سینا مشرقی- ایدز در عین حال که یک بیماری پیشرونده است ولی قابل پیشگیری است و این بیماری در نتیجه تکثیر ویروسی به نام اچ‌آی‌وی موجب تخریب جدی دستگاه ایمنی بدن (معروف به نقص ایمنی یا کمبود ایمنی) انسان می‌شود.

  بیماری ای وابسته به فرهنگ

ایدز پدیده‌ای پزشکی - بهداشتی است که ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیار گسترده است. سازمان ملل متحد ایدز را نه تنها به عنوان یک مشکل سلامتی مورد توجه قرار داده، بلکه آن را یک مسئله بر سر راه پیشرفت بشری برشمرد.

  اچ‌ آی ‌وی

 یک ویروس به نام اچ ‌آی ‌وی عامل بروز بیماری ایدز است. هر فرد دچار این ویروس لزوما مبتلا به ایدز نیست، بلکه اگر برخی تظاهرات بالینی را بروز دهد مشخص می‌شود به ایدز مبتلا شده‌ است یا خیر. تنها نیمی از افراد مبتلا به اچ آی وی طی 10 سال به مرحله ایدز مبتلا می‌شوند. این زمان در افراد مختلف متفاوت است و به وضعیت سلامتی و عادات فردی افراد بستگی دارد، امروزه برخی داروها نیز به کنترل این روند کمک می‌کنند.

  راه‌های انتقال

1.انتقال خونی، از راه تزریق فرآورده‌های خونی آلوده، استفاده از سرنگ مشترک (در معتادان تزریقی)، انتقال در کارکنان بهداشتی درمانی (Needle stick) 2.انتقال عمودی (از مادر به نوزاد) که شایعترین راه انتقال در افراد مبتلا بوده است.  3.انتقال جنسی، یکی از شایعترین راه‌های انتقال برقراری رابطه جنسی ناسالم است. در صورت وجود بیماریهای آمیزشی احتمال انتقال بیشتر می‌شود.به علت عدم ثبات این ویروس در هوای آزاد، انتقال از روشهایی همچون تماس پوستی و دهانی امکان پذیر نیست. پس از ورود اچ.آی.وی به بدن اولین علایم به صورت یک سندرم شبه سرماخورگی به همراه بزرگ شدن غدد لنفاوی عارض می‌شود که معمولاً این علایم بهبود یافته و ویروس به حالت نهفته در بدن باقی می‌ماند، این مرحله که در آن فرد حامل بیماری تلقی شده ولی علایمی نشان نمی‌دهد ممکن است تا ده سال و بیشتر به طول بیانجامد. در مرحله آخر این بیماری با نقص سیستم ایمنی به علت فعالیت بالای ویروس و کاهش لنفوسیت های نوع تی در خون مشخص می‌شود که ایدز نامیده می‌شود. در این مرحله بدن در معرض عفونت‌های فرصت‌طلب ناشی از باکتری، ویروس، قارچ و انگل‌هایی قرار می‌گیرد که در افراد سالم معمولاً به آسانی مهار می‌شوند.  این بیماری تقریبا همه سیستم های ارگانی بدن را درگیر می کند. همچنین افراد مبتلا ریسک بالایی برای ابتلا به سرطان‌های مختلف نظیر سارکوم کاپوزی، سرطان گردن رحم و لنفوم دارند. به علاوه، علایم سیستمیک عفونت نظیر تب، تعریق(خصوصا شب هنگام)، تورم غددلنفاوی، لرز، ضعف و کاهش وزن را دارند.

  مرحله بروز

 فرد مبتلا به اچ آی وی هنگامی به مرحله ایدز می‌رسد که شمار گویچه‌های سفید CD4+T آنقدر کم شود که نتوانند از پس انجام وظیفه معمولی خود برآیند. CD4+T یاخته‌های سفید خون هستند که واکنش‌های ایمنی بدن را موزون و مهار می‌کنند. این دشواری اندک اندک در ازای هنگامی که شخص + HIV است، پیشرفت می‌کند که ممکن است یک تا 15 سال طول بکشد.البته افراد در ازای این مدت بسیار خوب و تندرست به نظر می‌رسند و احساس خوبی نیز دارند. ولی طی این زمان شمار ویروس چند برابر می‌شود بر پایه این تعریف ایدز هنگامی است که شمار سلول‌های CD4+T به کمتر از 200 شماره در هر میکرولیتر خون می‌رسد و یا هنگامی که بدن فرد دچار عفونت‌های فرصت‌طلب بشود (که گاهی با بودن 200 تا 800 یاخته CD4+ رخ می‌دهد).

  راه های پیشگیری

از آنجا که تاکنون واکسن و یا علاج قطعی برای این بیماری کشف نشده‌ است و مهم‌ترین راه مبارزه با این بیماری پیشگیری و آموزش است.برای پیشگیری از انتقال اچ‌آی‌وی، بهترین راه خودداری از برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا و یا استفاده از لوازم حفاظت کننده است. از طرفی معتادان تزریقی می‌توانند با خودداری از مصرف سرنگ‌های مشترک خطر ابتلا به اچ ‌آی ‌وی را کاهش دهند.

   چرا روز جهانی ایدز؟

 از سال 1988 به منظور افزایش بودجه‌ها و همچنین افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها روز اول دسامبر هر سال به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شد و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته می‌شود، هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفته‌ و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود.