایط خاص در کشور گفت: مثلا گاهی خانمی دستش درگیر اسباب و وسایلی است یا بچه کوچکی دارد یا در حال رانندگی است و ممکن است حجابش از دست برود؛ این فرد نباید در همان لحظه و آن مورد برخورد قرار گیرد.
رئیس فراکسیون زنان مجلس در پاسخ به این سوال که به چه روشی میتوان شرایط آن لحظه را در گزارشها تشخیص داد، توضیح داد: پلیس امنیت اجتماعی باید نسبت به کنترل این موضوع و شیوه اجرای آن دقت نظرهایی داشته باشد و درخواست ما از نیروی انتظامی آن است که این موضوع را برای مردم روشن کنند که اگر فردی، آنی حجابش افتاد، نباید مورد برخورد و جریمه و پرونده سازی قرار گیرد و این موضوع که بار اولش است یا نه نیز مورد توجه قرار گیرد.
باید مسجل شود گشت ارشاد نامحسوس چقدر می تواند امنیت خاطر ایجاد کند
وی با بیان اینکه در استانداردهای جهانی شهروندی هم کنترل نامحسوس وجود دارد، تصریح کرد: در حال حاضر بحث بر این است که پلیس نیروی انتظامی باید این موضوع را برای مردم بشکافد؛ چگونگی برخورد و دقت عمل آن بسیار مهم است و همه نگرانیها بر سر این است که درصد دقت نظر دراین موضوع تا چقدر میتواند امنیت خاطر برای شهروندان فراهم کند.
ما هم در این موضوعات سوال داریم/ پلیس توضیح دهد
رهبر گفت: ما هم در این موضوعات سوال داریم و پلیس باید برای مردم و شهروندان توضیح دهد که نگرانیها رفع شوند و حاشیهها به صفر برسد.
وی یادآور شد: محسوس و نامحسوس بودن نباید محل حساسیت باشد زیرا در شیوه نامحسوس، خود کنترلی بیشتر است و در شیوه محسوس، شرایط جامعه ناامن جلوه داده میشود.
گشت ارشاد محسوس دافعه ایجاد کرد
نایب رییس کمیسیون اصل نود در انتخاب میان روش محسوس و نامحسوس برای گشت ارشاد، افزود: آن گشت ارشاد محسوس جواب نداد و بعضا دافعه ایجاد کرد و انتقادهایی هم به آن وارد بود لذا نیروی انتظامی به این فکر افتاد شیوه دقیقتر، موثرتر و کارآمدتری ایجاد کند.
وی در پایان با بیان اینکه کمپینهای بین المللی برای موضوع حجاب راه اندازی میشود، توضیح داد: نگرانیهایی از موضوع حجاب در گروههای معاند و مخالف جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور دیده میشود؛ تا آنجا که در سال گذشته کمپین آزادیهای یواشکی راه افتاد و موضوع حجاب و عفاف در داخل کشور مورد هجمههای مختلف بین المللی هم قرار گرفته است.
رئیس فراکسیون زنان مجلس گفت: البته بحث حریم خصوصی افراد و دیگر مواردی که باید رعایت شود در جای خود مورد احترام است ولی نسبت به موضوع حجاب و عفاف باید حساسیت خود را بالاتر ببریم.